پیشنهاد‌های کامبیزدارابی (٣٢٥)

پدر بزرگ =گرند فادر Grand father

میروژ یا میرو ج یا میرو جه و میروژه= مورچه این اسم دراصل به معنای جانور کوچکی از دسته ی بندپایان است . می رو چه =کاراین جاندار این است که قطعات کوچ ...

دال= عقاب احتمالا به خاطر این که عقاب بالهایش را به طرف جلو می گیرد وسر و سینه را به صورت افقی وروبه جلو می گیرد . و فرود آمدن این پرنده با بفیه پرن ...

دت =دختر درزبان لکی و هم اکنون هم به همین شکل به کارمی رود . دوغ در =دوغ تر =دوختر ودوتر و دو ار ودت

کر یا کور =پسر به زبان لکی ک و مصوت کوتاه او و ر مشدد است .

کیسل =لاک پشت درزبان لکی ودر بعضی از قسمت ها ی لک نشین کیسله تلفظ می شود .

با وه =پدر و بابا درزبان لکی یکی از الفاظ وواژه هایی که پدر را معنا می دهد .

درزن =سوزن . ودراصل این کلمه :درز زن آنچه که درز ایجاد می کند و درمیان درز وارد می شود. سو =سوراخ ریز زن =زننده ودکردی به شکل سوزان تلفظ می شود . ...

گوراوی =یعنی جوراب ، درزبان لکی تا ۳۰ سال پیش استفاده می شد . گوراوی =گیراوی =گیراو=گرآو=جراو وجیراو هم سیر گویش وتلفظ کلمه می باشد . جوراب =گیرنده ...

هسان =درزبان لکی به معنای سوهان و وسیله ای مخصوص سابیدن وساییدن وسایل دیگر می باشد. سیر تکاملی کلمه : هرساوانه =هرساوان =هساوان =هسان

کمچه یا کم چه =درزبان لکی این کلمه به معنای قاشق است . کم چین ه =وسیله ای که مقدارکمی از غذا یا چیز دیگری را برمی دارد وکمچینه ویا کمچین و یا کمچنه ...

دهره=دره =به معنا ی وسیله ای که با آن پوست حیوانات را می کندند و چاقو معنا می دهد . در کلمه ( پوست در ) که همان پسر است . در =درنده ودره=در =درنده ...

ساورمه =ساب خورده و صاف و صیقلی معنا می دهد . درفارسی کلمه سیب هم به معنای ساب خورده و پوستی صاف و صیقلی دارد . ساب خورده ساوورردمگ =ساو واردمه = ...

مر=جایی که سرداست و به غار گفته می شود در زبا ن لکی مر=غار از مردن ومرگ می آید وجایگاه وسرای مردگان معنا می شود . آن زمان درغار زندگی می کردند و هن ...

کچک =که یا کوه چک که =کوه چک =تیزی لبه صخره های کوه که مجازا به معنای تیکه های کوچک سنگ وبا این تفسیر راحت تر می توان علت نامگذاری کچک را درک کرد

درزبان لکی =به معنای قورباغه قول واخه =گول واخه = گول =گول آو وگول آب ؛آبی که دریک گودال وسیع ماندگار شده است وماندآب واخه یا واخ =باغ و جایی که گی ...

بایلام خدمت دوستان ادب دوست واساتید زبان شناس :ما در بحث ریشه یابی کلمات و واژه ها باید خدمت شما عرض کنم که زبان فارسی ، ازلحاظ تاثیر پذیری از زبانها ...

غار = گاور =گار =غور =غاور=غار گور =دیارمردگان . مکانی که انسانهای اولیه درآن زندگی می کردند و خیلی هم در همان جا می مردند و دفن می شدند .

هنگ کردن =به معنای نفهمیدن و قاطی کردن و کند شدن ذهن و یا خرشدن والاغ شدن درزبان لکی اصل این کلمه هنقگ است که تلفظی بسیار سخت است برای دیگران وکسانی ...

هل یا هیل ویا بهیل و فارسی آن بهل =به معنی بگذار و رهاکن بهلا_بهیلا _بیلا_=بمعنای ( بگذار_ول کن ، رها کن ) هنوزهم به هماین شکل ها در زبان لکی اسفاده ...

قیچی :دراصل این کلمه به صورت قرژچین و یا بعدا هن قرچ چین =و کرژ چین وقژ چین قژچن قیچ چین = قیچی درفارسی قرچ =کوتاه و وقیچی یعنی کوتاه کننده ودرزبان ...

هوخشتره = هو =خوب و شتره =پادشاه هواخشاه ترا=هوخشتره

استخوان در زبان لکی و کردی = ایستاگیان =ایستا=ایستاده و برپا شده ، راست وصاف ایستاده . و گیان =جان و بدن و تن . ودرکل به معنایقسمت ایستاده بدن و ایست ...

حوض =گو الی که آب در آنجا خانه کرده است و ماندگارشده است در انگلیسی Hose یعنی خانه ومنزل ، ودرلری ولکی =هاوش یا هوش ودرلری بختیاری =اوشا ودر زبان اس ...

اندوختن =دوختن و توختن به معنای ذخیره کردن آمده است طبق فرهنگ لغات فارسی وگفته شده که اندوختن =ذخیره کردن اما به نظر بنده :، ان دوختن = ان =پیشوند مت ...

آفرین = آور ین و آوریدن ودراینجا نو آور ی یا آوردن پاسخ نو ودرست بودن نفرین =نه آفرین و متضاد آفرین هم نفرین است

آشیانه =به معنای لانه پرندگان و خانه آنها و جایی برای آسایش پرنده درزبان لکی :سیر تکاملی کلمه به شکل زیر می باشد : آسودژی لانه =آسوژیانه =آسوشیانه = ...

