[ویکی فقه] پناهگاه اصحاب کهف (قرآن). وقتی اصحاب کهف از دست دشمنانشان می گریختند خداوند به آنها الهام کرد که به طرف غار پناه ببرند.
غار، پناهگاه اصحاب کهف بود:اذ اوی الفتیة الی الکهف...زمانی را به خاطر بیاور که آن جوانان به غار پناه بردند،... . واذ اعتزلتموهم وما یعبدون الا الله فاوا الی الکهف...و (به آنها گفتیم: ) هنگامی که از آنان و آنچه جز خدا می پرستند کناره گیری کردید، به غار پناه برید... . کلمه اعتزال و همچنین تعزل به معنای دوری از چیزی است، و کلمه نشر به معنای گستردن است و مرفق (به کسره میم و فتحه فاء، و همچنین بالعکس، و نیز به فتحه هر دو حرف) به معنای رفتار به نرمی و معامله به لطف است.این آیه فراز دوم از محاوره آنان را بعد از بیرون شدن از میان مردم و اعتزالشان از آنان و از خدایان آنان حکایت می کند، که بعضی از ایشان پیشنهاد کرده که داخل غار شوند و خود را از دشمنان دین پنهان کنند. و اینکه این پیشنهاد خود الهامی الهی بوده که به دل ایشان انداخته که اگر چنین کنند خدا به لطف و رحمت خود با آنان معامله می کند، و راهی که منتهی به نجاتشان از زورگوئی های قوم و ستم های ایشان باشد پیش پایشان می گذارد. و ما این معنا را از جمله فاووا الی الکهف ینشر لکم ربکم من رحمته... استفاده کردیم، چون اصحاب کهف در این جمله به طور جزم گفتند: پروردگارتان از رحمتش برای شما می گستراند، و نگفتند امید است پروردگارتان چنین کند و نیز نگفتند شاید پروردگارتان چنین کند و این دو مژده، یعنی نشر رحمت و تهیه مرفق، که بدان ملهم شدند همان دو خواهشی بود که بعد از دخول در کهف از درگاه خدای خود نموده (و به حکایت قرآن کریم ) گفتند.
انتخاب غار برای پناهگاه
انتخاب غار به عنوان پناهگاه پیشنهاد برخی از اصحاب کهف بود:واذ اعتزلتموهم وما یعبدون الا الله فاوا الی الکهف...و (به آنها گفتیم: ) هنگامی که از آنان و آنچه جز خدا می پرستند کناره گیری کردید، به غار پناه برید... . جمله یاد شده (شرطیه) سخن تلمیخا یکی از اصحاب کهف بوده است. این جوانمردان موحد تا آنجا که در توان داشتند برای زدودن زنگار شرک از دل ها، و نشاندن نهال توحید در قلب ها، تلاش و کوشش کردند، اما آن قدر غوغای بت و بت پرستی در آن محیط بلند بود و خفقان ظلم و بیدادگری شاه جبار، نفس های مردان خدا را در سینه ها حبس کرده بود که نغمه های توحیدی آنها در گلویشان گم شد. ناچار برای نجات خویشتن و یافتن محیطی آماده تر تصمیم به هجرت گرفتند، و لذا در میان خود به مشورت پرداختند که به کجا بروند، و به کدام سو حرکت نمایند؟ و با یکدیگر چنین گفتند: هنگامی که از این قوم بت پرست و آنچه را جز خدا می پرستند کناره گیری کردید، و حساب خود را از آنها جدا نمودید، به غار پناهنده شوید(و اذ اعتزلتموهم و ما یعبدون الا الله فاووا الی الکهف).
