شیعه

/Si~e/

معنی انگلیسی:
shiite, sectarian

فرهنگ فارسی

(بطور اطلاق ) کلیه فرق مسلمان که بخدمت بلافصل علی ۴ بن ابی طالب معتقدند و مهمترین آنها ازین قرارند: الف - زیدیه ( ه.م . ) ب - اسماعیلیه یا سبعیه . ج - غلات ( ه.م . ) د - شیعه امامیه یا اثناعشریه . مسلمانان که بخلافت بلافصل علی ۴ بن ابی طالب و یازده تن از فرزندان او ( یکی بعد از دیگری ) معتقدند . توضیح بعد از رحلت رسول ص جمعی از صحابه ابوبکر صدیق را از باب انتساب بقبیله قریش و نسبت با رسول و تقدم در اسلام بخلافت انتخاب کردند . گروهی با این امر از در مخالفت در آمدند از جمله این معترضان علی ۴ بود و جماعتب از صحابه مانند عمار بن یاسر اباذر غفاری سلمان فارسی جابربن عبدالله عباس- ابن عبادالمطلب ابی بن کعب حذیفه و جز آنان با علی موافقت کردند و بدین طریق درست در اوان رحلت رسول ص دسته ای کوچک در امر جانشینی از مسلمانان دیگر جدا شدند و همان هسته ایجاد فرقه ای بزرگ بنام شیعه گردید.ظهور این فرقه با این اعتراض شروع شد ولی بتدریج تعلیمات آنان توسعه یافت و مسئله بزرگتری مطرح شد و آن اینکه امر امامت در صلاحیت عامه نیست یعنی مردم حق تعیین امام و جانشین ندارند بلکه این امر مانند نبوت امری الهی و رکن دین و قا- عده اسلام است و بهمین سبب پیغمبر نسبت بان غفلت نمی روزد و چون تعیین امام از باب حفظ مصالح است براو واجب بود که جانشین خود را تعیین کند. کسی که پیغمبر میبایست بجانشینی خود برگزیند لازم است که معصوم از صغایر و کبایر و از خاندان رسالت باشد و چنین کس علی ۴ بن ابی طالب است که پیامبر او را در غدیر خم علی روس الشهاد بامامت نصب کرد. علی وصی پیامبر و امام بتعیین و نص است و این امر یعنی تعیین ونص شرط اصلی امامت است چنانکه ایمه دیگر نیز هر یک جانشین خود راتعیین کردند . جانشینان علی ۴ یعنی امامان دیگر نیز معصوم از معاصی هستند .هر کس با امام مخالفت کند دشمن خدا و مانند کفار و منافقان دوزخی است مگر آنکه توبه کند . در موضوع اطلاع امام از مغیبات شیعه گویند که امام از [ ما کان و ما سیکون الی یوم الدین ] مطلع است. اساس نظر شیعه بر تعیین امام بوسیله پیامبر و تسلسل امامت در میان فرزندان و جانشینان او استوار است .توضیح اصل کلمه شیعه در عربی بمعنی پیروان و یاران بوده . پیروان خلفای عباسی را در آغاز آل عباس میگفتند و پیروان علی ۴ ابن ابی طالب و معتقدان بامامت آن حضرت و فرزندانش را شیعه آل علی مینامیدند .بعدها کلمه شیعه برای پیروان آل علی علم شد .اصول عقاید شیعه امامیه عبارت است از : ۱ - توحید ۲ - عدل ۳- نبوت ۴ - امامت ۵ - معاد . بدین ترتیب شیعه علاوه بر سه اصل که مورد اتفاق همه فرق اسلامی و شرط اصلی اسلام است دو اصل [ عدل ] و [ امامت ] را نیز افزوده است ( فقط شیخیه [ عدل ] و [ معاد ] را اصلی مستقل نمیدانند ) چنانکه بر فروع نیز دو فرع افزوده اند و فروع دین در نزد شیعه امامیه از این قرار است : ۱ -نماز ۲ - روزه ۳ - حج ۴ - جهاد ۵ - خمس ۶ - زکات ۷ - امر بمعروف ۸ - نهی ازمنکر ۹ - تولی ۱٠ - تبری . ( معنی تولی یعنی اظهار دوستی نسبت بایمه و اهل بیت پیغمبر و تبری یعنی بیزاری نمودن از دشمنان آنان است ). یا شیعه مقتصد . شیعیانی که در اعتقادات خود راه اعتدال روند یا شیعه غالی .
فرقه، گروه، گروهی ازمسلمانان معتقدبخلافت بلافا، صله علی بن ابیطالب واولاد آن حضرت میباشند
( اسم ) ۱ - دوستان یاران پیروان کسی جمع : شیع اشیاع : اکثر شیعه شرک در شرک فنا افتادند . ۲ - گروهی از مسلمانان که معتقد به امامت بلا فضل علی ابن ابی طالب و فرزندان او هستند . توضیح شیعه چنان که گمان می کنند جمع یا اسم جمع نیست . بلکه شیعه بر واحد و تثنیه و جمع و مذکر و مونث بیک لفظ و یک معنی اطلاق میشوند اصل شیعه گروهی از مردم است که انسان را یاری می کند و در گروه او در آید شیعه وی است ( صفت ) منسوب به شیعه یک تن از فرقه شیعه جمع : شیعیان .
درختی که گل آن را زنبور عسل می خورد و شهد آن بهترین شهد هاست و نیز جامه ها را با این گل خوشبوی کنند یا دفعه .

