پیشنهاد‌های علی باقری (٣٩,٦٨٦)

خون درگردن خویش بودن ؛ فدیه نداشتن : گفتم از جورت بریزم خون خویش گفت خون خویش هم در گردنت. سعدی.

- کشیدن خون به خون ؛ قصاص یافتن : که خون عاقبت جانب خون کشد. امیرخسرو دهلوی. - || به اصل و تبار کشیده شدن.

بازخواستن خون ؛ انتقام قتل. طلبیدن ثار. خونخواهی : سوگند خوردند که همپشت باشند تا خونها باز خواهند. ( اسکندرنامه نسخه سعید نفیسی ) .

بحل کردن خون ؛ از قصاص درگذشتن : شنیدم که گفت از دل تنگ ریش خدایا بحل کردمش خون خویش. سعدی.

بخون گرفتن ؛ قصاص کردن : بگیرد بخون منت روزگار. فردوسی.

دستی را که حاکم ببرد خون ندارد ؛ یعنی قصاص و دیه برای عمل حاکم نیست.

از سر خون بگذشتن ؛ کنایه از بحل کردن و درگذشتن از قصاص : ای خلق تو بر خلق عیان از ره عین موقوف شفاعت تو جرم کونین آنجا که شفاعت تو باشد ترسم از خلق ح ...

خون دیدن زن ؛ حیض دیدن. عادت دیدن.

بخون خود دست شستن ؛از سر زندگی درگذشتن.

خواستن بخون کسی را از کسی ؛ امان خواستن کسی را از کسی. حیات کسی را از کسی خواستن : تو خواهشگری کن مرا زو بخون سزد گر به نیکی شوی رهنمون. فردوسی. بز ...

نخسبیدن خون ؛ بمجازات رسیدن قاتل. پنهان نماندن قتل : خون نخسبد بعد مرگت در قصاص تو مگو که میرم و یابم خلاص. مولوی. آنکه کشتستم پی مادون من می نداند ...

خون ناحق بخوابد فلان کس نمی خوابد ؛ کنایه از بد خوابی است.

خون ناحق نخسبد ؛ قاتلی که بناحق خون ریخته مجازات میشود.

لمالم شدن از خون ؛ بسیار شدن کشتار. فزونی یافتن کشتار : نه از لشکر ما کسی کم شده ست نه این کشوراز خون لمالم شده ست. فردوسی.

مباح شدن خون ؛ واجب القتل شدن : پیش درویشان بود خونت مباح گر نباشد در میان مالت سبیل. سعدی.

سیل خون ؛ کشتار بسیار.

شستن خون بخون ؛ خون بخون شستن. کنایه از قصاص کردن : همی خواندم فسونی بر فسونی همی شستم ز دل خونی بخونی. ( ویس و رامین ) . دل را بسرشک دم بدم می شو ...

ریختن خون ؛ کشتن. کشتار کردن. قتل نفس کردن : چنین گفت موبد ببهرام نیز که خون سر بیگناهان مریز. فردوسی. چون خواستی که حشمت براند که اندر آن ریختن خو ...

دست به خون یازیدن ؛ موجب قتل کسی شدن : چو همسایه آمد بخیمه درون بدانست کو دست یازد بخون. فردوسی.

دیدن خون بر آستانه در ؛ مرده دیدن.

در گردن کسی خون کسی گشتن ؛ قتل کسی بگردن کسی افتادن. موجب قتل کسی شدن : عدو زنده سرگشته پیرامنت به از خون او گشته در گردنت. سعدی ( بوستان ) .

دست به خون شستن ؛ خونریزی کردن. کشتار کردن : دلیران توران شدند انجمن که بودند دانا و شمشیرزن بسی رای زد رزم را هر کسی از ایران سخن گفت هر کس بسی وزان ...

دست به خون آلودن ؛ موجب قتل شدن : بخون ای برادر میالای دست که بالای دست تو هم دست هست. اوحدی.

