پیشنهاد‌های علی باقری (٣٨,٢٧١)

بی درمان ؛ بدون درمان. بی علاج و بی دوا. بی چاره. علاج ناشدنی : علم درّیست نیک با قیمت جهل دردیست سخت بی درمان. ؟ ( از تاج المآثر ) . رجوع به بیدرم ...

درگیر شدن دعا ( نفرین ) ؛ مستجاب شدن آن. برآورده شدن دعایا نفرین. مستجاب گشتن. روا شدن دعا یا نفرین. برآمدن. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) .

سلسله درگه ؛ کنایه از زنجیر عدل نوشروان : پندار همان عهد است از دیده فکرت بین در سلسله درگه ، در کوکبه میدان. خاقانی.

درگه والا ؛ آستان بلند. آستان باعظمت : بنده خاقانی و درگاه رسول اللَّه از آنک بندگان حرمت از این درگه والا بینند. خاقانی.

کمین درگشادن ؛ از کمین برآمدن. بر دشمن تاختن : مبارزان و اعیان یاری دادند و کمین درگشادند. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 244 ) . || در گشادن ( از: در، باب گ ...

آتش درگرفتن ؛ آتش افتادن. شعله ور شدن. مشتعل شدن. ( ناظم الاطباء ) . || روشن شدن آتش و چراغ. ( غیاث ) . || روشن کردن. مشتعل ساختن : چون چراغی که هزا ...

پی درگرفتن ؛ دنبال کردن. تعقیب کردن. ایز برداشتن : نقیبان راه جوئی برگرفتند پی فرهاد را پی درگرفتند. نظامی.

بانگ درگرفتن ؛ آغاز کردن فریاد. فریاد برآوردن. آواز در دادن : روز آدینه بود کودکان بازی می کردند چون حبیب را بدیدند بانگ درگرفتند که حبیب رباخوار آمد ...

درگرفتن صحبت ؛ موافق و سازگار آمدن سخن دو تن : شیشه با سنگ و قدح با محتسب یک رنگ شد کی ندانم صحبت ما و تو خواهد درگرفت. صائب ( از آنندراج ) . - || ...

- درگرفتن کار ؛ رونق و جلوه پیدا کردن : ساقی بیا که یار ز رخ پرده برگرفت کار چراغ خلوتیان باز درگرفت. حافظ.

به عفو از خطای کسی درگذشتن ؛ بخشودن وی. صرف نظر کردن از گناه وی : ملک را خنده گرفت و به عفو از خطای او درگذشت. ( گلستان سعدی ) .

درگذشتن کار ؛ فوت شدن آن. از دست بیرون شدن. از دست رفتن. فوات. فوت. ( از منتهی الارب ) : عنان یکران در جولان این میدان سست گذاشته آید کار از دست تدار ...

درگذشتن نیزه از یک سو به یک سوی دیگر ؛ سوراخ کردن. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) .

از سر چیزی درگذشتن ؛ از آن صرفنظر کردن. فروگذاشتن آن : هر آن کس کز اندرز من درگذشت همه رنج او پیش من باد گشت. فردوسی. از راه گستاخی بوده از سر آن د ...

درگذشتن از اندازه ؛ بیرون از حد شدن. تجاوز از اندازه. طغی. طغیان. ( منتهی الارب ) . غلو. ( دهار ) : چو کین برادرْت بد سی وهشت از اندازه خون ریختن درگ ...

درگذشتن از چیزی ؛ مفید نبودن آن چیز برای او. کار او از او برنیامدن. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) : ببارید پیران ز مژگان سرشک تن پیلسم درگذشت از پزشک. فرد ...

درگذشتن از حد ؛ بیرون از حد و اندازه شدن و از حدود خویش تجاوز کردن. ( ناظم الاطباء ) . تجاوز از حد. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) . از اندازه بیرون شدن. اش ...

یوم الدرک ؛ جنگی است میان اوس و خزرج. ( از مجمع الامثال میدانی ) .

درک اسفل السافلین ؛ به تغیر و خشم و قهر در مورد رفتن کسی گویند. ( فرهنگ عوام ) . || پایه گاه فروسوی. ( دهار ) . پایگاه فروسو. ( ترجمان القرآن جرجانی ...

ضامن درک ؛ ضامن هر اتفاقی از عوارض خواه نیک باشد و یا بد. ( ناظم الاطباء ) . و نیز رجوع به ضمان درک ذیل ضمان شود.

به درک واصل شدن ؛ تعبیری ازمردن کسی که به فساد و تباهی و بدعقیدتی مشهور باشد.

به درک رفتن ؛ به جهنم رفتن. ( ناظم الاطباء ) . - || تعبیری از مردن فردی منفور. مردن کسی که از او تنفر داشته باشند. ( فرهنگ لغات عامیانه ) .

به درک فرستادن ؛ کشتن مفسد و فاسد عقیده ای را.

