پیشنهاد‌های علی باقری (٢٩,٤٦٦)

آب و علف ؛ مجازاً، نعمت.

آب و اندازه ؛ در اصطلاح بنایان ، تناسب و توازن اجزاء بنائی با یکدیگر.

آب و تاب ، با آب و تاب تمام ؛ نیک آراسته. با طول و تفصیلی هرچه بیشتر : و عجب آن بود که اهل این صناعت بخراسان رفتند بعضی و آنچه آلت آن شغل بود بساختند ...

آب گشاده ؛ آب روان. شربت یا مَرَقی سخت کم مایه : زر ببهای می چو سیم مکن گم آتش بسته مده به آب گشاده. خاقانی.

آب ندیده موزه کشیدن ؛ کاری را سخت پیش از موقع آن ارتکاب کردن.

آب نگشادن از کسی ؛ بخشش و گشایشی از او نیامدن : هزار شعر بگفتم که آب از او بچکید که جز دو دیده دگر آبم از کسی نگشاد. ظهیر فاریابی.

آب گردنده ؛ بکنایه ، آسمان : پیمبر بر آن ختلی ره نورد برآورد از این آب گردنده گرد. نظامی.

آب کردن دل کسی را ؛ او را منتظر ونگران داشتن.

آب کسی ( چیزی ) بردن ( ریختن ) ؛ بی قدر و بی حرمت داشتن وی : هنوز ده روز برنیامده است که حصیری آب این کار را پاک بریخت. ( تاریخ بیهقی ) . چو باد از ...

آب شدن دل برای ( از ) چیزی ؛ سخت خواهان و آرزومند وی گشتن : اگرچه تلخ کند کام ، چون سخن گوید دل شکر شود از لعل آبدارش آب. سیف اسفرنگ.

آب شده ؛ مذاب. گداخته. محلول. مُنْهَم .

آب شدن دل ( زَهره ) ؛ عظیم ترسیدن. سخت هراسیدن : چو چرخ خصم ترا گر هزار دل باشد شود ز آتش کین تو هر هزارش آب. سیف اسفرنگ.

آب زیر کَه ْ ؛ آب زیرکاه : یکی چون آب زیر کَه ْبقول خوش فریبنده چو شاخی بار آن نشتر ولیکن برگ او بیرم. ناصرخسرو.

آب ریخت وپاش ؛ آبی که خاص شست و شوی و دیگر مصارف جز آشامیدن باشد، مقابل آب ِ خوردن.

آب زیر کاه ، آب در زیر کاه ؛ مکر و حیله. مکار و حیله گر و بَدْاَندرون. تبند. نرم بر : بگفت سیاوش بخندید شاه نبود آگه از آب در زیر کاه. فردوسی.

آب رفته به جوی بازآمدن . رجوع به آب به جوی بازآمدن شود : و اگر در سنه احدی و خمسین و اربعمائه ( 451 هَ. ق. ) از زمانه ناجوانمرد کراهتی دید و درشتی پی ...

آب روشن داشتن یا آب روشن بودن کسی را ؛ صاحب عزّ و جاه بودن : پیش بزرگان عصر آب کسی روشن است کآب ز پس میخورد بر صفت آسیا. خاقانی.

آب روی کار آوردن . رجوع به آب به روی کار آوردن شود : یعنی وقت است که آب روی کار آورم. ( مرزبان نامه ) .

- آب دیزی را زیاده کردن ؛ بمزاح ، چیزی بطعام افزودن.

- آب را آب کشیدن ؛ سخت پرهیز و احتیاط در امور صِحّی کردن.

- آب دهان ؛ آنکه سِر نگاه ندارد : آب دهانی است [ قلم ] که سخن نگاه نمیدارد. ( نفثة المصدور ) .

آب در گلو شکستن یا به گلو جَستن ؛ فرودویدن آب به قصبةالریه بجای مری. و بکنایه ، از چیزی که مایه سود و آسایش است زیان و آسیب دیدن.

آب در شیر کردن ؛ غش و دغل کردن در معامله : پیش از این از ننگ صنعت عشق فارغبال بود کوهکن در عاشقی این آب را در شیر کرد. صائب.

- آب در شکر داشتن ؛ روز از روز نزارتر شدن.

- آب در سینه شکستن ؛ دردی گذرا و موقت پس از خوردن آب در سینه پیدا آمدن. واکفیدن.