فرهنگ معین

(عَ یا عِ ) [ ع . شیعة ] (اِ. ) ۱ - فرقه ، گروه . ۲ - گروهی از مسلمانان که به امامت امام علی (ع ) و فرزندان او معتقدند.

فرهنگ عمید

۱. گروهی از مسلمانان که معتقد به خلافت بلافصل علی بن ابی طالب و اولاد آن حضرت می باشند.
۲. پیرو.
* شیعهٴ امامیه (اثناعشریه، دوازده امامی ): از فرقه های شیعه که به خلافت بلافصل علی بن ابی طالب و یازده فرزندش، یکی پس از دیگری، معتقدند.
* شیعهٴ اسماعیلیه (باطنیه، سبعیه، هفت امامی ): از فرقه های شیعه که بعد از امام جعفر صادق، اسماعیل فرزند آن حضرت را امام می دانند.
* شیعهٴ زیدیه: از فرقه های شیعه که به جای امام محمد باقر به امامت زید فرزند امام زین العابدین معتقدند. یعنی بعد از فوت امام زین العابدین به جای امام محمد باقر، زید پسر دیگر آن حضرت را امام می دانند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] پس از رحلت پیامبر (ص) مسلمانان به دو فرقه «شیعه» و «اهل سنت» تقسیم شدند.
شیعه در لغت بر دو معنا اطلاق می شود، یکی توافق و هماهنگی دو یا چند نفر بر مطلبی، و دیگری، پیروی کردن فردی یا گروهی، از فرد یا گروهی دیگر؛ ابن منظور در لسان العرب می گوید: «الشیعه القوم الذین تجتمعوا علی امر، و کل قوم اجتمعوا علی أمر فهم شیعه، و کل قوم أمرهم واحد یتبع بعضهم رأی بعض هم شیع.»
ابن منظور، لسان العرب، ج۸، ص۱۸۸.
و در اصطلاح به آن عده از مسلمانان گفته می شود که به خلافت و امامت بلافصل علی(علیه السلام) معتقدند، و بر این عقیده اند که امام و جانشین پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)از طریق نص شرعی تعیین می شود، و امامت حضرت علی (علیه السلام) و دیگر امامان شیعه نیز از طریق نص شرعی ثابت شده است.
شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، اوائل المقالات، ص۳۵.
در تاریخ شیعه، فرقه هایی پدید آمده است، که بسیاری از آن ها منقرض شده اند، و بحث درباره آن ها فایده چندانی ندارد. فرقه های اصلی شیعه که هم اکنون نیز موجودند عبارتند از: شیعه اثنا عشریه، شیعه زندیه، و شیعه اسماعیلیه.
وجه تسمیه
...

