پیشنهاد‌های علی باقری (٢٩,٨٨٣)

ذوالشمالین ؛ کسی که به هر دو دست کار میکند. ( ناظم الاطباء ) .

اصحاب یمین و شمال ؛ کسانی که در دست راست و دست چپ واقع شده اند. ( ناظم الاطباء ) .

بساعت ؛ درساعت. دردم. درحال. فوراً. برفور. فی الفور : هرچه ورزیدند ما را سالیان شد به دشت اندر بساعت تند و خوند. آغاجی.

الساعة ؛ الان. همین حالا.

به ماموران دوزخ خطاب می شود : این کافر پر گناه را بگیرید ، و به میان دوزخ پرتابش کنید ! ( خذوه فاعتلوه الی سواء الجحیم ) . ( دخان 47 ) سواء به معنی ...

به ماموران دوزخ خطاب می شود : این کافر پر گناه را بگیرید ، و به میان دوزخ پرتابش کنید ! ( خذوه فاعتلوه الی سواء الجحیم ) . ( دخان 47 ) فاعتلوه از ما ...

جوششی همچون آب سوزان ( کغلی الحمیم ) . ( دخان 46 ) حمیم به معنی آب داغ و جوشان و گاه به دوستان صمیمی و گرم نیز اطلاق می شود ، و در اینجا منظور همان ...

همانند فلز گداخته در شکم گنهکاران می جوشد ! ( کالمهل یغلی فی البطون ) . ( 45 دخان ) مهل به گفته بسیاری از مفسران و ارباب لغت ، فلز مذاب و گداخته است ...

طعَامُ الأَثِیمِ ( 44دخان ) غذای گنهکاران است . اثیم از ماده اثم به معنی کسی است که بر گناه مداومت می کند و در این آیه منظور کفار لجوج و تجاوز کار ...

إِنَّ شجَرَت الزَّقُّومِ ( 43دخان ) زقوم که در آیه 62 سوره صافات و 43دخان آمده به گفته مفسران و اهل لغت نام گیاهی تلخ و بد بو و بد طعم است که دارای ...

بمست ؛ گله مند. گله دار. باگله : ای از ستیهش تو همه مردمان بمست دعویت صعب و منکر و معنیت خام و سست. لبیبی.

پیل مست ؛ ناآرام : بیامد پر از کینه چون پیل مست مر آن گاو برمایه راکرد پست. فردوسی.

شتر مست ؛ ناآرام و گشن خواه : همچون آن مرد باشد که از پیش شتر مست بگریخت و به ضرورت خویشتن در چاهی آویخت. ( کلیله و دمنه ) . ملامت کشانند مستان یار ...

هیون مست ؛ ناآرام و قوی : همین خواسته بر هیونان مست فرستم سزاوار چیزی که هست. فردوسی. بفرمود تا بر هیونان مست نشینند و گیرند اسبان بدست. فردوسی.

مست بودن چشم ؛ کنایه از خمارآلود بودن آن.

چشم مست ؛ چشم خمار. چشم خوش حالت زیبا : مست است بتا چشم تو و تیغ بدست بس کس که ز تیغچشم مست تو نرست گر پوشد عارضت زره عذرش هست کز تیغ بترسد همه کس خا ...

نیم مست ؛ مست باخبر. آنکه کاملاً مست نشده باشد. رجوع به این کلمه در جای خود شود. - || در اصطلاح تصوف ، عاشق مستغرق در معشوق. ( کشاف اصطلاحات الفنون ...

شراب مست ؛ باده مست : راه دل عشاق زد آن چشم خماری پیداست از این شیوه که مست است شرابت. حافظ.

سیاه مست ؛ بیهوش از مستی. مست طافح. مست مست. و رجوع به این کلمه در جای خود شود.

بد مست ؛ معربد و کسی که در هنگام مستی هرزه گویی کند. رجوع به این ترکیب در ردیف خود شود. - سرمست ؛ کسی که مستی شراب به سر او رسیده باشد. - || سرخو ...