- آب در دیده یا چشم نداشتن ؛ بی شرم بودن.

آب در زیر کاه ؛ حیلتی پوشیده : به گفت سیاوش بخندید شاه نبود آگه از آب در زیر کاه. فردوسی.

آب در دهان گشتن کسی را ؛ ازدیدن یا شنیدن مطلوبی شائق و شیفته او شدن : اگر نظارگی آنجا گذشتی ز حسرت در دهانش آب گشتی. جامی.

آب در دهان آمدن از. . . ؛ شائق و خواهان آن شدن : شیر گردون بیشه گر بر مرغزارت بگذرد از صفای شیر حوضت آبش آید در دهان. سلمان ساوجی.

آب در چشم نبودن کسی را ؛ بی حیاو بی شرم بودن : چه شد که آب مروت بچشم اخوان نیست ؟ صائب.

آب در دل تکان نخوردن ؛ سخت آهسته کار و دیرجنب بودن. آب توی دل کسی تکان نخوردن:[ کنایه ] حادثه ناگوار برای کسی روی ندادن. [ قول می دهم نگذارم آب توی ...

- آب در جوی نماندن ؛ بشدن دولت و اقبال.

آب در جوی داشتن ؛ صاحب دولت و اقبال بودن. صاحب حل وعقد و رتق و فتق امور بودن : آب در جوی تست و چرخ چو پیل دشمنان را لگدسپر دارد. انوری.

آب خاطر ؛ صفای فکرت : بجوی تو همه آب روان است سزد گر من هواجوی تو باشم. امیر معزّی.

آب در جگر نداشتن ؛ سخت محتاج و فقیر بودن : این پرشکسته را که نبود آب در جگر آروغ امتلا زند اکنون ز خوان شکر. کمال اسماعیل.

آب دادن فلز ؛ طلی کردن آن به فلزی گرانبهاتر : آب سیم دادن. آب زر دادن. طلی کردن بسیم را به عربی تفضیض و طلی کردن بزر را تذهیب گویند و بسیم آب داده را ...

آب دادن کارد و شمشیر و نوع آن ؛ عملی است که شمشیرسازان و کاردگران کنند سخت کردن آهن را و آن فروبردن آهن تفته شمشیر و امثال آن باشد در آب. و عربی آن ا ...

آب دادن ؛ آب خورانیدن حیوان و روان کردن آب بر زمین و جز آن زنده داشتن زرع و درختان را. و به عربی اسقاء و سقی و سقایت و تسقیه و اماهه گویند.

آب خوش ؛ آب گوارا. فُرات. آب شیرین.

آب خفته ؛ آب راکد و مجازاً ژاله و برف و شمشیر در نیام : در آبی نرگسی دیدم شکفته چو آبی خفته وز او آب خفته. نظامی.

آب حیات ؛ بروایات مقدمه نام چشمه ای به ناحیتی تاریک از شمال زمین موسوم به ظلمات که آشامنده را زندگی جاودانی بخشد و گویند اسکندر ذوالقرنین بطلب آن شد ...

آب حیوان ؛ آب زندگانی. آب خضر. آب حیات. آب بقا.

آب چکیدن از چیزی ؛ تازه و طری بودن آن.

آب چکیدن از نثر یا نظمی ؛ سخت فصیح بودن آن : هر کجا در خجندیان صدریست زآتش فکر آب میچکدش. خاقانی.

آب چکیده ؛ ماءالقطر.

- آب پاکی ( با یاء مصدری ) بر ( روی ِ ) دست کسی ریختن ؛ یکباره و از هر جهت او را مأیوس کردن.

آب پیکر ؛ بکنایه ، جرمی روشن از اجرام علوی : ای فلک صولتی که خاک درت پرده آب پیکران برداشت. مجیر بیلقانی.

آب تیره گشتن کسی را نزد دیگری ؛ منفور ومغضوب او گردیدن : چه گویم کنون پیش افراسیاب مرا گشت نزدیک او تیره آب. فردوسی.

آب بی لجام ( بی لگام ) خوردن ؛ بی مربّی و سرپرستی بار آمدن. خودسر و مطلق العنان بودن.

آب به هاون کوفتن ؛ کار بیهوده و عبث کردن : گوئی بَهْمان ز من مِه است و نمرده ست آب همی کوبی ای رفیق به هاون. ناصرخسرو.