[ویکی شیعه] مذهب شیعه یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام است که اعتقاد به دو اصل امامت و عدل پیروان آن را از اهل سنت متمایز می کند. بنابر عقیده شیعیان، جانشینی پیامبر از سوی خدا به حضرت علی واگذار شده است. پیروان این مذهب به فرقه های متعدد تقسیم شدند که مهمترین آنها امامیه، اسماعیلیه و زیدیه است.
بر اساس گزارش انجمن دین و زندگی مؤسسه pew در سال ۲۰۰۹م، بین ۱۰ الی ۱۳ درصد جمعیت مسلمانان جهان شیعه هستند. جمعیت آنان را حدود ۱۵۴ تا ۲۰۰ میلیون نفر تخمین زده اند. بیشتر آنان در ایران، پاکستان، هند و عراق زندگی می کنند.
شیعه در لغت به معنای پیرو، یار، دسته و گروه است در اصطلاح، به کسانی گفته می شود که امام علی(ع) را جانشین بلافصل پیامبر(ص) از سوی خدا می دانند در برابر اهل سنت که جانشینی پیامبر را به انتخاب مردم واگذار می کنند.

[ویکی اهل البیت] کلید واژه ها: تاریخ شیعه، شیعه، اهل البیت، اعتقادات شیعه، شیعه اثنی عشری
شیعه که در اصل لغت به معنای پیرو می باشد، به کسانی گفته می شود که جانشینی پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را حق اختصاصی خانواده رسالت می دانند و در معارف اسلام پیرو مکتب اهل بیت علیهم السلام می باشند.
شیعه عده ای از دوستان و هواداران امام علی علیه السلام بودند که پس از رحلت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم برای احیای حقوق اهل بیت علیهم السلام، در خصوص خلافت و مرجعیت علمی به انتقاد و اعتراض پرداختند و از اکثریت مردم جدا شدند.
«شیعه» در زمان خلفای راشدین (11-35 هجری قمری) پیوسته زیر فشار قرار داشتند و پس از آن در مدت خلافت بنی امیه (40-132) هر گونه امن و مصونیت از جان و مالشان برداشته شده بود، ولی هر چه فشار ستم و بیدادگری برایشان بیشتر می شد. در عقیده خود استوارتر می گشتند و مخصوصاً از مظلومیت خود در پیشرفت عقیده بیشتر بهره می بردند و از آن پس در اواسط قرن دوم که خلفای عباسی زمام حکومت اسلامی را بدست گرفتند، شیعه از فتوری که در این میان پیدا شد. نفسی تازه کرد ولی با مهلت کمی باز عرصه برایشان تنگ شد تا اواخر قرن سوم هجری، روز به روز تنگتر می شد.
در اوایل قرن چهارم که سلاطین بانفوذ آل بویه که شیعه بودند روی کار آمدند، شیعه قدرتی کسب کرد و تا حدود زیادی آزادی عمل یافت و به مبارزه علنی پرداخت و تا آخر قرن پنجم جریان کار به همین ترتیب بود و در اوایل قرن ششم که حمله مغول آغاز شد.
در اثر گرفتاری های عمومی و هم در اثر ادامه یافتن جنگ های صلیبی حکومت های اسلامی چندان فشار به عالم تشیع وارد نمی ساختند و مخصوصاً شیعه شدن جمعی از سلاطین مغول در ایران و حکومت سلاطین مرعشی در مازندران، در قدرت و وسعت جمعیت شیعه کمک بسزایی نمود و در هر گوشه از ممالک اسلامی و خاصه در ایران، تراکم میلیون ها نفر شیعه را محسوس ‍ ساخت و این وضع تا اواخر قرن نهم هجری ادامه داشت و از اوایل دهم هجری ، در اثر ظهور سلطنت صفویه در ایران پهناور آن روز، مذهب شیعه رسمیت یافت و تاکنون که ابتدای قرن پانزده هجری می باشد به رسمیت خود باقی است و به علاوه در همه نقاط جهان، ده ها میلیون شیعه زندگی می کنند.
پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در اولین روزهای بعثت با نزول آیه «وَاَنْذِرْ عَشیرَتَکَ اْلاَقْرَبینَ» (سوره شعراء، آیه 214) مأموریت یافت خویشان نزدیکتر خود را به دین اسلام دعوت کند. آن حضرت در مجلسی که برای این دعوت تشکیل داد، صریحاً فرمود: که هر یک از شما به اجابت دعوت من سبقت گیرد، وزیر و جانشین و وصی من است. علی علیه السلام پیش از همه مبادرت نموده، اسلام را پذیرفت و پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله ایمان او را پذیرفت و وعده های خود را تقبل نمود. این مطلب در بسیاری از منابع اهل سنت نیز ذکر گردیده است.

