پیشنهاد‌های علی باقری (٢٩,٤٦٦)

بقچه کسی را زیر بغلش گذاشتن:کنایه از عذر کسی را خواستن، کسی را اخراج کردن.

تنبان خود را نتوانستن بالا کشیدن:کنایه از بی عرضه و بی دست و پا بودن.

تبت یدایی:کنایه از شخص معتبر و ثروتمند که به همه فخر فروشد، به حدی که خدا را بنده نباشد.

پنبه را از گوش خود بیرون آوردن :کنایه از خیال باطل را از سر بیرون کردن، از خواب غفلت بیدار شدن.

پنبه را از گوش خود بیرون آوردن:کنایه از خیال باطل را از سر بیرون کردن، از خواب غفلت بیدار شدن.

تهمت زدن در زبان ترکی معادلش می شود "قارا یاخْماخ" که یک اصطلاح است. ترجمه تحت الفظی آن می شود، سیاه مالیدن که در فارسی نا مفهوم است.

یغما در زبان ترکی از مصدر "یئغماق یا یئقماخ " گرفته شده است به معنی جمع کردن و به خود اختصاص دادن می باشد. در قدیم ترکان ترکستان جشنی داشتند که در آن ...

یک ضرب المثل ترکی می گوید: چرچی اشَّگین تعریفلر، احمق آرْوادیْن. ترجمه: پیله ور خرش را تعریف می کند و احمق هم زنش را.

آب به روی کار آوردن:امری را ترقی دادن، کاری را رونق بخشیدن ابن یمین می گوید: دارای دین طغا تیمورخان که ملک را آورد ز ابر معدلت آبی بروی کار ظهیر فاری ...

آب به هاون کوبیدن ( آب در هاون کوبیدن ) :به کاری که نتیجه ای ندارد مشغول شدن ناصر خسرو می گوید: گویی بهمان زمن مه است و نمرده است آب همی کوبی ای رفیق ...

آفتاب به زردی افتاد تنبل به جلدی افتاد:تنبل غالبا کارها را به آخر وقت می گذارد.

آب دست یزید افتاده:متاعی فراوان و کم قیمت در تملک محتکری گران فروش است.

آدم چرا روزه شک دار بگیرد:کاری را که احتمال زیان و خسرانی در آن است نباید انجام داد.

آشی برایت ( یا برایش ) بپزم که یک وجب روغن داشته باشد:در مقام تهدید می گویند. یعنی آنچه را از کارهای بد تو می دانم به او می گویم.

اسب و استر به هم لگد نزنند :خویشاوندان را روا نیست که با یکدیگر بدی کنند.

از خر می پرسند چهارشنبه کی است:این ابله از امری که شما سوال می کنید، چه می داند؟ نظیر: دیوانه را مپرس که از ماه چند است.

آب در شیر داشتن:منافق بودن

آب سر بالا می رود قورباغه شعر می خواند ( آب که سر بالا میره قورباغه ابوعطا میخونه ) : به مزاح به جاهلی گویند که به گفتاری اظهار فضل کند.

آنچت نخارد مخار :بی ضرورتی خود را به رنج و سختی نینداز سنایی می گوید: رنج و غم بیهوده منه بر دل و بر جان و آنچت بنخارد بمخار ای پسر خوش

آدمی آه است و دمی:با همه سلامت مزاج باشد که مرگ در کمتر از دمی آدمی را فرا رسد. خیام می گوید: تا کی غم آن خورم که دارم یا نه وین عمر به خوشدلی گزار ...

آسیا باش درشت بستان نرم بازده :چون کسی سخت گوید تو به پاسخ نرم و ملایم گوی و اگر بدی کند نیکی کن. در اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید آمده است: ...

آن قدر مار خورده تا افعی شده:بدی ها و اعمال زشت بسیاری مرتکب شده و اینک بسیار توانا شده و می تواند اعمال بد پنهانی دیگران را بشناسد و متوجه شود و دفع ...

از واژه ی دوغلو یا دؤغولو مفهوم و بار معنایی باهم زاده شدن و در یک زمان زاده شدن را هم می شود دریافت کرد. از این رو معنی سه غلو و چهار غلو را هم شامل ...

بیل که یک ابزار باغبانی است. اولین بار از روسیه وارد ایران شد. در آذربایجان به این ابزار برای اولین بار "بئل "گفته شد . که بعداً با تغییراتی در تلفظ ...

در زبان ترکی برای سهل انگار و مسامحه کار از اصطلاح "باشی سوْوخ" استفاده می شود. فلانی چوْوخ باشی سوْوخ دوْر . یعنی فلانی خیلی سهل انگار است.

آنها دو نفر بودند همراه ما صد نفر بودیم تنها :کاروانی از مردمان کاشان که بجبن و بددلی مشهورند به حاکم شکایت بردند که دو راهزن کاروان صدنفری ما را غار ...