اژدها =آژی دهانک آخگر دهان =اژدر دهان =آتش در دهان اخگر =آتش و شعله ی آتش د ها=دهان و جمع این دو واژه =اژدر دهان

آوآره =آب آره وبه هرچیزی ویا کسی گفته می شود که خانمانش به دلیلی خراب شده است و درحال حاضر جا ومکانی را ندارد که درآن جا زندگی کند . آب آره =آب آور ...

خرداد =خور داد =هور داد =هورا دات =هوردات= ماه سوم سال وماه آخر فصل بهار و درزبان لکی و لری این ماه راهنوز هم به صورت خورداد تلفظ می کنند و دراین ماه ...

مرداد =نام یکی ازماه های تابستان است و ماه پنجم سال ما ایرانیان است ودراین ماه چونک وسط تابستان است وهوا به شدت گرم شده است واوج گرمای سال درای ماه ا ...

ویر =فیر=فکر درزبان لکی هنوز به هرسه صورت بالا تلفظ می شود و به معنای = یاد ، هوش و اتعداد ذهنی برای ثبت رویدادها و بهدیاد آوردن سریع آنهاست . ویرا ...

قوز پشت =قوژپشت =گوژپشت کسی که پشت او به حالت خمیده درآمده است و به اصطلاح شاعران ، کمانی شده است و انحنا پیداکرده و به شکل منحنزی درآمده است .

شیر افکن = اصل این کلمه دو قسمتی که قسمت اول اسم و دوم آن فعل است . سیر تکاملی آن = :شیر آیژن =شیر اوژن =َشیر آوجن و شیر آوجن = واو خوانده میشود . ...

جمعه =جمع ه دراصل این کلمه بعد از ورود اسلام به ایران وارد زبان ماشده است . دراین روز مردم به صورت جمعی آیین و مراسم مذهبی واعتقادی برپا می کنند . ...

دژخیم =دژ خیم که : دژ= ( ضد ) و خیم =اخلاق و منش ورفتار و رویه وروش و کردار معنی می دهند. خوش خیم =خوش اخلاق و خوش رویه ( رفتار ) دژخیم =بد رفتار و ...

قلب در مصراع نقش تو قلبست و نقش او کان است =نقش تو مجاز ی است و تقلبی و نق ش خداوند نقش اصلی و خالص است .

طاق چه =طا قچه که دراصل =طوق چه که طوق =خطی که دور گردن پرنده و کمی پایین تر از سر می باشد . دقیقا به همان شکلی که و شیوه ای که طوق دارد طاق را هم ب ...

انگشت =آنقوزت =آنقوست =آن قوشت =وآن گوشت =و انگشت =آن چیزی که قوز دارد و گوژ دار دوبه انگشت اشاره اولین بار ان نام داده شد و آن =چیزی که به آن اشاره ...

چاقو =شاقو ودراصل آن شاق خو =یا شاق خوب وسیله ای که خوب گوشت و. . . . را به دونطم یا دو شق تبدیل وتقسم می کند . سیر تکاملی درزبان پایه ( لکی ) =شاق ...

شلاق =شل آق = شل =ران و آق =چوب ویا هروسیله ای که با آن به ران وارد می شود و ضربه می زند . اما درست تر وسیر تکاملی آن : شالاخ بوده است و به صورت شال ...

شلوار =شل وار که شل =ران و وار=پسوند شباهت که به معنای لباس وپارچه ای پوشاننده ی ران است . امدرزبان کهن ایران یعنی لکی = شال واز =شال وار =شلواز = ...

آیینه =وسیله ای که طبق آیین ورسم ورسوم مورد اطتفاده قرار می گیرد. و لی این کلمه بسیار جدید است . اما در زبان کهن لکی : به این وسیله جامک گفته میی ش ...

ایران =طبق گفته ی اساتید زبان وتاریخ به فرزندان ایرج که به این سرزمین آمدند و ااین جا را ایران نامیدند . وطبق زبان مادری وکهن لکی : ایره =اینجا که ...

قورباغه =داروگ وبه جانداری گفته می شود که جوی های آب زدگی می کند و به آب نیاز حیاتی دارد . دار=درخت و وگ =همان صدای قورباقه است قورباغه هی سبزی که ...

خروس =دراصل این کلمه خروش ین حیوان خانگی است و به علت صدایی که دارد و فریادی که برمی آورد =خروش یا خروس نامیده شده است . خروش =فریاد بانگ _، صدای ب ...

هربرز =هر برز = هر =کوه و برز =به فتح ب معنای بلند وبلندا می دهد . درزبان لکی هنوز کلمه برز به کاربرده می شود . مثل :بالا برز =قدبلند هربرز =هل برز ...

آب شار با آبشار =آبی که از قسمت بلندتری ازسطح زمین ویا از کوهها سرازیر می شود ودر قسمت آخر بلندی وانتهای مسیر از ارتفاعی به پایین می ریزد . سیرگویش ...

ابرو =موهایی که بربالای چشمهاست و در قسمت پایین پیشانی موجودات و انسا ن است . دراصل این کلمه : آب روب =آب را که ازسروپیشانی به پایین می آید را می رو ...

خرمهره =خوار مهره =مهره ای که زیاد ارزشی ندارد وچیز بی ارزش را می گویند . ژار مهره =ژرمهره=گار مهره =گرمهره=خرمهره سیر تکاملی این کلمه هم به صورت ب ...