پیشنهاد‌های علی باقری (٣٨,٧٩٧)

زهر کردن چیزی را ؛ کنایه از بی مزه و ناگوار کردن. ( آنندراج ) .

زهرکش ؛ بعض معدنیات که قدما عقیده داشتند که با نهادن در موضع گزیده حیوان زهردار، زهررا بخود کشد. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) . کشنده زهر. جذب کننده ز ...

زهرکش جام بلا ؛ نوشنده زهر بلا : چون صراحی به فواق آمده خون در دهنم زان شما زهرکش جام بلائید همه. خاقانی ( دیوان چ سجادی ص 408 ) .

زهرفام ؛ زهرگونه. مانند زهر. زهرگون : این چرخ زهرفام چو افعی است پیچ پیچ در بند گنج و مهره نوشین چه مانده ای. خاقانی. اعظم سپهبد آنکه کشد تیغ زهرفا ...

زهر قاتل ؛ زهر کشنده و زهر هلاهل. ( ناظم الاطباء ) : شد ز اقبال و ز فرت در لطافت آنچنانک زهر قاتل گر غذا سازی نیابی زوضرر. سنائی. بر امید قطره ای آ ...

زهر شکستن ؛ مقاومت آن کردن. ( آنندراج ) .

زهرشناس ؛ زهرشناسنده. کسی که در شناسایی انواع زهرها و سموم تخصص دارد. ( فرهنگ فارسی معین ) .

زهرشناسی ؛ علم به کیفیات انواع سموم. دانشی که درباره آثار زهرها در بدن موجودات زنده بحث کند و طرق معالجه آن را نشان دهد. سم شناسی. ( فرهنگ فارسی معین ...

- زهر عادتی ؛ زهری که خوردن آن معتاد شده باشد. ( آنندراج ) : بر من چه رحمت است ز جور زیادتی آب حیات من شده این زهر عادتی. آصف خان ( از آنندراج ) .

زهر زیر نگین ؛ زهری که برای روز بد زیر نگین مهیا دارند. ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) : امید جان شیرین داشتم از لعل سیرآبش ندانستم که از خط زهر در زیر ...

زهر سبز ؛ زاج سبز. ( ناظم الاطباء ) .

زهرسنج ؛ معروف. ( آنندراج ) : سیه مار کز کفچه شد زهرسنج زر پخته هم بخشد از دیگ گنج. میرخسرو ( از آنندراج ) .

زهرخور کردن کسی را ؛ به او زهر دادن. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) .

زهرداده ؛ به زهر آغشته : حذر نمی کنم از تیغ زهرداده سرو که طوق عشق چو قمری خط امان من است. صائب ( از آنندراج ) .

زهر زدن بر چیزی چون تیغ و جز آن ؛ کنایه از زهر مالیدن. ( آنندراج ) : نظر به آن خط مشکین که می تواند کرد که زهر بر دم شمشیر آفتاب زده. صائب ( از آنند ...

زهر به دندان مالیده ؛ یعنی بدزبان و بیهده گو است. ( آنندراج ) .

زهر پیکان ؛ کنایه از جراحت و زخم مهلک پیکان است : ورا دادگر جای نیکان دهاد بداندیش را زهر پیکان دهاد. فردوسی.

زهرخورده ؛ که زهر خورده باشد.

افتادن زهدان ؛ سقوط رحم. ( ناظم الاطباء ) .

زهدانک ؛ رحم خرد. بچه دان کوچک : رخسارکتان گونه دینار گرفته زهدانکتان بچه بسیار گرفته. منوچهری.

زهد خشک ؛ عبارتست از آنکه صورت زهدش منجر به احوال معنوی نباشد و برخی گفته اند زهدی که بی عشق و محبت باشد. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ) .

پشت زهار ؛ پایین تر شکم که مثانه در آنجا واقع است. ( ناظم الاطباء ) .

موی زهار ؛ موهای گرداگرد شرمگاه. ( ناظم الاطباء ) . موهایی که روی زهار روید.

بی زه ؛ بی بر و عقیم و بی بار. ( ناظم الاطباء ) .

زه کفش ؛ رده ای از نخ یا ابریشم و مانند آن بدور کفش ، میان تخت و رویه که از بیرون چون زینتی دیده شود. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) .

