پیشنهاد‌های علی باقری (٢٩,٨٨٣)

گرّه گرفتن ؛ مشتعل گردیدن.

گرفتن آه کسی کسی را ؛ روا شدن نفرین وی بدو : آنکه جز ظلمش دگر کاری نبود آه مظلومش گرفت و کوفت زود. مولوی. مست بگذشتی و از حافظت اندیشه نبود آه اگر ...

گر گرفتن ؛ شعله ور شدن.

گرد گرفتن ؛ غبارگرفتن. گردآلود شدن : بدانگه که گیرد جهان گرد و میغ کل و پشت چوگانت گردد ستیغ. ابوشکور.

کنج گرفتن ؛ کنجی گزیدن. گوشه گزیدن : بیزارم از پیاله وز ارغوان و لاله ما و خروش و ناله کنجی گرفته تنها. کسایی.

گچ گرفتن ؛ بستن استخوان شکسته را بوسیله ٔگچ. - || تن مجرمی را با گچ اندودن.

گذر گرفتن ؛ رد شدن. عبور کردن : کنم روی کشور همه بی سپاه سنانم گذر گیرد از چرخ ماه. فردوسی.

کناره گرفتن ؛ دوری گزیدن : متوقع که در کنارش گیرم کناره گرفتم. ( گلستان ) . تقدیر درین میانم انداخت هرچند کناره میگرفتم. سعدی. گفت چرا بت میپرستید ...

کنار گرفتن ؛ کناران گرفتن. در آغوش گرفتن : دست بگشاد و کنارانش گرفت همچو عشق اندر دل و جانش گرفت. دست و پیشانیش بوسیدن گرفت و از مقام و راه پرسیدن گ ...

کم گرفتن ؛ ترک کردن و واگذاشتن. نادیده انگاشتن : با دم طاوس کم زاغ گیر بادم بلبل طرف باغ گیر. نظامی. اگر مرد عشقی کم خویش گیر وگرنه ره عافیت پیش گی ...

کمک گرفتن ؛ استمداد.

کُرّه گرفتن . زایانیدن کره از اسب.

- کشتی گرفتن ؛ مصارعه : یکی در صنعت کشتی گرفتن سرآمده بود. ( گلستان ) .

از آب کره گرفتن ؛ سخت زرنگ بودن.

کره گرفتن ؛ بیرون آوردن کره از شیر. استمزاج کره.

- کرانه گرفتن ؛ کنار رفتن. به یک سو شدن.

کام گرفتن ؛ برخوردار شدن. لذت بردن : چو کام از گوی و چوگان برگرفتند طوافی گرد میدان درگرفتند. نظامی. مرد بی توشه برنگیرد کام. سعدی ( گلستان ) .

قوت گرفتن ؛ نیرویافتن. نیرومند شدن.

قلم گرفتن ؛ با قلم خط کشیدن.

قیمت گرفتن ؛ بها یافتن. پر قیمت شدن : ورز انگور باشد بی اندازه چنانک قیمتی نگیرد. ( فارسنامه ابن البلخی ص 139 ) . اما چندان درختستان میوه های گوناگون ...

قرض گرفتن ؛ قرض کردن. وام گرفتن.

قرار گرفتن ؛ تمکن یافتن. استقرار یافتن : هر آنکه مهر گلی در دلش قرار گرفت روا بود که تحمل کند جفای هزار. سعدی. چو سیلاب ریزان که در کوهسار نگیرد هم ...

قدح به دست گرفتن ؛ ساقی شدن یا قصد نوشیدن شراب کردن : یارم چو قدح به دست گیرد بازار بتان شکست گیرد. حافظ.

فروگرفتن ؛ تسلط یافتن. تسخیر کردن :. . . و قزوین که از آن پدرش بود فروگرفته. ( تاریخ بیهقی ) . و همه اطراف ممالک بیگانگان فروگرفته بودند و اسلام قوی ...

قدح گرفتن ؛ جام باده گرفتن. می نوشیدن :

قدح گرفتن ؛ جام باده گرفتن. می نوشیدن : بدور لاله قدح گیر و بی ریا می باش. حافظ.

