پیشنهاد‌های امیرحسین سیاوشی خیابانی (٣٢,٤٤٠)

دریای قیر. [ دَرْ ی ِ ] ( اِ مرکب ) کنایه از شب تاریک است . ( برهان ) ( آنندراج ) . تاریکی شب . ( ناظم الاطباء ) . || دوات پرسیاهی . ( برهان ) ( آنند ...

شب عنبرین . [ ش َ ب ِ عَم ْ ب َ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) شب تاریک . ( برهان ) ( انجمن آرا ) . اَدهَم . چادر کبود. ( مجموعه ٔ مترادفات ص 222 ) .

قبای زربفت . [ ق َ ی ِ زَ ب َ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) کنایه از آسمان است در شبهای تاریک بی ابر وآن را قبه ٔ زربفت هم میگویند. ( برهان ) ( آنندراج ...

لیلة دامس . [ ل َ ل َ تُن ْ م ِ ] ( ع اِ مرکب ) شبی تاریک . ( مهذب الاسماء ) . لیل ٌ دامس . ( منتهی الارب ) .

روشن خاطری . [رَ / رُو ش َ طِ ] ( حامص مرکب ) هوشیاری : بجویند از شب تاریک تارک بروشن خاطری روزی مبارک . نظامی .

ناآشکار. [ ش ْ / ش ِ ] ( ص مرکب ) ناپدید. ناپیدا. خفی . غیر مکشوف . نامشهود. نامرئی . نهفته . || تاریک . مقابل روشن . مبهم . غیر واضح . در پرده . مقا ...

روشن خاطری . [رَ / رُو ش َ طِ ] ( حامص مرکب ) هوشیاری : بجویند از شب تاریک تارک بروشن خاطری روزی مبارک . نظامی .

شب زنگی . [ ش َ ب ِ زَ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) شب گیسوفشان . کنایه از شب تاریک باشد. ( انجمن آرا ) .

شب تار لهجه و گویش تهرانی شب تاریک

خاک تاریک . [ ک ِ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) کنایه از جسد و قالب آدمی بود. ( برهان قاطع ) ( انجمن آرای ناصری ) . قبضه ٔ خاکی که سرشت انسانی از آن است ...

تاریک فام . ( ص مرکب ) تیره رنگ . سیاهرنگ : جدا گشت تیغ شهی از نیام برون شد خوراز میغ تاریک فام . ( گرشاسبنامه ) .

تاریک دین . ( ص مرکب ) گمراه . زشت پندار. کافر : ز شب بدخواه تو تاریک دین ترز ماه نو دلت باریک بین تر. نظامی .

تاریک فام . ( ص مرکب ) تیره رنگ . سیاهرنگ : جدا گشت تیغ شهی از نیام برون شد خوراز میغ تاریک فام . ( گرشاسبنامه ) .

حجاب ظلمانی . [ ح ِ ب ِ ظُ ] ( اِ مرکب ) شب . ( شرفنامه ٔ منیری ) . و در اصطلاح سالکان : چنانکه بطون و قهر و جلال و نیز جمله ٔ صفات ذمیمه . ( آنندراج ...

چشمه ٔ تیره گون . [ چ َ / چ ِ م َ / م ِ ی ِ رَ / رِ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) کنایه از شب . ( آنندراج ) . کنایه از شب ظلمانی .

صبحدمان. [ ص ُ دَ ] ( اِ مرکب ، ق مرکب ) هنگام صبح. بوقت صبح دم. بهنگام صبح دم : صبحدمان دوش خضر بر درم آمد بتاب کرد به آواز نرم صبحک اﷲ خطاب. خاقان ...

صبحدمان. [ ص ُ دَ ] ( اِ مرکب ، ق مرکب ) هنگام صبح. بوقت صبح دم. بهنگام صبح دم : صبحدمان دوش خضر بر درم آمد بتاب کرد به آواز نرم صبحک اﷲ خطاب. خاقان ...

صبحدم. [ ص ُ دَ ] ( اِ مرکب ، ق مرکب ) هنگام صبح. سپیده دم. بامداد. بامدادان : بگفتا که امشب بلشکر رسد و یا صبحدم بیگمان دررسد. فردوسی. آسمان نبوت ...

جام گوهری. [ م ِ گ ُ هََ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) جامی که از گوهر ساخته شده. جام منسوب به گوهر. || کنایه از پیاله بلوری. ( برهان ) . پیاله حلبی و م ...

جام گوهری. [ م ِ گ ُ هََ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) جامی که از گوهر ساخته شده. جام منسوب به گوهر. || کنایه از پیاله بلوری. ( برهان ) . پیاله حلبی و م ...

جام گوهری. [ م ِ گ ُ هََ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) جامی که از گوهر ساخته شده. جام منسوب به گوهر. || کنایه از پیاله بلوری. ( برهان ) . پیاله حلبی و م ...

تاریک جوی . ( نف مرکب ) ظلمت طلب . بیراهه رو. منحرف . کجرو : بپرسید کار پرستش بچیست بنیکی ّ یزدان گراینده کیست چنین داد پاسخ که تاریک جوی روان اندرآر ...

بی نوری . ( حامص مرکب ) حالت و چگونگی بی نور. تاریکی . تاری . ظلمت . خموشی . || بی بصیرتی . بی معرفتی : پی تقلید رفتن از کوریست در هر کس زدن ز بی نور ...