[ویکی الکتاب] معنی شِیعَةٍ: فرقه - مردمی که پیرو غیر خود باشند ، و دنبال او به راه بیفتند یا جماعتی که یکدیگر را بر امری یاری دهند ، و یا همه پیرو یک عقیده باشند
معنی شِیعَتِهِ: شیعه او - پیرواو
معنی شِیَعِ: فرقه ها (جمع شیعه)
معنی وُدّاً: موّدت - دوست داشتنی که آثارش در عمل ظاهر گردد - محبّت ( در مورد آیه "إِنَّ ﭐلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ﭐلصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ ﭐلرَّحْمَـٰنُ وُدّاً " در روایات شیعه و سنی آمده است که منظور این است که خدای متعال محبّت امیر المؤمنین علی عل...
ریشه کلمه:
شیع (۱۲ بار)

دانشنامه آزاد فارسی

(در لغت به معنی پیرو) فرد یا گروهی که از فرد دیگری با گرایش قلبی و درونی پیروی کند. در اصطلاح به پیروان حضرت علی (ع) و خاندانش، و کسانی که معتقد به جانشینی بلافصل آن حضرت بعد از پیامبر اسلام (ص)، و نص بر ولایت او در غدیر خم از طرف پیغمبر هستند، گفته می شود. شیعیان صرف نظر از مسئلۀ غدیر و انتخاب حضرت علی (ع) به خلافت، استدلال دیگری نیز داشتند و آن این بود که علی در میان اصحاب شایسته ترین کس برای تصدی مقام جانشینی پیامبر (ص) بود و لذا مقام خلافت درخور او بود و می بایست او به خلافت برگزیده می شد نه دیگری. واقعۀ تاریخی غدیر خم افزون بر کتاب های شیعیان در کتاب های اهل سنت چون صحیح بخاری و مُسنَد احمد بن حنبل وسیرۀ ابن هشام و طبقات الکبری ابن سعد نقل شده است.
فِرَق شیعه و گسترش تشیع. لفظ شیعه به گروه های متعددی که از اصل آن منشعب شدند اطلاق می گردید، همانند کیسانیه که پس از شهادت امام حسن (ع)، با پیروی از مختار ثقفی معتقد به امامت محمد بن حنفیه شدند. برخی دیگر در زمان امام باقر (ع) بر قیام با شمشیر تأکید نموده آن را از شرایط امام شمردند، در رأس آنان طرفداران زید فرزند امام سجاد (ع) قرار داشتند که به زیدیه موسوم شدند. زید در یک قیام مسلحانه به شهادت رسید. با شهادت امام صادق (ع) برخی با این اعتقاد که جانشین امام، فرزند بزرگ وی خواهد بود به امامت اسماعیل که از دنیا رفته بود روی آوردند. برخی از اینان مرگ او را انکار کرده گفتند او روزی ظهور خواهد کرد. اینان اسماعیلیه نامیده شدند و عده ای دیگر فرزند او، محمد، را امام شمردند که مبارکیه نامیده شدند. آنان درباره محمد اختلاف پیدا کردند. برخی گفتند او غایب شده و نمرده است و رجعت خواهد کرد ولی دسته ای هم گفتند محمد مرده است و امامت پس از وی به دیگر ائمه که مستورند، می رسد. مدت ها بعد دسته ای از اسماعیلیان حکومت قرامطه و خلافت فاطمیان را در شمال افریقا تأسیس کردند. عده ای دیگر نیز در همین زمان با اعتقاد به امامت عبدالله اَفطَح به فَطحیه موسوم شدند. هم چنین پس از شهادت امام کاظم (ع) گروهی به انقطاع امامت قائل شدند که در تاریخ آن را با