پیشنهاد‌های علی باقری (٣٨,٢٧١)

از دنیا بیرون رفتن ( شدن ) ؛ مردن. ( یادداشت مؤلف ) : و نوشروان به مداین از دنیا بیرون رفت. ( مجمل التواریخ و القصص ) . و اول ماه شب آدینه از دنیا ب ...

از دنیا رفتن ؛ مردن. درگذشتن. وفات یافتن. ( یادداشت مؤلف ) : و چون از دنیا برفت هوشنگ به جای او نشست. ( نوروزنامه ) .

دنه کردن ؛ نشاط و شادی کردن : تا توانی شهریارا روز امروزین مکن جز به گردخم خرامش جز به گرد دن دنه. منوچهری.

دنه گرفتن ؛ دچار غرور و بطر و نشاط شدن. ( از فرهنگ شعوری ج 1ص 424 ) ( از یادداشت مؤلف ) . کبر و غرور داشتن. ( ناظم الاطباء ) . فره. فرح. ( تاج المصا ...

به دنه آوردن ؛ نشاط و بطر و خوشی بیکران بخشیدن. سخت شادو خوش ساختن. ( از یادداشت مؤلف ) . ابطار. ( المصادر زوزنی ) ( مجمل اللغة ) .

دنه پدید آمدن ؛ حالت نشاط و خوشی دست دادن : حاش للَّه گر کند پیوند با طبع تو غم طبعغم را از نشاط آن پدید آید دنه. کمال اسماعیل ( از جهانگیری ) .

دنه دنه ؛ آنچه در سرود دنه دنه گویند به معنی بطر و اشر ملحق تواند بود. ( مجمل اللغة ) .

دنگ و دیوانه کردن کرسی ؛ سخت گرم کردن آن که قابل تحمل نباشد. ( یادداشت مؤلف ) .

دنگش گرفتن ؛ خوش خیالی اش جنبیدن. دنه اش گرفتن به کاری ؛ بی نگاه کردن به عاقبت و نتیجه آن اقدام کردن. هوس نابجایی آمدن برای اینکه کاری کند. ( یادداشت ...

دنگ کردن ؛ دیوانه کردن. گیج کردن. حیران ساختن : صدهزاران نام خوش را کرده ننگ صدهزاران زیرکان را کرده دنگ. مولوی. پشت سوی لعبت گلرنگ کن عقل در دنگ آ ...

دنگ ( دنگی ) زدن توی گوش کسی ؛ ( اصطلاح عامیانه ) محکم نواختن چک و سیلی بر بناگوش کسی : آمدم در خانه تان با تفنگ دوشم شوهر بدعنقت دنگی زد تو گوشم. ...

دنگ شدن ؛ دیوانه شدن. گیج شدن : هرکه با ناراستان همسنگ شد در کمی افتاد و عقلش دنگ شد. مولوی. عالمی شد واله و حیران و دنگ زآن کرشمه زآن دلال نیک شنگ ...

دنگ شدن سر ( کله ، گوش ) کسی ؛ از کثرت هیاهو بگشتن حال دماغ او. از بانگها و فریادهای سخت گیجی و آشفتگی در سر پیدا آمدن. ( یادداشت مؤلف ) .

دنگ دنگ ، دنگ و دنگ ؛ درنگ درنگ یا درنگ و زرنگ. حکایت مکرر صوت چیزی سخت که به چیز سخت دیگر اصابت کند چون ناقوس وجز آن.

دنده میل سوپاپ ؛ دنده ای است که روی سر میله سوپاپ قرار دارد، ته آن پمپ روغن را بکار می اندازد و دنده اش با سر دنده میل لنگ کار می کند. برآمدگیهای روی ...

دنده اتوماتیک ؛ دنده ای است که نیاز به کلاچ ندارد و با ابزاری که در دنده تعبیه شده در سرعتهای مختلف با قطع و وصل گاز دنده خودبخود عوض می شود.

دنده زدن ؛ با شن کش زمین زراعی را تسطیح و پاک کردن. دنده کشی. ( یادداشت مؤلف ) .

دنده کشی ؛ دنده زدن به زمین به منظور زیر خاک کردن بذور. ( یادداشت مؤلف ) . || هر یک از تریشه های شانه و اره و مانند آن. دندانه : شانه دنده درشت. ( ...

دنده به جگر فشردن ؛ با تعبی سخت شکیبایی کردن. ( یادداشت مؤلف ) .

یک دنده کم داشتن ؛ در عقل سستی داشتن. کم خرد بودن. ( یادداشت مؤلف ) .

یک دنده ؛ آنکه هیچگاه از رأی خود بازنگردد. لجوج. خودرای. ( یادداشت مؤلف ) . رجوع به ماده یک دنده شود.

به دنده راست یا چپ خفتن ؛ بر جانب راست یا چپ خفتن. ( یادداشت مؤلف ) .

بادندان ؛ باقدرت. نیرومند. سخت و زورمند و توانا. ( یادداشت مؤلف ) : چون نام اریارق بشنید و دانست که مردی بادندان آمد بخواست تا آنجا عامل و مشرف فرست ...