زه پیراهن ؛ یقه ( یخه ) . طوقه یقه. جیب. زیق. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) : حلقه کمند گشت زه پیراهنت چون کرد بر تو چرخ کمان را به زه . ناصرخسرو ( یا ...

زه جیب ؛زه پیراهن. زه گریبان : ای خداوندی که هر کز خدمتت گردن کشید از زه جیبش فلک در گردنش افکند فخ. انوری. رجوع به ترکیبهای زه پیراهن و زه گریبان ...

زه دامن ؛ ریشه و حاشیه و نوار و سجاف آن. ( فرهنگ فارسی معین ) .

زه شلوار ؛ بند ازار : فارغ ز بد و نیک گشادم زه شلوار وندر کفلش دست رهی چون کمر آمد. سوزنی.

زه یکتایی ؛ نوعی از زه و آن رشته ای است ابریشمین که با تارهای زر و سیم تابیده به گرد آستین یا گریبان دوزند. ( فرهنگ فارسی معین ) .

زه چشم ؛ حاشیه و کناره چشم. ( فرهنگ فارسی معین ) : زه چشم حیا کسی که برید رگ جان بقاش اجل ببرد. خاقانی.

زه ناخن ؛ گوشت که پیرامون ناخن است. اُطْره. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) .

زه بینی ؛ وترالانف و هو حجاب مابین المنخرین. غضروفی که میان دو منخر است. ( از یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) .

زه را به گوش آوردن ؛ در آخرین لحظه تیراندازی قرار گرفتن : چو دید اردبیلی نمدپاره پوش کمان در زه آورد و زه را به گوش. سعدی ( بوستان ) . ترا یاوری کر ...

گاوزور ؛ بسیارزور. که زور گاو دارد. نیرومند.

یوم الزور ؛ روزی است مر بکررا بر تمیم لانهم اخذوا بعیرین فعقلوهما و قالوا هذان زورانا لن نفر حتی یفرا. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از آنندراج ...

زورورزی کردن ؛ به کارهای زورخواه مشغول شدن : زورورزی مکن باز رعاف میشوی. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) .

زور و زر ؛ توانایی و ثروت و دارایی. ( فرهنگ فارسی معین ) : جان مده در عشق زور و زر که ندهد هیچ طفل لعبت چشم از برای لعبتی از استخوان. خاقانی. برگرف ...

شیرزور ؛ دارنده نیروی شیر. پرتوان. قدرتمند.

زورِ گُردی ؛ نیروی پهلوانی. کوشش کامل. قوت تمام : به گردان چنین گفت کای سروران سواران ایران و جنگ آوران. . . همی زور گردی به جای آورید جهان را ز مرد ...

زور شدن به کسی ؛ به زور فائق آمدن بر کسی. بر او بزور غلبه کردن. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) . - || ظلم شدن به او. ( یادداشت ایضاً ) .

زوردیده ؛ تعدی و ستم دیده : از آن زوردیده تن زورمند بفرمود تا برگرفتند بند. نظامی.

زورزورکی ؛ به تکلف و تصنع. با دشواری و نبودن وسایل یا عدم لیاقت. گویند: فلان کس زورزورکی می خواهد شاعر شود. ( از فرهنگ لغات عامیانه جمال زاده ) .

بزور گرفتن ؛ به جبر و ظلم و غلبه گرفتن و زبردستی کردن در گرفتن. ( ناظم الاطباء ) .

صبح زود ؛ وقت نماز و کمی پس از آن. سر آفتاب. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) .

عظم زوج ؛ عظم صدغین. ( یادداشت ایضاً ) .

زوبین زن ؛ زوبین زننده. که زوبین زند : مگو که دهر کجا خون خورد که نیست دهانش ببین به پشه که زوبین زنست و نیست کیا. خاقانی. رجوع به زوبین و دیگر ترک ...

زوبین فکن ؛ زوبین افکن : ناوک اندازی و زوبین فکن و سخت کمان پهنه بازی و کمندافکنی و چوگان باز. فرخی.

زوبین ور ؛ زوبین افکن. ( یادداشت بخطمرحوم دهخدا ) . سوار نیزه دار، در نظام . ( از فهرست ولف ) : سپر برگرفتند زوبین وران بکشتند با خشتهای گران. فردوس ...

زوال شک ؛ دفع شک و رفع شبهه. ( ناظم الاطباء ) .