کبودجامه شدن . [ ک َ م َ / م ِ ش ُ دَ ] ( مص مرکب ) جامه ٔ به رنگ کبود پوشیدن . || مجازاً، سوکوار شدن . عزادار شدن : گیتی سیاه خانه شداز ظلمت وجودگرد ...

کبودجامه شدن . [ ک َ م َ / م ِ ش ُ دَ ] ( مص مرکب ) جامه ٔ به رنگ کبود پوشیدن . || مجازاً، سوکوار شدن . عزادار شدن : گیتی سیاه خانه شداز ظلمت وجودگرد ...

بی نوری . ( حامص مرکب ) حالت و چگونگی بی نور. تاریکی . تاری . ظلمت . خموشی . || بی بصیرتی . بی معرفتی : پی تقلید رفتن از کوریست در هر کس زدن ز بی نور ...

بی نوری . ( حامص مرکب ) حالت و چگونگی بی نور. تاریکی . تاری . ظلمت . خموشی . || بی بصیرتی . بی معرفتی : پی تقلید رفتن از کوریست در هر کس زدن ز بی نور ...

تاریکا. ( اِ ) در تداول عامه ، تاریکی و ظلمت.

تاریکا. ( اِ ) در تداول عامه ، تاریکی و ظلمت.

یوم المظالم ؛ روز جزا. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) . روز دادرسی.

( ظلمت آباد ) ظلمت آباد. [ ظُ م َ ] ( اِ مرکب ) کنایه از عالم عدم است. ( آنندراج ) .

یوم المظالم ؛ روز جزا. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) . روز دادرسی.

مظالم توز ؛ دادخواه. دادجو : زو مظالم توز و ظالم سوزتر شاهی نبود تا تظلم گاه این میدان اغبر ساختند. خاقانی ( دیوان چ سجادی ص 114 ) .

یوم المظالم ؛ روز جزا. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) . روز دادرسی.

یوم المظالم ؛ روز جزا. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) . روز دادرسی.

مظالم توز ؛ دادخواه. دادجو : زو مظالم توز و ظالم سوزتر شاهی نبود تا تظلم گاه این میدان اغبر ساختند. خاقانی ( دیوان چ سجادی ص 114 ) .

یوم المظالم ؛ روز جزا. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) . روز دادرسی.

مظالم. [ م َ ل ِ ] ( ع اِ ) ستم ها. این جمع مَظلِمة به معنی ستم باشد. ( آنندراج ) ( غیاث ) . ستم و زبردستی و ستمگری. ( ناظم الاطباء ) : خطا بین که بر ...

مظالم. [ م َ ل ِ ] ( ع اِ ) ستم ها. این جمع مَظلِمة به معنی ستم باشد. ( آنندراج ) ( غیاث ) . ستم و زبردستی و ستمگری. ( ناظم الاطباء ) : خطا بین که بر ...

خلوتخانه. [ خ َل ْ وَ ن َ / ن ِ ] ( اِ مرکب ) نمازخانه. ( ناظم الاطباء ) . محل عبادت و عزلت از خلق. جائی که در آن عزلت گیرند برای عبادت : خیز خاقانی ...

( کار آب ) کار آب. [ رِ ] ( ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) کاراب. شراب خوردن. ( جهانگیری ) . شراب بافراط خوردن. ( برهان ) . شراب خوردن ، ازمصطلحات. ( غیاث ) ...

ever since then

ever since then

جای فلان پیدا. [ ی ِ ف ُ پ َ ] ( جمله اسمیه ) این کلام در غیبت شخصی که حاضر نباشد و دل ، حاضر بودنش خواهد، گویند. ( بهارعجم ) ( آنندراج ) . برای کسی ...

جای فلان پیدا. [ ی ِ ف ُ پ َ ] ( جمله اسمیه ) این کلام در غیبت شخصی که حاضر نباشد و دل ، حاضر بودنش خواهد، گویند. ( بهارعجم ) ( آنندراج ) . برای کسی ...

جای فلان پیدا. [ ی ِ ف ُ پ َ ] ( جمله اسمیه ) این کلام در غیبت شخصی که حاضر نباشد و دل ، حاضر بودنش خواهد، گویند. ( بهارعجم ) ( آنندراج ) . برای کسی ...

بزمساز. [ ب َ ] ( نف مرکب ) تهیه کننده مهمانی. ( ناظم الاطباء ) . سازنده بزم عیش و عشرت. ضیافت دهنده. || بزم آرا. مجلس آرا : سوی تخت پیروزه بازآمدند ...

بزمساز. [ ب َ ] ( نف مرکب ) تهیه کننده مهمانی. ( ناظم الاطباء ) . سازنده بزم عیش و عشرت. ضیافت دهنده. || بزم آرا. مجلس آرا : سوی تخت پیروزه بازآمدند ...

ماه ناکاسته ؛ بدر. ماه تمام. ( ناظم الاطباء ) : یکی نامه درخواست آراسته فروزان تر از ماه ناکاسته. فردوسی. به شب ماه ناکاسته چون بود؟ چنان بود اگر م ...

ماه ناکاسته ؛ بدر. ماه تمام. ( ناظم الاطباء ) : یکی نامه درخواست آراسته فروزان تر از ماه ناکاسته. فردوسی. به شب ماه ناکاسته چون بود؟ چنان بود اگر م ...