خزیمه بن ثابت انصاری

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] خزیمة بن ثابت انصاری. خُزَیْمَة بن ثابِت، بن فاکِه بن ثَعْلَبَة بن ساعده انصاری، از اصحاب برجسته پیامبر اسلام صلی اللّه علیه وآله وسلم و از یاران مشهور حضرت علی علیه السلام بوده است.
او از اهالی مدینه، قبیله اوس و طایفه بنی خَطْمَه بود. مادرش، کَبْشَة دختر اَوْس، از بنی ساعده بود . کنیه خزیمه را ابوعمارة نوشته اند . خُزَیْمَة در عهد پیامبر اکرم ← سابقه مسلمانی خُزَیْمَة او از نخستین مردم مدینه بود که به اسلام گروید و در سلک اصحاب خاص رسول اکرم درآمد . وی بت های بنی خَطْمَه را به دست خود شکست . ← شهرت خُزَیْمَة بن ثابِت خزیمة بن ثابت به لقب « ذوالشهادتین » معروف است ، زیرا در جریان گواهی خواستن بر صحت یک داد و ستد، شهادت داد و رسول خدا شهادت او را به منزله شهادت دو شاهد عادل پذیرفت که ظاهرآ ناشی از ایمان استوار خزیمه به رسول خدا و اسلام بوده است . این امر موجب موقعیتی بس ارزشمند برای خزیمه شد و مردم مدینه اعم از اوس و خزرج بدین امر افتخار می کردند. مردم اوس می گفتند، کسی که پیامبر خدا شهادت او را به مثابه شهادت دو نفر قرار داد، از میان ماست . ←← منشاء اشتهار خُزَیْمَة بن ثابت گواهی خزیمه درباره اسبی از پیامبر، به نام مُرْتَجِز، بود که پیامبر آن را از یک اعرابی خرید، اما آن اعرابی معامله را انکار کرد و خزیمه به نفع رسول خدا شهادت داد. پیامبر از او پرسید، چگونه شهادت می دهی، در حالی که تو همراه ما نبودی؟ خزیمه پاسخ داد، من می دانم که تو جز حق نمی گویی. پس از آن، پیامبر فرمود هر که خزیمه به نفع یا بر ضد وی برای او شهادت دهد، او را بس است . ← سابقه جهاد خُزَیْمَة بن ثابِت خزیمةبن ثابت از مسلمانانی بود که در غزوه بدر و جنگ ها و غزوات پس از آن شرکت کرد . به روایتی، وی نخستین بار در غزوه احد حضور یافت ، هر چند نویسندگان مَغازی نام وی را در شمار یاران پیامبر در غزوه احد یاد نکرده اند و گفته شده است که وی پس از غزوه احد در غزوات حضور یافت . در هنگام فتح مکه، خزیمةبن ثابت پرچم طایفه بنی خطمه را حمل می کرد . بنا بر گزارش اسناد خزیمةبن ثابت در جنگ موته (سال ۸) حضور یافت . خُزَیْمَة در عهد امام علی وی از جمله کسانی است که روایت کرده اند، علی علیه السلام در گرویدن به اسلام و پیامبر، بر تمامی اصحاب سبقت دارد. ← مخالفت خُزَیْمَة با خلافت ابوبکر خزیمةبن ثابت، همچون برخی دیگر از اصحاب، پس از رحلت پیامبر به همراه اکثر بنی هاشم در امر خلافت به علی علیه السلام رجوع کرد و خلافت ابو بکر را نپذیرفت و در این باره با ابوبکر محاجه کرد. ← گواهی خُزَیْمَة به غدیر خم خزیمه شهادت داد که پیامبر در روز غدیر خم فرمود، «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» و به ولایت و برادری و جانشینی علی علیه السلام گواهی داد . ← بیعت خُزَیْمَة با امیرالمومنین پس از قتل عثمان (سال ۳۵) که مردم مدینه با علی علیه السلام بیعت کردند، خزیمةبن ثابت نیز با آن حضرت بیعت نمود . ← حضور خُزَیْمَة در جنگ جمل در جنگ جمل (سال ۳۶)، خزیمةبن ثابت از بزرگان انصار بود که برای یاری علی علیه السلام اعلام آمادگی کرد و برای جنگ با پیمان شکنان، همراه امام از مدینه عازم بصره شد . وی در حالی که عمامه ای زرد و جامه ای سپید پوشیده و شمشیری بر کمر بسته و کمانی بر گردن نهاده بود، سوار بر اسبی وارد بصره شد و در پی او هزار سوار بودند . ← جایگاه خُزَیْمَة در نزد امام علی خزیمه چنان نزد علی علیه السلام عزیز و گرامی بود که در جنگ جمل وقتی امام بر پسرش محمد حنفیه خشم گرفت، به خواهش خزیمةبن ثابت پرچم طلایه سپاه را از نو به او بازگرداند . بعداً خزیمةبن ثابت همراه علی علیه السلام به کوفه رفت و پیوسته با او بود . ← حضور خُزَیْمَة در جنگ صفین خزیمه در جنگ صفّین از بزرگان سپاه امام بود. وی که در آن هنگام پیری ریش سفید بود، با ایمان به حقانیت امام علی، سرسختانه با سپاهیان معاویه جنگید و از فریب کاری معاویه سستی به خود راه نداد . ←← شهادت خُزَیْمَة بن ثابِت در جنگ صفّین، پس از آنکه عمار بن یاسر به شهادت رسید، خزیمةبن ثابت به چادر خویش رفت، غسل کرد و سپس به میدان جنگ آمد و چندان نبرد کرد تا به شهادت رسید . شهادت خزیمةبن ثابت در سال ۳۷ ، در مرحله ای از جنگ صفّین روی داد که آتش پیکار بسیار شدید شد و به «یَوم وَقعة الخمیس» معروف گشته است . ← روایت خُزَیْمَة در حق عمار خزیمةبن ثابت از پیامبر روایت کرده است که، عمار بن یاسر به دست گروهی ستمکار کشته خواهد شد . ← فرمایش امیرالمومنین