پیشنهاد‌های علی باقری (٣٨,٧٩٧)

ملک شرق ؛شه شرق. ملک مشرق. پادشاهان ایران ، خاصه آنان که برخراسان بزرگ و نواحی آن از کرمان و سیستان و عراق مسلط بودند ( در زبان شعرا ) : نصر برادر اس ...

خورشید شرق ؛ خورشید تابان. آفتاب خاوری : به پیش پدر شد چو خورشید شرق به یاقوت و زر اندرون گشته غرق. فردوسی.

شه شرق ؛ ملک شرق. ملک مشرق. شه مشرق. فرمانروایان خراسان بزرگ و نواحی اطراف آن از عراق و کرمان و سیستان و غیره ( در تداول شاعران و مدیحه سرایان ) : تا ...

نقطه شرق ؛ اعتدال ربیعی است که آن رامشرق اعتدال نیز گویند. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ) . || زن خوبروی. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) ...

- شرق و غرب ؛ مشرق و مغرب. ( ناظم الاطباء ) . خاور و باختر. - || کنایه از سراسر جهان. جهان مسکون : سخن تو در شرق و غرب روان است. ( تاریخ بیهقی ) . ...

شرق دست ؛ آوایی که از خوردن کف دست به جایی آید، همچون : سینه زدن و غیره. ضرب شست : گاه بگشوده گریبان ، روز تا شب سینه را در معابر از شرق دست گلگون می ...

اذن شرفاء ؛ گوش دراز. ( منتهی الارب ) ( مهذب الاسماء ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ) .

دار شرفاء ؛ خانه کنگره دار. ( ناظم الاطباء ) .

در شرف کاری ؛ نزدیک آن : در شرف حرکت ؛ در جناح حرکت. در شرف موت بودن ؛ در آستانه مرگ بودن.

بر شرف زوال یا هلاک بودن یا شدن ؛ در آستانه مرگ و نابودی قرار گرفتن : و گرنه شما بر شرف هلاکید. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 50 ) . بر شرف هلاک شد. ( تاریخ ...

شرف ماه ؛ در درجه سوم برج ثور است. ( غیاث اللغات ) ( یادداشت مؤلف ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) .

شرف مریخ ؛ در 28 درجه برج جدی است. ( از آنندراج ) ( از غیاث اللغات ) ( یادداشت مؤلف ) ( ناظم الاطباء ) .

- شرف مشتری ؛ در 15 درجه برج سرطان است. ( آنندراج ) ( غیاث اللغات ) ( از ناظم الاطباء ) ( یادداشت مؤلف ) .

شرف راس ؛ در سه درجه جوزا است. ( ناظم الاطباء ) .

شرف زحل ؛ در 21 درجه برج میزان است. ( از یادداشت مؤلف ) ( از غیاث اللغات ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) .

شرف زهره ؛ در 24 درجه برج دلو است. ( از ناظم الاطباء ) . شرف زهره در بیست و هفتمین درجه حوت است. ( یادداشت مؤلف ) .

بیت شرف الکواکب ؛ بیت صعود آن است یعنی خانه قوت آن کوکب. مثلاً حمل آفتاب را و ثور قمر را و سرطان مشتری را. ( منتهی الارب ) : یعنی دو قرص خورشید از حو ...

شرف ذنب ؛ در سه درجه قوس است. ( ناظم الاطباء ) .

شرف آفتاب ؛ یا شرف خورشید یا شمس ، بودن خورشید است در نوزدهم درجه برج حمل. ( از غیاث اللغات ) ( یادداشت مؤلف ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) : شرف شم ...

شرف نهادن کسی را بر دیگری ؛ آن کس را از وی برتر داشتن : عجم را شرف بر عرب نهادم هرچند دانستم که اندر آن بزه بزرگ است. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 171 ) .

مهر شرف نفاذ ؛ مهر اضافی کوچکی بود ( از مهرهای سلطنتی دوره صفویه ) که با مهر یک باهم بکار می رفت یحتمل این مهر بشکل بیضی به ابعاد 1/4*2/2 سانتی متر و ...

بیت الشرف ( در علم احکام نجوم ) ؛ برجی که در آن یکی را از هفت ستاره سیاره سعادت و شرف حاصل شده چنانچه شرف آفتاب در برج حمل است و شرف مشتری در سرطان. ...

شرف نفاذ یافتن ؛ افتخار نفاذ یافتن. صادر شدن : بابتی که فرمان همایون شرف نفاذ یافت. ( تذکرةالملوک ص 24 ) .