انتخاب غار برای حفظ ایمان
انتخاب غار به عنوان پناهگاه از سوی اصحاب کهف جهت رهایی از مشرکان و حفظ ایمانشان بود:اذ اوی الفتیة الی الکهف فقالوا ربنآ ءاتنا من لدنک رحمة وهیئ لنا من امرنا رشدا• هـؤلاء قومنا اتخذوا من دونه ءالهة لولا یاتون علیهم بسلطـن بین فمن اظـلم ممن افتری علی الله کذبا• واذ اعتزلتموهم وما یعبدون الا الله فاوا الی الکهف...زمانی را به خاطر بیاور که آن جوانان به غار پناه بردند، و گفتند: «پروردگارا! ما را از سوی خودت رحمتی عطا کن، و راه نجاتی برای ما فراهم ساز!» این قوم ما هستند که معبودهایی جز خدا انتخاب کرده اند چرا دلیل آشکاری (بر این کار) نمی آورند؟! و چه کسی ظالمتر است از آن کس که بر خدا دروغ ببندد؟!» و (به آنها گفتیم: ) هنگامی که از آنان و آنچه جز خدا می پرستند کناره گیری کردید، به غار پناه برید... . همیشه روح توحید با یک سلسله صفات عالی انسانی همراه است، هم از آنها سرچشمه می گیرد و هم در آنها تاثیر متقابل دارد، به همین دلیل در این داستان اصحاب کهف می خوانیم آنها جوانمردانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند. و باز روی همین جهت بعضی از دانشمندان گفته اند: راس الفتوة الایمان:سرچشمه جوانمردی ایمان است. و بعضی دیگر گفته اند: الفتوة بذل الندی و کف الاذی و ترک الشکوی: جوانمردی بخشش و سخاوت است و خودداری از آزار دیگران و ترک شکایت از حوادث و مشکلات.بعضی دیگر فتوت را چنین تفسیر کرده اند: هی اجتناب المحارم و استعمال المکارم: جوانمردی پرهیز از گناهان و به کار گرفتن فضائل انسانی است.در چند مورد از آیات فوق این حقیقت به خوبی منعکس است که اگر انسان گام های نخستین را در راه الله بردارد، و برای او به پاخیزد، کمک و امداد الهی به سراغ او می شتابد، در یک جا می گوید: آنها جوانمردانی بودند که ایمان آوردند و ما بر هدایتشان افزودیم. در مورد دیگر می گوید: ما دلهای آنها را محکم ساختیم و نیرو و توان بخشیدیم. و در پایان آیات نیز خواندیم که آنها در انتظار نشر رحمت الهی و یافتن راه نجات بودند.با توجه به آنچه در تواریخ نقل شده که اصحاب کهف وزیران و صاحب منصبان بزرگ شاه بودند که بر ضد او و آئینش قیام کردند روشن می شود که گذشتن از آن زندگی پرناز و نعمت و ترجیح غارنشینی بر آن تا چه حد شهامت و گذشت و همت و وسعت روح می خواهد؟!.ولی در آن غار تاریک و سرد و خاموش، و احیانا خطرناک از نظر حمله حیوانات موذی، یک دنیا نور و صفا و توحید و معنویت بود.خطوط رحمت الهی بر دیوار چنین غاری نقش بسته، و آثار لطف پروردگار در فضایش موج می زد، خبری از بت های رنگارنگ مسخره در آن نبوده، و دامنه طوفان ظلم جباران به آن کشیده نمی شد. انسان را از آن فضای محدود و خفقان بار محیط جهل و جنایت رهایی می بخشید و در فراخنای اندیشه آزاد غوطه ور می ساخت. آری این جوانمردان موحد آن دنیای آلوده را که با تمام وسعتش زندان جانکاهی بود ترک گفتند، و به غار خشک و تاریکی که ابعادش همچون فضایی بیکران می نمود روی آوردند.
رحمت الهی بر اصحاب کهف
...
غار، پناهگاه اصحاب کهف بود:اذ اوی الفتیة الی الکهف...زمانی را به خاطر بیاور که آن جوانان به غار پناه بردند،... . واذ اعتزلتموهم وما یعبدون الا الله فاوا الی الکهف...و (به آنها گفتیم: ) هنگامی که از آنان و آنچه جز خدا می پرستند کناره گیری کردید، به غار پناه برید... . کلمه اعتزال و همچنین تعزل به معنای دوری از چیزی است، و کلمه نشر به معنای گستردن است و مرفق (به کسره میم و فتحه فاء، و همچنین بالعکس، و نیز به فتحه هر دو حرف) به معنای رفتار به نرمی و معامله به لطف است.این آیه فراز دوم از محاوره آنان را بعد از بیرون شدن از میان مردم و اعتزالشان از آنان و از خدایان آنان حکایت می کند، که بعضی از ایشان پیشنهاد کرده که داخل غار شوند و خود را از دشمنان دین پنهان کنند. و اینکه این پیشنهاد خود الهامی الهی بوده که به دل ایشان انداخته که اگر چنین کنند خدا به لطف و رحمت خود با آنان معامله می کند، و راهی که منتهی به نجاتشان از زورگوئی های قوم و ستم های ایشان باشد پیش پایشان می گذارد. و ما این معنا را از جمله فاووا الی الکهف ینشر لکم ربکم من رحمته... استفاده کردیم، چون اصحاب کهف در این جمله به طور جزم گفتند: پروردگارتان از رحمتش برای شما می گستراند، و نگفتند امید است پروردگارتان چنین کند و نیز نگفتند شاید پروردگارتان چنین کند و این دو مژده، یعنی نشر رحمت و تهیه مرفق، که بدان ملهم شدند همان دو خواهشی بود که بعد از دخول در کهف از درگاه خدای خود نموده (و به حکایت قرآن کریم ) گفتند.