با باد نیز مگوی:این راز را سخت پوشیده دار فردوسی می گوید: تو مردی دبیری یکی چاره ساز وز این نیز با باد مگشای راز

اشکش در آستین است:با کمترین ناملایمت می گرید. نظیر: اشکش در مشت است.

انگشت کوچک فلان نتواند شد:در برابر او به چیزی نیست. عنصری می گوید: از حاتم و رستم نکنم یاد که او را انگشت کهین است به از حاتم و رستم

انشالله گربه است:دیربامی امام ده به مسجد می رفت. جامه اش به سگی باران خورده سایید. امام چشم بر هم نهاده و گفت: انشالله گربه است.

باد در آستین کردن:کسی را مغرور ساختن نظیر: هندوانه زیر بغل کسی دادن، پاشنه های کسی را کشیدن

بر خفته قلم نیست:خفتگان را به گناهی نگیرند. در ویس و رامین آمده است: اگر کردار تو بر من ستم نیست تو خود دانی که بر خفته قلم نیست یا در مرزبان نامه آ ...

استر را گفتند پدرت کیست؟ گفت خاله ام مادیان است:به طنز کسی را گویند که نسبی پست دارد و به فردی از خانواده که مال و جایگاهی پیدا کرده می نازد.

اگر بنا به مردن بود من جگرش را هم در می آوردم:یکی از جراحان معاصر در مجلسی می گفت امروز سنگ کلیه ای به بزرگی تخم مرغی بیرون آوردم و بدان فخر و مباهات ...

ای آقای کمر باریک کوچه روشن کن و خانه تاریک:زنان به مزاح به مردی گویند که در خانه ترشرویی کند و در بیرون خانه گشاده رو و خندان باشد.

با خرد و مردش کفوا احد:به مزاح به کسی گویند که نماز یا کار دیگری را به سرعت و تنها برای ادای صورت تکلیف به جای بیاورد. چنان که مردی عامی سوره توحید ...

با خواب دیدن آبستن نشوند:با وهم و پندار و اندیشه محال حقیقتی به دست نمی آید. نظیر: خواب مشت پر کن نیست.

بابام سیرش را کوبیده:به مزاح مثل را در جایی می گویند که کسی با دلیلی ضعیف ادعای حقی کند. دختری در آشی که پخته شده برای خود سهمی می خواسته است و دلیل ...

برای شیطان پاپوش می دوزد:بسیار فریبنده و مکار است.

یوخ در زبان ترکی در جواب منفی گفته می شود و معنی نه می دهد. یوْخ اوْلماق در زبان ترکی یک اصطلاح است. " یوْخ اوْلاسان "یعنی نیست و نابود شوی. یوْخ اول ...

به زبان ترکی گفته می شود: داش مفت سرچه مفت. سنگ مفت و گنجشک هم مفت شعر: سنگ مفت و بینوا گنجشک مفت می زنم شاید شدم با بخت جفت شعر: علی باقری

یک ضرب المثل ترکی می گوید: گامیش اوْلا گَمیش اوْلا، یئمَمیش اوْلا. گاو میش باشد و گَمیش هم در کنارش باشد. آن وقت از آن نخورده باشد؟ ( یعنی باور کرد ...

یک ضرب المثل ترکی می گوید: گامیش اوْلا گَمیش اوْلا، یئمَمیش اوْلا. گاو میش باشد و گَمیش هم در کنارش باشد. آن وقت از آن نخورده باشد. شعر: بوده در ...

بچه ریش دار:به توبیخ به مردی گویند که کودکی کند.

بامی از بام ما کوتاه تر ندیده:فکر کرده من از همه کس ناتوان تر هستم به همین دلیل به من ستم می کند. اوحدی می گوید: گرچه کوتاه دیده ای بامم دور کن سنگ ...

بازی اشکنک دارد سر شکستنک دارد:مثل متداولی بین اطفال است که برای دلداری دادن کودکی می گویند که در بازی آسیب دیده است.

به پای خود به گور رفتن:اسباب هلاک و زیان خود را به دست خود فراهم کردن. اسدی می گوید: تبه کردی از خیرگی رای خویش به گور آمدستی به دو پای خویش همچنین ...

به دهن شیر می رود:در محاوره برای نهایت دلیری و شجاعت استفاده می شود. نظیر: شاه را از اسب پیاده می کند.

بلال که مرد اذان گو قحط نمی شود:جانشین و بدیل به جای شما پیدا کردن آسان است.

بمیر و بدم:طفلی را به شاگردی آهنگری بردند. استاد تمرین را نخست عمل دمیدن به وی محول کرد. طفل به سهولت و آسانی کار استخفاف می کرد. لیکن پس از زمانی کو ...