باده مست ؛ شراب مست کننده. شراب معمولی. باده در معنی حقیقی ، نه خمر عرفانی. شراب انگوری. خمر. می. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) : آنچه او ریخت به پیمانه ما ...

مست و خراب ؛ مست خراب. شراب خواره بی پاشده از هوش افتاده. ( ناظم الاطباء ) : خداوند ما گشته مست و خراب گرفته دو بازوی او چاکران. منوچهری.

مست و مخمور ؛ مست و خمار. مست و شراب زده. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) .

مست و ملنگ ؛ سرمست. مست و شاد. شاد و شنگول : خاک مالیده به کف می گذرد مست و ملنگ خورده یزدادی چغز و زده فرخواک جعل. مشفقی بخاری.

مست مستان ؛مست مست. مست بسیار. ( آنندراج ) . بسیار مست. سیاه مست. مست خراب : دل از من می رباید طفل شوخی آفت جانی ز شیر دایه و از خون دلها مست مستانی. ...

مست مست ؛ مست طافح. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) . سخت مست. سیاه مست. مست لول. لول مست : زمانی همچنان بود اوفتاده چو مست مست پنجه خورده باده. ( ویس و را ...

مست لایَعقِل ؛ مست که عقل او زایل شده باشد. مست بسیار. ( آنندراج ) . سیاه مست. مست خراب.

مست لول ؛ لول مست. مست شنگول.

مست مدام ؛ مست مدمن. همیشه مست. دائم الخمر. ( ناظم الاطباء ) . می پرست.

مست گردانیدگی ؛ مست کردن. به حالت مستی درآوردن : خشمه ؛ مست گردانیدگی شراب از رسیدن بوی به خیشوم. ( منتهی الارب ) .

مست گردانیدن ؛ مست کردن. رجوع به مست گردانیدن در ردیف خود شود.

مست شراب غرور ؛ متهور و گستاخ و بی باک. ( ناظم الاطباء ) .

مست گذاره ؛ مست که مستی او از حد گذشته باشد. ( غیاث ) . مست بسیار. ( آنندراج ) .

مست شدن ؛ اثرکردن شراب در شراب خواره و از هوش رفتن. ( ناظم الاطباء ) . و رجوع به مست شدن در ردیف خود شود.

مست خواب بودن ؛ نهایت اورا خواب گرفته بودن. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) : دین که ترا دید چنین مست خواب چهره نهان کرد به زیر نقاب. نظامی.

نُشُح ؛ مستان. هول

تهاویل ؛ رنگهای گوناگون دیدن مست در مستی. ( منتهی الارب ) .

مست خراب ؛ مست طافح. مست لول. مست و خراب. رجوع به مست و خراب در همین ترکیبات شود.

نزیف ؛ مست و بی هوش

طافح ؛ مست که پر شده باشد از شراب. ( دهار )

عِمّیت ؛ مست و نادان سست

سَوّاد؛ آنکه شراب در سر او زود اثر کند و مست گرداند. ( منتهی الارب ) .

سکران طافح ؛ مست پر از شراب.

سکران طافح ؛ مست پر از شراب

سکران ملتخ ؛ مست بیهوش.

سگ دیوانه ؛ سگ هار : باب ششم در عمل معجونهای بزرگ : تریاق فاروق از گزیدن افعی و گزیدن همه انواع ماران و از زخم کژدم و از گزیدن رتیلا و سگ دیوانه خلاص ...

دیوانه چیزی بودن ؛ کنایه از طالب و عاشق چیزی بودن. ( از آنندراج ) .

بیت العروس ؛ حجله. حجله گاه. خانه عروس. عروس خانه : فرو شست عالم چو بیت العروس. نظامی.

پنجه گربه . تره گربه. شترگربه. کله گربه ( لقمه بزرگ ) . گه گربه. مخمل گربه ( نوعی مخمل با پود دراز ) . || نام گیاهی است. ( برهان ) .

نان خوردن از جائی یا از کسی ؛ از آنجا یا از قبل آن کس ارتزاق و امرار معاش کردن : نه نکو باشد از من نه پسندیده که من خدمت میر کنم نان ز دگر جای خورم. ...