- شرف کردن ؛ افتخار کردن. آبرو کسب کردن : گرچه به خاندانش سلاطین شرف کنند این بانوی جهان شرف خاندان اوست. خاقانی. جمال من ازو نوری به کف کرد که مه ...

شرف ملازمت ؛ افتخار بواسطه ملازمت در خدمت و فرمانبرداری. ( ناظم الاطباء ) .

شرف نفاذ؛ دارای افتخار نفاذ. افتخار رواج دارنده : جای او که می ایستد آن است که در صف قورچیان یراق ، در پهلوی قورچی صدق که مهردار مهر �شرف نفاذ� نیز ب ...

شرف صدور یافتن ؛ افتخار صدور به دست آوردن : اگر امراء و ارکان. . . متقاعد نگردند به خدمت بندگان قبله عالمیان عرض و بدانچه امر اقدس شرف صدور باید از آ ...

شرف خدمت ؛ افتخار بواسطه خدمتگزاری و طاعت. ( ناظم الاطباء ) .

شرف صدور ارزانی داشتن ؛ افتخار صادر شدن بخشیدن.

شرف تحسین ؛ افتخار بواسطه پسندیده شدن و تحسین نمودن. ( ناظم الاطباء ) .

شرف افزودن ؛ فزونی یافتن افتخار و عظمت کسی. آبرو و حرمت بسیار بدست آوردن : بحر ارجیش فزود از قدم من زآنسانک برج برجیس ز یونس شرف افزود شرف . خاقانی ...

شرف الزمان ؛ موجب بزرگی عصر و روزگار. ( فرهنگ فارسی معین ) .

دعاوی شرعیة ؛ ادعاها و اختلافات شرعی : دستور آن بود که قاضی اصفهان بغیر از جمعه در خانه ٔخود به تشخیص دعاوی شرعیه مردم. . . می رسید. ( تذکرةالملوک ص ...

علی شرف ؛ بر طرف و کناره چیزی. ( ناظم الاطباء ) .

شرع باب به طریق ؛ گشودن در به راه نافذ. لازم و متعدی است. ( از اقرب الموارد ) . در خانه بر راه گشادن. ( آنندراج ) .

شرع و عرف ؛ قضاوت شرعی و حکومت پادشاهی. ( ناظم الاطباء ) .

شرع و عقل ؛ دین و فلسفه ، کلما حکم به الشرع حکم به العقل. ( یادداشت مؤلف ) . || مثل و مانند. ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) . مانند و مثل چیزی. یقال ...

- شرع منزل ؛ گشوده شدن آن بسوی راه نافذ. ( از منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ) . متصل شدن باب راه. ( ناظم الاطباء ) .

شرع کردن با کسی ؛ ترافع و داوری کردن. ( یادداشت مؤلف ) : محمود کاشانی پیش اصفهبد رسول فرستاد که سلطان با تو شرع می کند با سلطان به شرع باید والا آنچ ...

شرع مصطفی ؛ کنایه از دین محمدی. دین اسلام : توسن دلی و رایض تو قول لااله اعمی وشی و قائد تو شرع مصطفی. خاقانی. دندانهای تاج بقا شرع مصطفی است عقل آ ...

حکام شرع ؛ متصدیان و متولیان احکام شرعی. پیشوایان دین و شریعت : مجملاً لازمه منصب مطلق صدارت ، تعیین حکام شرع و مباشرین اوقاف و. . . با اوست. . . و ح ...

- شرع شریف ؛ شریعت اسلام. ( یادداشت به خط دهخدا ) .

اهل شرع ؛ مجتهد و قاضی و فقیه و مفتی و وکیل. ( ناظم الاطباء ) .

پیمان نامه ، قرارداد

بشرطی که ؛ موافق قراردادی که. ( ناظم الاطباء ) .

شرطة الخمیس ؛ نامی که امیرالمؤمنین علی ( ع ) به یکی از چهار طبقه شیعه خویش داد و آنان را شرطة الخمیس از آن گویند که آنحضرت فرمود: چنانکه پیامبری از ...

شرط عادی ؛ مانند نطفه در رحم برای تحقق ولادت. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ) .

شرط شرعی ؛ مانند داشتن طهارت برای نماز گزاردن زیرا این شرط را شرع و دستور خدا مقرر کرده است. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ) .

به شرط چاقو خریدن ، بشرط کارد خریدن ، خربزه و هندوانه را ؛ بشرط بریدن خریدن. رسم است که خربزه یا هندوانه را از جهت امتحان پختگی آن بشرط کارد میخرند و ...

بشرطها و شروطها ؛ در تداول مردم بجای این جمله جوابی بکار رود: در صورتی که موافق شرایط باشد. در حالیکه مطابق همه قرارها و قواعد باشد.