نام واقفیه می شناسیم. در نهایت پس از امام رضا (ع) انشعاب مهمی رخ نداد و تقریباً تمام کسانی که امامت آن حضرت را پذیرفتند به استمرار آن تا حضرت مهدی معتقد شدند. البته فرقه های دیگری نیز وجود داشته اند که به مرور زمان از بین رفته اند. گروه هایی هم مثل مُفَوِضّه و غالیان بوده اند که به خاطر اعتقادات کفرآمیزشان دربارۀ امامان از سوی آن ها طرد و لعن گردیده اند. نام شیعه به مرور زمان برای شیعه اثنی عشری یا شیعه امامیه مخصوص گردید، تا آن جا که امروزه زیدیه و اسماعیلیه معمولاً به همین دو نام شناخته می شوند نه با پیشوند شیعه. مخالفان شیعه شیعیان را رافضی می خوانند. علت این نام گذاری را چنین بیان کرده اند که چون آنان امامت ابوبکر و عمر را رد کردند آن ها را رافضی خواندند. پیروان این مذهب چون امامان معصوم از اهل بیت پیامبر را شایستۀ رهبری جامعه می دانستند، به سیستم خلافت که بعد از خلفای راشدین عملاً به سلطنت تبدیل شد، معترض بودند و حاکمان بنی امیه و بنی عباس را غاصب خلافت و جانشینی پیامبر می دانستند و این اعتراض خود را به صورت های گوناگون بروز می دادند و آثار ناگوار آن را نیز تحمل می کردند. از این رو شیعیان در زمان امویان و سپس عباسیان دوران بسیار سختی داشته اند به گونه ای که به توصیۀ امامانِ خود مجبور به پنهان کردن اعتقادات خویش بودند، چه خلفای وقت افراد را به اتهام تشیع و دوستی اهل بیت پیامبر شکنجه و اعدام می کردند. تاریخ تشیع فجایع خونبار زیادی را بر خود دیده است. در این دوره قیام های زیادی با الهام از قیام عاشورا از سوی سادات علوی و شیعیان رخ داد، که از آن جمله می توان به قیام مختار، قیام توابین، قیام نفس زکیه، شهدای فخ و قیام زید بن علی و غیره اشاره کرد. تشیع بعد از حجاز، نخستین بار، در جبل آمل به وسیله ابوذر غفاری، و سپس به مرور زمان با مهاجرت علویان به نقاط دور از مرکز خلافت و عاقبت با کوچانده شدن امام رضا (ع) به ایران در این دیار گسترش یافت. با تسلط آل بویه بر بغداد و خلفای عباسی، شیعیان توانستند مدتی در آسایش به سر برند تا این که با روی کار آمدن سلاطین صفوی این مذهب در ایران رسمیت یافت و روبه گسترش نهاد.
اصول عقاید شیعۀ امامیه. این اصول که عمدتاً در حوزۀ فرهنگی امام جعفر صادق (ع) شکل گرفت و تبیین شد، عبارت اند از ۱. توحید: یعنی این که خدا یکتاست و ترکیبی در آن راه ندارد و صفات ذات او عین ذات اوست. خداوند نه در این جهان و نه در آخرت به چشم سر دیده نمی شود؛ ۲. نبوت: و آن این که خداوند برای هدایت بشر پیامبرانی را فرستاده است که همگی آنان از هر خطا و گناهی مبری هستند (عصمت علمی و عملی)؛ ۳. معاد: این که پس از حیات دنیوی و برزخ، عالم آخرت وجود دارد که در آن به نیک و بد اعمال انسان ها رسیدگی خواهد شد. در نظر آنان معاد، جسمانی و روحانی است؛ ۴. عدل: یعنی