فراهم گرفتن خود را ؛ خود را جمع کردن : و هرچند کوشید و خویشتن را فراهم گرفت چشم از وی [طغرل ] بازنتوانست داشت. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 253 ) .

فراهم گرفتن اطراف چیزی را ؛ دست بازداشتن از آن : سلطان اگرچه بر استخلاص و استصفای آن نواحی عازم بود ولی به حکم مصلحت وقت و نیت غزوی که کرده بود اطراف ...

فال گرفتن ؛ گشادن فال. ( آنندراج ) . فال زدن : مشتری دیدار صدری ناصرالدین زان قبیل تا به رویت فال گیرد شد به جانت مشتری. سوزنی. فال دیدار چون گرفت ...

عید گرفتن ؛ جشن گرفتن. رجوع به همین مدخل شود.

عیب گرفتن ؛ عیب جستن. زشتی های کسی را برشمردن : دوستان عیب مگیرید و ملامت مکنید کین حدیثی است که از وی نتوان بازآمد. سعدی. چو دشوارت آمد ز دشمن سخن ...

عصاره گرفتن ؛ شیره چیزی را کشیدن. فشار دادن و کوفتن چیزی را تا شیره آن درآید.

عزا گرفتن ؛ عزا بر پا داشتن. مجلس سوگواری نهادن.

عرق گرفتن ؛ عرق کشیدن. - || خسته کردن : عرقم را گرفت ، مرا خسته کرد.

عصا در گرفتن ؛ عصا و مانند آن در کسی گرفتن. پیاپی او را بدان زدن : پس عصای او را [ محرفه ] بگرفت و او را به مسجد برد و عثمان نماز می کرد. گفت اینک نع ...

عبرت گرفتن ؛ پند پذیرفتن. متنبه شدن : تا دیگران نصیحت پذیرند و عبرت گیرند. ( گلستان ) .

عاریه گرفتن ؛ چیزی را برای مدتی به امانت ستدن.

طهارت گرفتن ؛ پاک کردن اسافل اعضا از پلیدی. ( فرهنگ فارسی معین ) .

طلاق گرفتن ؛ رها کردن زن. ازدواج را بهم زدن.

طاعون گرفتن ؛ مبتلا به مرض طاعون شدن.

شمار گرفتن ؛ شماره کردن : یکی نامه با هدیه شهریار که آن را نشاید گرفتن شمار. فردوسی.

صیقل گرفتن ؛ صیقل پذیرفتن. سوهان خوردن. قابل جلا بودن. درخور صیقل بودن : پیاپی بیفشان از آیینه گرد که صیقل نگیرد چو زنگار خورد. سعدی ( بوستان ) .

شکست گرفتن ؛ از قدرت و از رونق افتادن : یارم چو قدح بدست گیرد بازار بتان شکست گیرد. حافظ.

شتاب گرفتن ؛ سرعت. تند رفتن.

سهل گرفتن ؛ آسان شمردن. آسان گرفتن. بر خود هموار داشتن : به کم خوردن چو عادت شد کسی را چو سختی پیشش آید سهل گیرد. سعدی.

سکونت گرفتن ؛ آرامش یافتن. ساکن شدن : چو گردنده گشت آنچه بالا دوید سکونت گرفت آنچه زیر آرمید. نظامی. - || درجائی منزل کردن. مسکن کردن. مأوی کردن.

سیاهه گرفتن ؛ صورت برداشتن. اقلام و چیزی را در دفتری یا کاغذی نوشتن.

شاهد گرفتن ؛ گواه گرفتن. کسانی را بگواهی آوردن. بگواهی برگزیدن.

سر خویش گرفتن ؛ به کار خود مشغول و سرگرم شدن : سر خویش گیرم بمانم بجای بزرگی نباشد نه مردی و رای. فردوسی. سعدیا گر نتوانی که کم خود گیری سر خود گیر ...

سست گرفتن ؛ تواضع کردن. فروتنی کردن. نرمی کردن. مدارا : بگفتن درشتی مکن بر امیر چو بینی که سختی کند سست گیر. سعدی ( بوستان ) .