درمورد خزیمة امام علی علیه السلام خزیمة بن ثابت را جزو شهدای صفّین و از برادران خویش یاد کرده که تا آخر بر راه حق پایدار ماندند . ←← ثمره مدح امیرالمومنین درحق خزیمة بنابراین با توجه به روایات پیشین، اینکه خزیمةبن ثابت در جنگ جمل و در جنگ صفّین تا قبل از شهادت عمار یاسر جنگ نمی کرده است ، صحت ندارد . توطئه دشمنان درمورد سوابق خزیمة ← علت جعل شخصیت خزیمةبن ثابت برخی راویان گفته اند که خزیمةبن ثابت در زمان عثمان درگذشت و آن کسی که در صفّین حضور داشت، فرد دیگری همنام او بود ، اما شهادت خزیمةبن ثابت در صفّین طبق روایات عام و خاص، متواتر است و انکار شهادت خزیمه در صفّین، در واقع تلاشی از سوی معاندان برای بیان این مطلب است که مجاهدان بدر علی علیه السلام را در صفّین یاری نکرده اند . ← بطلان تبلیغات ناشی از تعصب امویان به علاوه، غالب مورخان همچون خطیب بغدادی و ابن ابی الحدید، گفته اند ذوالشهادتین همان خزیمةبن ثابت است و با استناد به کتب انساب، در میان انصار هیچ مرد دیگری به نام خزیمةبن ثابت نبوده است، این نظر که خزیمه فردی غیر از ذوالشهادتین است، در حقیقت ناشی از تعصبهای برخاسته از تبلیغات امویان است . خزیمةبن ثابت در میدان نقل حدیث خزیمةبن ثابت در زمره راویان حدیث و از ثقات است و مستقیمآ از رسول خدا صلی اللّه علیه وآله وسلم نقل حدیث کرده است . کسانی نیز از خزیمةبن ثابت روایت کرده اند که بعضی از آنها عبارت اند از فرزندش عُمارة، جابر بن عبداللّه انصاری، عمارة بن عثمان بن حنیف، عمرو بن میمون، ابراهیم بن سعد بن ابی وقاص، ابو عبد اللّه جَدَلی، عبد الله بن یزید خطمی و عطاء بن یَسار . ← روایات خزیمة از پیامبراکرم از خزیمةبن ثابت ۳۸ حدیث از رسول خدا روایت شده که در مجامع حدیثی آمده است . خزیمةبن ثابت در میدان ادب خزیمةبن ثابت ذوق شاعری نیز داشت و اشعار بسیاری به او منسوب است. بعضی او را در زمره شعرای شیعه برشمرده اند. ← اشعار خزیمة در حمایت از امیرالمومنین خزیمه که در وقایعی چون سقیفه بنی ساعده، جمل و صفّین حاضر بوده، در تفضیل و ستایش امیرالمؤمنین علی علیه السلام و حمایت از آن حضرت اشعار فراوانی سروده است . دختر خزیمه نیز در رثای پدر مرثیه ای سروده است . ← محل قبر خزیمةبن ثابت محل قبر خزیمةبن ثابت در صفّین ناشناخته است . منابع : (۱) شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۸۷-۱۳۸۵/ ۶۷-۱۹۶۵؛ (۲) اُسْد الغابة فی معرفة الصحابة، ابن اثیر، چاپ محمدابراهیم بنا و محمداحمد عاشور و محمود عبدالوهاب فاید، قاهره ۱۳۹۰-۱۳۹۳/۱۹۷۰-۱۹۷۳؛ (۳) الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ۱۳۸۵؛ (۴) امالی الصدوق، ابن بابویه، چاپ حسین اعلمی، بیروت ۱۴۰۰/۱۹۸۰؛ (۵) الاصابة فی تمییز الصحابة، ابن حجر عسقلانی، چاپ علی محمد بجاوی، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲؛ (۶) تهذیب التهذیب، ابن حجر عسقلانی، چاپ صدقی جمیل عطار، بیروت ۱۴۱۵/۱۹۹۵؛ (۷) الطبقات الکبری، ابن سعد، (بیروت)؛ (۸) مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، نجف ۱۳۷۶/۱۹۵۶؛ (۹) الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ابن عبد البر، چاپ علی محمد بجاوی، بیروت، ۱۴۱۲/۱۹۹۲؛ (۱۰) تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۱۵/۱۹۹۵؛ (۱۱) المعارف، ابن قتیبه، چاپ ثروت عکاشه، قاهره ۱۳۸۸/۱۹۶۹؛ (۱۲) جمهرة النسب، ابن کلبی، چاپ ناجی حسن، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۶؛ (۱۳) امین؛ (۱۴) تستری؛ (۱۵) ذهبی؛ (۱۶) تاریخ الامم و الملوک، طبری، (بیروت)؛ (۱۷) رجال الطوسی، محمد بن حسن طوسی، چاپ جواد قیّومی اصفهانی، قم ۱۴۱۵؛ (۱۸) نهج البلاغة، علی بن ابی طالب، امام اول، چاپ جعفر شهیدی، تهران ۱۳۷۰؛ (۱۹) اختیار معرفة الرجال المعروف برجال الکشی، محمد بن عمر کشی، (تلخیص) محمد بن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد ۱۳۴۸؛ (۲۰) الکافی، کلینی؛ (۲۱) مروج الذّهب و معادن الجوهر، علی بن حسین مسعودی، (بیروت)؛ (۲۲) الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة، محمد بن محمد مفید، چاپ علی میرشریفی، قم ۱۴۱۶/۱۳۷۴؛ (۲۳) البدء و التاریخ، مطهر بن طاهر مقدسی، چاپ کلمان هوار، پاریس ۱۹۱۶؛ (۲۴) وقعة صفّین، نصر بن مزاحم منقری، چاپ عبدالسلام محمد هارون، قاهره ۱۳۸۲؛ (۲۵) تهذیب الاسماء و اللغات، محی الدین نووی، مصر، ادارة الصباعة المنیریة (افست تهران)؛ (۲۶) الاشارات الی معرفة الزیارات، علی بن ابی بکر هروی، چاپ جانین سوردیل -طومین، دمشق ۱۹۵۳؛ (۲۷) تاریخ الیعقوبی، یعقوبی؛