انتخاب غار برای پناهگاه
انتخاب غار به عنوان پناهگاه پیشنهاد برخی از اصحاب کهف بود:واذ اعتزلتموهم وما یعبدون الا الله فاوا الی الکهف...و (به آنها گفتیم: ) هنگامی که از آنان و آنچه جز خدا می پرستند کناره گیری کردید، به غار پناه برید... . جمله یاد شده (شرطیه) سخن تلمیخا یکی از اصحاب کهف بوده است. این جوانمردان موحد تا آنجا که در توان داشتند برای زدودن زنگار شرک از دل ها، و نشاندن نهال توحید در قلب ها، تلاش و کوشش کردند، اما آن قدر غوغای بت و بت پرستی در آن محیط بلند بود و خفقان ظلم و بیدادگری شاه جبار، نفس های مردان خدا را در سینه ها حبس کرده بود که نغمه های توحیدی آنها در گلویشان گم شد. ناچار برای نجات خویشتن و یافتن محیطی آماده تر تصمیم به هجرت گرفتند، و لذا در میان خود به مشورت پرداختند که به کجا بروند، و به کدام سو حرکت نمایند؟ و با یکدیگر چنین گفتند: هنگامی که از این قوم بت پرست و آنچه را جز خدا می پرستند کناره گیری کردید، و حساب خود را از آنها جدا نمودید، به غار پناهنده شوید(و اذ اعتزلتموهم و ما یعبدون الا الله فاووا الی الکهف).
انتخاب غار برای حفظ ایمان
انتخاب غار به عنوان پناهگاه از سوی اصحاب کهف جهت رهایی از مشرکان و حفظ ایمانشان بود:اذ اوی الفتیة الی الکهف فقالوا ربنآ ءاتنا من لدنک رحمة وهیئ لنا من امرنا رشدا• هـؤلاء قومنا اتخذوا من دونه ءالهة لولا یاتون علیهم بسلطـن بین فمن اظـلم ممن افتری علی الله کذبا• واذ اعتزلتموهم وما یعبدون الا الله فاوا الی الکهف...زمانی را به خاطر بیاور که آن جوانان به غار پناه بردند، و گفتند: «پروردگارا! ما را از سوی خودت رحمتی عطا کن، و راه نجاتی برای ما فراهم ساز!» این قوم ما هستند که معبودهایی جز خدا انتخاب کرده اند چرا دلیل آشکاری (بر این کار) نمی آورند؟! و چه کسی ظالمتر است از آن کس که بر خدا دروغ ببندد؟!» و (به آنها گفتیم: ) هنگامی که از آنان و آنچه جز خدا می پرستند کناره گیری کردید، به غار پناه برید... . همیشه روح توحید با یک سلسله صفات عالی انسانی همراه است، هم از آنها سرچشمه می گیرد و هم در آنها تاثیر متقابل دارد، به همین دلیل در این داستان اصحاب کهف می خوانیم آنها جوانمردانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند. و باز روی همین جهت بعضی از دانشمندان گفته اند: راس الفتوة الایمان:سرچشمه جوانمردی ایمان است. و بعضی دیگر گفته اند: الفتوة بذل الندی و کف الاذی و ترک الشکوی: جوانمردی بخشش و سخاوت است و خودداری از آزار دیگران و ترک شکایت از حوادث و مشکلات.بعضی دیگر فتوت را چنین تفسیر کرده اند: هی اجتناب المحارم و استعمال المکارم: جوانمردی پرهیز از گناهان و به کار گرفتن فضائل انسانی است.در چند مورد از آیات فوق این حقیقت به خوبی منعکس است که اگر انسان گام های نخستین را در راه الله بردارد، و برای او به پاخیزد، کمک و امداد الهی به سراغ او می شتابد، در یک جا می گوید: آنها جوانمردانی بودند که ایمان آوردند و ما بر هدایتشان افزودیم. در مورد دیگر می گوید: ما دلهای آنها را محکم ساختیم و نیرو و توان بخشیدیم. و در پایان آیات نیز خواندیم که آنها در انتظار نشر رحمت الهی و یافتن راه نجات بودند.با توجه به آنچه در تواریخ نقل شده که اصحاب کهف وزیران و صاحب منصبان بزرگ شاه بودند که بر ضد او و آئینش قیام کردند روشن می شود که گذشتن از آن زندگی پرناز و نعمت و ترجیح غارنشینی بر آن تا چه حد شهامت و گذشت و همت و وسعت روح می خواهد؟!.ولی در آن غار تاریک و سرد و خاموش، و احیانا خطرناک از نظر حمله حیوانات موذی، یک دنیا نور و صفا و توحید و معنویت بود.خطوط رحمت الهی بر دیوار چنین غاری نقش بسته، و آثار لطف پروردگار در فضایش موج می زد، خبری از بت های رنگارنگ مسخره در آن نبوده، و دامنه طوفان ظلم جباران به آن کشیده نمی شد. انسان را از آن فضای محدود و خفقان بار محیط جهل و جنایت رهایی می بخشید و در فراخنای اندیشه آزاد غوطه ور می ساخت. آری این جوانمردان موحد آن دنیای آلوده را که با تمام وسعتش زندان جانکاهی بود ترک گفتند، و به غار خشک و تاریکی که ابعادش همچون فضایی بیکران می نمود روی آوردند.
رحمت الهی بر اصحاب کهف
...
wikifeqh: پناهگاه_اصحاب_کهف_(قرآن)