خداوند از هر عمل قبیحی به دور است و از او جز شایسته و نیکو صادر نمی شود؛ ۵. امامت: شیعه اولاً به وجوب وجود امام در هر زمانی باور دارد، و نیز نص آشکار بر تعیین امام را از سوی پیامبر (ص) و امام پیشین واجب دانسته به تداوم آن در فرزندان امام حسین (ع) معتقد است. شیعه امام را از گناه و خطا به دور، و مُلهَم از جانب خدا، و امامت را ریاست عامه می داند. نام دوازده امام شیعیان امامیه در مقالۀ اثنا عشریه آمده است.
فقه و حدیث و کلام. شیعه اثنا عشریه دارای فقهی پویاست که اجتهاد و نظریه پردازی در آن براساس منابع و مبانی آن امکان پذیر است. این مبانی چهارگانه عبارت اند از قرآن، سنّت (سخنان و تأییدات پیامبر و امامان)، عقل و اجماع (اتفاق نظر علما). سیر تکامل فقه و اجتهاد شیعی را می توان در پنج دوره خلاصه کرد: ۱. دورۀ تأسیس (عصر امامان): در این زمان شیعیان، احکام عملی شرعی را مستقیم و یا غیر مستقیم از ائمه (ع) دریافت می کردند؛ ۲. دورۀ تدوین فقه: با رهبری و هدایت ائمه (ع) و تلاش مستمر عالمان و فقیهان مقدمات اجتهاد مبتنی بر کتاب، سنت، عقل، اجماع و تدوین علم عقلی اصول فراهم آمد؛ ۳. دورۀ شکوفایی: این دوره با ابن ادریس آغاز شد و تا دوره صفویان با حضور علّامه کَرَکی (محقق ثانی) ادامه داشت؛ ۴. دورۀ رکود: تا پایان دورۀ صفویان غالب مجتهدان پیرو روش فقهی کرکی بودند و در ادامۀ همین روند جریان اخباری گری شیعی پدید آمد؛ ۵. دورۀ تجدید حیات: آغازگر این دوره وحید بهبهانی ( ـ ۱۲۰۸ق) است که اخباری گری را از رونق انداخت و جریان اصول گرایی با ظهور اندیشمندان متعددی روبه رشد نهاد. در علم حدیث، شیعه به ضبط اخبار و احادیث پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع) پرداخت و در سه قرن اول هجری، از پیشوایان خود ده ها هزار حدیث در موضوعات مختلف نقل و سپس در صدها و هزارها تألیف (اصل و کتاب) گنجانید. از کتب معروف روایی می توان به استبصار تألیف شیخ طوسی و الکافی تألیف کلینی و موسوعۀ روایی وسائل الشیعه تألیف شیخ حر عاملی اشاره نمود. در علم کلام، دانشمندان شیعی که اصول توحید و عدل را از آموزه های امیرالمؤمنین (ع) اخذ نمودند، پیشرو بوده اند. تأملات کلامی امام علی (ع) حتی از طریق حسن بصری و واصل بن عطا در شکل گیری کلام معتزله در قرون ۲ و ۳ق مؤثر افتاد. تاریخ علم کلام شیعه را می توان به چند دوره مشخص تقسیم کرد: ۱. دورۀ ائمه (ع): در این دوره مباحث کلامی نُضج می گیرد و بخش عمدۀ آن مبتنی بر احادیث و اخبار است. بعضی از متکلمان شیعه در قرون ۲ و ۳ق عبارت اند از زَرارة بن اعیَن، فضل بن شاذان، حَکَم بن هشام بن حکم، علی بن نعمان بن ابی طریقه بجلی، هشام بن حکم؛ ۲. دورۀ کلام عقلی: نمایندگان بزرگ آن شیخ مفید ( ـ۴۱۳ق)، سید مرتضی عَلَم الهُدی ( ـ۴۳۶ق) و شیخ طوسی ( ـ۴۶۰ق) هستند؛ ۳. دورۀ خواجه