نگون شدن درفش ؛ سرنگون شدن بیرق : همه میمنه شد چو دریای خون درفش سواران ایران نگون. فردوسی.

مشت با درفش زدن . مشت و درفش ، دو ضد، دو فراهم نشدنی ، دو گرد نیامدنی. ( امثال و حکم ) .

کشنده درفش ؛ حامل علم. علمدار : کشنده درفش فریدون بجنگ کُشنده سرافراز جنگی پلنگ. فردوسی.

گرگ پیکر درفش ؛ علم که دارای نقش گرگ باشد : یکی گرگ پیکر درفش از برش به ابر اندر آورده زرین سرش. فردوسی.

مارپیکر درفش : علم دارای نقش مار : نگهبان این مار پیکر درفش زر اندود بر پرنیان بنفش. نظامی.

زرین درفش ؛علم زرین. رایت آراسته به زر : ستاده ملک زیر زرین درفش ز سیفور بر تن قبای بنفش. نظامی.

شیرپیکر درفش ؛ علم دارای نقش شیر : نشان سپهدار ایران بنفش بر آن باره زد شیر پیکر درفش. فردوسی.

کاویانی درفش ؛ درفش کاویان : که او بود با کوس و زرینه کفش هم او را بدی کاویانی درفش. فردوسی. همان برکشم کاویانی درفش کنم لعل رخسار دشمن بنفش. فردو ...

درفش نبرد ؛ رایت جنگ : سوی جنگ گستهم نوذر چو گرد بیامد دمان با درفش نبرد. فردوسی.

درفش همایون ؛ درفش خجسته و مبارک : سراپرده از شهر بیرون برید درفش همایون به هامون برید. فردوسی.

رنگین درفش ؛ علم با رنگهای گوناگون : همه پشت پیلان به رنگین درفش بیاراسته سرخ و زرد و بنفش. فردوسی.

درفش شب ؛ علم شب. نشانی شب. تیرگی : دگر روزچون گشت روشن جهان درفش شب تیره شد در نهان. فردوسی.

درفش کافیان ؛ درفش کاویان : رایات دولت کسری ابرویز پیوسته به پیروزی چون درفش کافیان منصور و افراشته باد. ( ترجمه محاسن اصفهان آوی ص 87 ) . رجوع به در ...

درفش سیاه ( سیه ) ؛ درفش و علم که برنگ سیاه بوده و آن علامت لشکر توران بوده است : به باره برآمد [ رستم ] بکردار گرد درفش سیه را نگونسار کرد. فردوسی. ...

درفش سران ؛ علم خاص فرماندهان ، هر علم نشانه تعداد معینی افراد تحت فرماندهی سالاری بوده است : زمین جنب جنبان شد از میخ نعل هوا ازدرفش سران گشت لعل. ...

درفش سرافراز ؛ علم سربلند و برافراشته : چو رستم درفش سرافراز شاه نگه کرد کآمد پذیره براه. فردوسی.

درفش درفشان ؛ درفش درخشان و بافروغ : بدید آن درفش درفشان بنفش نهان کرده بر قلبگه بر درفش. فردوسی. چو قارن بیامد به پیش سپاه بدید آن درفش درفشان سپا ...

درفش دل افروز ؛ درفش شادمان کننده : چو نرسی بدید آن سر و تاج شاه درفش دل افروز و چندان سپاه. فردوسی.

درفش تهمتن ؛ علم خاص رستم : زمیدان بیامد بجای نشست سپهبد درفش تهمتن بدست. فردوسی. درفش تهمتن همانگه ز راه پدید آمد و بانگ پیل و سپاه. فردوسی.

درفش خجسته ؛ درفش مبارک و میمون و پیروز : سوی کرگساران سوی باختر درفش خجسته برافراخت سر. فردوسی.

درفش درخشان ؛ درفش با فروغ : سپهبد بیامد ز پرده سرای درفشی درخشان بسر بر بپای. فردوسی.

درفش برکشیدن ؛ درفش برافراشتن : بگرد اندرش زرد و سرخ و بنفش ز هر گونه ای برکشیده درفش. فردوسی.

درفش بزرگ ؛ علم بزرگ : دو لشکر همی رزم را ساختند درفش بزرگی برافراختند. فردوسی. بخندید از او شاه و خفتان بخواست درفش بزرگی برآورد راست. فردوسی.

درفش بنفش ؛ علم و بیرقی که به رنگ بنفش است و آن علامت سپاه ایران بوده است : چو افراسیاب آن درفش بنفش نگه کرد باکاویانی درفش. فردوسی. بگرد اندرش با ...

درفشان درفش ؛ درفش درفشان. رجوع به این ترکیب ذیل درفشان شود.

درفش بپای بودن ؛ برافراشته بودن درفش : ز بیرون دهلیز پرده سرای فراوان درفش بزرگان بپای. فردوسی.

درفش بر پای داشتن ؛ برافراشتن بیرق : که بر پای دارید یکسر درفش کشیده همه تیغهای بنفش. فردوسی.