پیشنهاد‌های محمدجعفر نقوی (٣٨٩)

اِسْپَنْگ: در گویش گوغر گیاهی خودرو را گویند که فروردین ماه درمیان مزارع می روید ومعمولا آن رابا ریشه از زمین در آورده وبا نمک قسمت سبزی اش را می خور ...

اِسْپِریچو: دذگویش مردم گوغر به شخص لاغر ومُردنی گویند.

اِسْپِریس : درگویش گوغر گیاهی را گویند با گل های مایل به سرخ که حدود یک متر قد می کشد وبه عنوان علوفه چهارپایان هم بصورت تازه وهم خشک شده اش استفاده ...

اِسْپار: درگویش گوغر به دوغ جوشیده شده سرد شده ای گویندکه آماده ی درست کردن کشک است .

اِسّالِه : درگویش گوغر به زگیل ودانه ای که پشت دست می زنه گویند قدیمی ها می گفتند چون ستاره ها را شمرده پشت دستش اِسّاله زده پس احتمالا با واژه ستاره ...

اِسْاق: درگویش گوغر گوسفند ماده ای راگویند که در طول یک سال نزاییده است. ( فرهنگ گویش گوغر اکبر نقوی )

اِزوچِز کردن:نالیدن وملتمسانه چیزی خواستن.

اِزْگُم :درگویش گوغر حالت تهوّع را گویند. برای نمونه گاهی که میگن داره اِزگُمم میده یعنی حالت تهوع دارم

بارانک: این واژه از ترکیب یک اسم ( باران ) پسوند تصغیر�ک� ساخته شده. نم نم باران نمونه از دکتر شفیعی کدکنی: سبوی حافظه سرشار /وباز ریزش بارانکی است ...

اَرْغَوانَک: این واژه مشتق از ترکیب اسم ( ارغوان ) پسوند تصغیر یا تحبیب�ک� ساخته شده. ارغوان کوچک دوست داشتنی نمونه از دکتر شفیعی کدکنی: تامگر فتد به ...

: این واژه مشتق از ترکیب یک اسم ( سیما ) پسوند تشبیه � چه�. صورتک. روبند. نقاب نمونه از دکتر شفیعی کدکنی: در میان آذرخش و تندر و طوفان/که همه سیماچه ...

:این واژه مشتق از ترکیب واژه برگ به اضافه پسوند تصغیر ساخته شده. برگ کوچک. برگک. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی:هرگیاه وبرگچه در آستانه سحر/آن صدای سبز را ...

: این واژه اسم مشتقی است که از ترکیب کلمه �سو�به اضافه یک پسوند ساخته شده است. بی جهتی. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی:بر طرح آجرفرشِ نمناکی/می بینمت آنج ...

نَرگِسانِگی: این واژه اسم مشتقی است که نرگس به اضافه دو پسوند مشتق ساز ساخته شده ومعنای حاصل مصدری دارد. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی: بر رودخانه ای که ...

: این واژه اسم مشتقی است که از ترکیب اسم مصدر زاری به اضافه پسوند� انه � ساخته شده. عامل ضجه وشیون. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی: زاری وزاریانه انسان ب ...

فَراخا:این واژه از صفت فراخ وپسوند مشتق ساز �ا� ساخته شده. گستره وفراخنا. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی: در هرم نیمروز /خیل هزارگان ملخ ها/این مرکبان تن ...

نَرْما: این واژه مشتق از دو جزء صفت نرم وپسوند مشتق ساز �ا�ساخته شده. قسمت آرام وملایم وهموار. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی:روانه در شطِّ نور ونرما/ترا ...

خامُشا:این واژه از یک صفت یعنی خامش وپسوند اشتقاق ساز �ا� ساخته شده. بخش تاریک وآرام و بی صدا نمونه از دکتر شفیعی کدکنی: بر برگ های روشن دیدار /آن چه ...

نَهانْ سو : این واژه ژرف ساختش یک ترکیب مقلوب وصفی است. راستا وجهتِ پنهان ومخفی. نمونه: سبزیِ سرو قد افراشته کاشمر است/کز نهانْ سویِ قرون /می شود در ...

نَهانْ جا: این واژه ترکیب مقلوب وصفی است. جای مخفی وپنهان. مخفی گاه. نمونه: کجا می بری از نهانْ جای خاک /درآن هجرتِ جاودانی مرا؟ ( هزاره دکتر شفیعی ...

کوتَهْ رَه: این واژه ترکیب مقلوب وصفی است. گذرگاه وطریق کوتاه. نمونه:از این دریچه تا لب حیرت/ کوته رهی است جشن بهار و/ شادی زدست خیمه و خرگاه. ( هزار ...

کوتَهْ بار: این واژه ترکیب مقلوب وصفی است. بارِ محدود ومختصر. نمونه: از پس کژبار کوته بار/ می تکاند خویش را از یاد/نیمه ای ملموس ودیگر نیمه اش تجرید ...

کَژ مَژْ بار:این واژه دراصل یک ترکیب وصفی مقلوب است. بار خمیده وناراست. نمونه: گاهی سرود کهنه ای راتا سحرگاهان/ در زیر باران های کژ مژ بار می شستیم. ...

کَژبار: ساختار واژهء کژبار ترکیب وصفی مقلوب است. بار کج وناراست. نمونه:از پس کَژْبار کوته بار/می تکاند خویش را از یاد/نیمه ای ملموس ودیگر نیمه اش تج ...

شومْ شیون: این واژه ترکیب مقلوب وصفی است. ناله ء وزاری نامبارک. نمونه: تسبیح ایزد است به پندار عامیان/آن شومْ شیون چو نعیب غرابتان ( طفلی دکتر شفیعی ...