دندان موسیقار ( دندان زرد موسیقار ) ؛ به شکل دندان چیزی در موسیقار نصب کنند و بیشتر رنگ آن زرد باشد. ( غیاث ) ( آنندراج ) : به دور بینی قانون نغمه پر ...

دندان گرفتن ؛ بوسه گرفتن. ( از آنندراج ) : ز لعل یار دندانی گرفتم حیاتی یافتم جانی گرفتم. خسروی. چند دندان به جگر غوط دهم بخت کجاست ؟ که بگیرم ز لب ...

دندان شانه ؛ دندانه ها و برجستگیهای شانه : لبم بی آب چون دندان شانه ست از این دندان کن آئینه سیما. خاقانی.

دندان کلید ؛ دندانه کلید. زبانه. ( ناظم الاطباء ) : مسلاط؛ دندان کلید. ( منتهی الارب ) .

دندان گاز ؛ نوک گاز، و گاز آلتی است که بدان قسمت سوخته فتیله شمع را جدا کنند : وگر خرده زر ز دندان گاز بیفتد به شمعش بجویند باز. ( بوستان ) .

دندان نهنگ ؛ کنایه است از دندانی که بغایت سخت و محکم بود : پیلان ترا رفتن باد است و تن کوه دندان نهنگ و دل و اندیشه کندا. عنصری.

اره مار دندان ؛ اره ای که دندانه های آن مانند دندان مار کوچک و تیز می باشد. ( ناظم الاطباء ) .

دندان اره ؛ دندانه های آن. برجستگیها و فرورفتگیهای آن : طریقهاش چو نرم آبهای سیل از گل نباتهاش چو دندانهای اره ز خار. فرخی.

دندان رمح ؛ کنایه از آهن پاره سرتیز که بر بالای نیزه بنشانند. ( آنندراج ) : حدت دندان رمح زهره جوشن درید صَدْمه آسیب گرز تارک مغفر شکست. انوری ( از ...

یک دندان در دهانش نیست ؛ سخت پیر است. ( یادداشت مؤلف ) .

دندان پیل ( فیل ) ؛ دو عاج که از دو سوی خرطوم مرئی است. ( یادداشت مؤلف ) . عاج. ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) ( از تحفه حکیم مؤمن ) : و صلت ملوک قما ...

دندانی که درد می کند باید کشید ؛ زن یا دوست یا خادم بد را باید ترک گفت. ( از امثال و حکم دهخدا ) . مثل دندان گراز. ( امثال و حکم دهخدا ) .

لب به دندان گزیدن ؛ تأسف نمودن. خشم نمودن. ( یادداشت مؤلف ) . نشانه تأسف سخت از چیزی است. رجوع به ترکیب �به دندان دست گزیدن � شود.

دندان نیشتر ؛ دندان ناب و دندان کلبی و انیاب. ( ناظم الااطباء ) . ناب. ( دهار ) . رجوع به ترکیب دندان ناب شود.

دندانهای کسی به هم خوردن ؛ حالتی که در شدت سردی هوا یا کثرت خشم یا ترس دست دهد. ( یادداشت مؤلف ) . حالتی است که از سرمای شدید بهم رسد، و آن را دکدک ...

سر دندان سفید کردن ؛ کنایه است از خندیدن. ( یادداشت مؤلف ) : چون به جانم سیاه خواهی کرد سر دندان سفید کن باری. انوری.

دندان ناب ؛ دندان کلبی و نیش که به تازی انیاب گویند. ( ناظم الاطباء ) .

دندان نوآوردن ؛ به پیری و سالخوردگی رسیدن ، و این تعبیر از عقیده عامیانه گرفته شده است که گویند چون کسی به سنین شیخوخت رسد و سخت پیر و فرتوت گردد دند ...

دندان نیش ؛ دندان نیشتر. ناب. ( یادداشت مؤلف ) . آزم. ازوم. اَزَم. اَزِمة. ( منتهی الارب ) .

دندان مروارید ؛ کنایه از دندان سفید و خوشگل. ( لغت محلی شوشتر ) .

دندان مسی مالیده گردیدن ؛ سیاه کردن دندان : نیست بر پشت لب او خط مشکین کز صفا عکس دندان مسی مالیده گردید آشکار. ثابت ( از آنندراج ) .

دندان مصری ؛ نوعی از حلوا. ( ناظم الاطباء ) .

دندان مصنوعی ؛ دندان عاریه. مقابل دندان طبیعی. رجوع به ترکیب دندان عاریه شود.

دندان مار ؛ دندانهای نیش مار که کیسه زهر دربن آن قرار دارد : نرمی ز حد مبر که چو دندان مار ریخت هر طفل نی سوار کند تازیانه اش. ؟

دندان ماهی ؛ دندانی که از شیرماهی گیرند و از آن شانه و دسته کارد و خنجر و جز آن سازند. دندان شیر. ( از آنندراج ) : لازم افتاده ست نرمی و درشتیها به ه ...

دندان گوساله ؛ نوعی از تیر که پیکان آن از استخوان باشد. ( ناظم الاطباء ) ( برهان ) ( آنندراج ) ( فرهنگ جهانگیری ) : دلیرانش کز کین دلیر افکنند به دند ...

دندان گیر ؛ دندانهای پیشین. ( ناظم الاطباء ) .