در خاک و خون غلطیدن ؛ کشته شدن.

در خون کسی شدن ؛ در صدد کشتن او برآمدن. سبب قتل کسی شدن : و سوری در خون او شد. ( تاریخ بیهقی ) . و پیغام دادند سوی مغرور آل بویه و گفتند مکن و در خون ...

در خون کشیدن ؛ کشتار کردن. قتل کردن. موجب قتل شدن.

خون کسی در گردن کسی بودن ؛ در ذمه قتل کسی بودن. مسؤول قتل کسی بودن : ای که درین کشتی غم جای تست خون تو در گردن کالای تست. نظامی. خون دل عاشقان مشت ...

دامن در خون کشیدن ؛ قصد خون و قتل کسی نمودن : خود و سرکشان سوی جیحون کشید همی دامن از خشم در خون کشید. فردوسی.

در خاک و خون کشیدن ؛ کشتار هولناک کردن.

خوردن خون کسی ؛ کشتن کسی : بنعمت نبایست پروردنش چو خواهی به بیداد خون خوردنش. سعدی.

خون کردن ؛ کشتن : خون نکردم که بخون جگرش داشته ام پس چرا بی سببی خونم از او در جگر است. مجیربیلقانی.

تن و جان کسی را پر خون کردن ؛ کشتن او : سخن هر چه گویم دگرگون کنم تن و جان پرسنده پرخون کنم. فردوسی.

چنگ بخون شستن ؛ کنایه از خون ریختن. دست بخون شستن : پس آنگه بگرسیوز آواز کرد که با من چنین بخت بدساز کرد اگر جنگ سازید من جنگ را همیشه بشویم بخون چنگ ...

بر خون کشیدن ؛ موجب قتل شدن.

بگردن خون کس کردن ؛موجب قتل کسی شدن : گر نپسندی همی که خونت بریزند خون دگر کس چرا کنی تو بگردن. ناصرخسرو.

بگردن خون کس گرفتن ؛ موجب قتل کسی شدن. - || پذیرفتن اتهام قتل کسی.

بخون کسی دربودن ؛ بکشتن کسی مصمم بودن : ای سنائی تو کجائی که بخون تو دریم. سوزنی.

- || متهم بقتل کسی بودن.

بخون کسی در شدن ؛ موجب قتل کسی شدن.

بخون کسی کسی را گرفتن ؛ مجازات برای قتل کردن.

بخون غرق شدن ؛ غرقه در خون شدن. کشته شدن. - || کنایه از قتل بسیار کردن.

بخون شستن ؛ با قتل ننگ و عاری را خاتمه دادن.

بخون کسی تشنه بودن ؛ قصد قتل کسی را بجد داشتن. مباح دانستن خون کسی. کنایه از سخت بد بودن با کسی : مهتر لشکر. . . و بخوارزم میباشد و بخون خوارزمشاه تش ...

بخون اندر شدن ؛ قاتل شدن. موجب خون و قتل شدن : گرایدونکه گفتار من بشنوی بخون فراوان کس اندر شوی. فردوسی.

- بخون درسپردن ؛ رضایت بکشتن کسی دادن : پدر و مادربعلت حطام دنیا مرا بخون درسپردند. ( گلستان ) .

بخون درنشاندن ؛ کنایه از کشتن.

خون سگ شوم است ؛ کشتن سگ شگون ندارد و پای گیر میشود.

بخاک ریختن خون کسی ؛ خون کسی بخاک ریختن. کنایه از کشتن او : به بیداد خون سیاوش بخاک همی ریخت تا جان ما کرد چاک. فردوسی.

جهود خون دیده ؛ چون آزار مختصری بر کسی آید و آن کس بی تابی فراوان و بیجا در مقابل آن کند به تمسخر گویند �جهود خون دیده � چه اعتقاد عامه است که جهودان ...

خون زن شوم است ؛ کشتن زن خوب نیست.