رَوشَنابَرگ:این واژه ترکیب وصفی مقلوب است. برگ روشن ونورانی. نمونه: او می سراید/ در تمام روز چون من/غربت یک قدس مهجور الاهی را/در روشنا برگ شقایق ها ...

تَشنه سال:این واژه ترکیب مقلوب وصفی است. سال بی آب وعطشناک نمونه: شمشیرهای تیز شده با حماسه ها/درتیرگی چو قفل درِ آسیای ِ پیر/در تشنه سال مزرعه وخشکی ...

پیشْ طُرّه: این واژه ترکیب مقلوب است. گیسوی پیش. موی جلو پیشانی. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی: از پیشْ طُرّه می نگرم سوی دوردست/گردو بنان حاشیهءباغ/شب ...

خُنیا: نغمه. آواز. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی:مرغی که پیشْ نغمه باغ است/در لحظه ء شکفتن وگفتن /ناگاه بر بلندترین شاخه های باغ/خنیای نای خود را آغاز م ...

پیشْ نغمه: این واژه یک ترکیب مقلوب است . آوای آغازین. پیش آواز. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی:مرغی که پیشْ نغمه باغ است/در لحظه ء شکفتن وگفتن /ناگاه بر ...

پیرْیَخ:این واژه ترکیب مقلوب وصفی است. یخ جاافتاده وحسابی یخ زده. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی: بعد از دی دیوانه وآن سردی دیرند/وان پیرْ یخ نیمهء دی ما ...

بَرْگینه جامه:این واژه ترکیب وصفی مقلوب می باشد یعنی دراصل جامه ی برگینه بوده. لباس برگی. نمونه از دکتر شفیعی کدکنی:درمتن لاجوردی وبی ابر بامداد/درت ...

سُرانیدن: کشیدن چیزی در جهت شیبدار. لغزاندن چیزی. نمونه: آلاجاقی دست بر چوب یکسره ء کنارپله ها می سُرانید. ( کلیدر ج۱۰ص۲۸۱۰ )

گُلِه:انبوه. توده. نمونه: وجابجا گُلِه نور کم جانی کناره های خیابان را روشن می کرد. ( کلیدر ج۱۰ص۲۸۰۷ )

:کم توان. کم مقدار. نمونه:دیگر این آزادی چس نفس هم فاتحه اش خوانده شد. ( کلیدر ج۱۰ص۲۸۰۶ )

دَندان جِرانیدن:دندان قروچه رفتن. از شدت خشم دندان ها را به هم فشردن. نمونه: مهدی دندان جرانید وگفت ( کلیدر ج۱۰ص۲۸۰۵ )

واپُرس:پرسش دوباره. سؤال. پرسش. نمونه: حتی از پاسخ به این واپرس پوشیدهء خود نیز عاجز بود. ( کلیدر ج۱۰ص۲۸۰۰ )

: با دعا وافسون به خاموشی اجباری گرفتار آمدن. باجادو از بان افتادن وقدرت تکلم را موقتاًاز دست دادن. نمونه: او خود گویی زبانبند شده بود. ( کلیدر ج۱۰ص ...

پَسین ْ هنگام: موسم عصر. وقت بعدازظهر. درگویش گوغر کمی پیش از غروب را گویند. نمونه: بال های پالتو تیره اش در باد سرد پسین هنگام روز می جنبید. ( کلید ...

: به سختی گرفتار درونیات خود بودن. به شدت در اندیشه وافکار غرق شدن. نمونه:او بر سکوی زیر طاق مصلا چمباتمه زده وچنان در خود گره خورده ودر گذشته گرفتا ...

یَوْم النَحس:روز شوم وبدفرجام. نمونه: درآغاز تباهی بروز کرده و نکبت نشانه زده بود یوم النحس. ( کلیدر ج۱۰ص۲۷۹۸ )

:کم آوردن. درجمع ضایع شدن. مثل تبری از دسته افتادن. نمونه؛: این شکست نبود؛ خیط شدن بود؛ یخ کردن. ( کلیدر ج۱۰ص۲۷۹۸ )

خَلِش:فرو رفتن شیء تیزی در چیزی. نمونه: اما تدبیر را قلب خونین خاک به خَلش دشنه ای، چهره ء نیلی آسمان را آتش زد ( کلیدر ج۱۰ص۲۷۹۷ )

دلْ سیاهی: دل چرکین بودن. نمونه: دلْ سیاهی ستار هم از این روی بود. ( کلیدر ج۱۰ص۲۷۹۲ )

شَعْری باف:جولاهه. بافنده. نمونه: من یک شَعری باف هستم وتو هم یک پینه دوز. ! ( کلیدر ج۱۰ص۲۷۹۱ )

خودْازیادبُرده: ( صفت ) خودرافراموش کرده. نمونه:خودْازیادبرده ونگران، چشم به نیمرخ ملتهب مرد می نگریست. ( کلیدر ج۱۰ص۲۷۹۱ )

:احتمالا مخفف خواهان . خواستار. نمونه:: فرهود به راه افتاد وخواهای پاسخ خود نگاه به او داشت. ( کلیدر ج۱۰ص۲۷۹۰ )

اَرْچِن: درگویش گوغر نوعی درخت جنگلی را گویند که از تنه وشاخ وبرگش بعنوان سوخت استفاده می کنند ومیوه اش رابادام تلخ یا اَلوک گویند.

اَدَسّی: درگویش گوغر به معنی غیرعمدی وبه شوخی به کار می ره مثلا وقتی کسی میگه اَدسّی زدمش یعنی به شوخی اورا زدم.

اِذیَّتی: جنّی شده. مورد آزار واذیت جن واقع شده.