[ویکی فقه] خُزَیْمَة بن ثابِت، بن فاکِه بن ثَعْلَبَة بن ساعده انصاری، از اصحاب برجسته پیامبر اسلام صلی اللّه علیه وآله وسلم و از یاران مشهور حضرت علی علیه السلام بوده است.
او از اهالی مدینه، قبیله اوس و طایفه بنی خَطْمَه بود.
مادرش، کَبْشَة دختر اَوْس، از بنی ساعده بود .
کنیه خزیمه را ابوعمارة نوشته اند .

خُزَیْمَة در عهد پیامبر اکرم
← سابقه مسلمانی خُزَیْمَة
وی از جمله کسانی است که روایت کرده اند، علی علیه السلام در گرویدن به اسلام و پیامبر، بر تمامی اصحاب سبقت دارد.

← مخالفت خُزَیْمَة با خلافت ابوبکر
...

دانشنامه آزاد فارسی

خُزَیْمَة بن ثابِتِ اَنصاری ( ـ۳۷ق)
(معروف به: ذوالشهادتین) از صحابۀ پیامبر (ص). در قضیه ای پیامبر (ص) گواهی او را به جای دو گواه برشمردند، لذا به «ذوالشهادتین» لقب یافت. در غزوات حاضر بود و پس از رحلت پیامبر به دوازده نفری پیوست که با ابوبکر محاجّه کردند و خلافت را حق امام علی (ع) دانستند. در جمل و صفّین نیز شرکت جست و پس از عمّار یاسر در صفّین به شهادت رسید.

پیشنهاد کاربران

بپرس