نصیرالدین طوسی و علامه حلی تا عصر صفویه؛ ۴. عصر صفوی با ظهور علّامۀ مجلسی ( ـ۱۱۱۱ق)؛ ۵. از عصر قاجار تا مشروطیت: در این دوره تحول تازه ای در کلام شیعه رخ نمی دهد؛ ۶. دورۀ معاصر: این دوره دو انقلاب اجتماعی ـ سیاسی (مشروطیت و انقلاب اسلامی) را به خود دیده و تحول عظیمی در کلام و دین پژوهی پدید آورده است. از ویژگی های کلام عصر جدید، هماوردی آن با انواع فلسفه ها و اندیشه ها و مکتب ها، با بزرگانی چون شهید سید محمدباقر صدر، علامه طباطبایی، و شهید مرتضی مطهری است. در علم تفسیر قرآن سعید بن جُبَیْر که از شیعیان و تابعین صحابه بوده اولین تصنیف را ارائه نموده است. او به جرم تشیّع توسط حجّاج بن یوسف ثَقَفی به شهادت رسید. پس از وی گروه دیگری از شیعه ازجمله سُدِّی کبیر، إسمعیل بن عبدالرَّحمن کوفی و ابومحمد قُرَشی در تفسیر قرآن دست به تصنیف زدند. در علم درایه و رشد آن نیز تقدّم با شیعه بوده است. ابوعبدالله حاکم نیشابوری ( ـ۴۰۵ق) کتابی در پنج جلد تحت عنوان «معرفة علوم الحدیث» نوشت. در علم رِجال، محمد بن خالِد بَرقی قمّی از اصحاب امام موسی کاظم (ع) اولین کتاب را به رشته تحریر درآورد.
فرهنگ و علم و ادب. نگارش تاریخ اسلام به وسیلۀ شیعیان آغاز گردید نخستین دانشمند مسلمان که تاریخ اسلام را به تفصیل جمع آوری کرد، محمد بن اسحاق مطلبی مشهور به ابن اسحاق ( ـ۱۵۱ق)، شیعی مذهب و ایرانی تبار بود که السیرة النبویه را تألیف کرد. اصل این کتاب به طور کامل دردست نیست، اما نسخه ای از آن که به وسیله ابن هشام ( ـ۲۱۳ق) ترتیب یافته موجود و به چند زبان ترجمه و به چاپ رسیده است. تاریخ نویسی شیعه نیز به وسیله اصبغ بن نباته یار نزدیک امیرالمؤمنین (ع) آغاز شد؛ او نخستین بار مقتل حسین (ع) و شرح شهادت آن حضرت و یارانش را به تفصیل روایت کرده است. از دیگر مشاهیر مورخان شیعی، اَبان بن عثمان الاحمر ( ـ۱۴۰ق)، محمد بن سائب کلبی، ابومخنف لوط بن یحیی و نصر بن مزاحم را می توان نام برد. در فلسفه، نظر به وجود بحث های عمیق فلسفی در کلام ائمه (ع)، شیعیان نسبت به بقیه فرق اسلامی، نقشی عمیق تر داشته اند. ابونصر فارابی و پس از آن شیخ الرئیس ابن سینا و پس از آن ها در قرن ششم هجری، شیخ شهاب الدین سهروردی، که میان ذوق و برهان جمع کرد و فلسفه اشراق را تجدید نمود، از بزرگان شیعه می باشند، و پس از اینان در قرن ۷ق، فیلسوف و متکلم و ریاضی دان، خواجه نصیرالدین طوسی، به جمع میان شرع و عقل پرداخت و در قرن ۱۱ق، میر محمدباقر داماد مشهور به میرداماد، مسلکی قریب به مسلک اشراقیین پیمود، و سرانجام صدرالمتألهین شیرازی معروف به ملاصدرا به تبیین فلسفۀ اسلامی با سه مشرب آن، عقل و شرع و عرفان پرداخت و حکمت متعالیه را با جمع بین فلسفۀ مشایی، اشراقی و عرفانی بنیان گذاشت. حکمت متعالیۀ وی که نظام فلسفی کاملی است، هنوز هم زنده است. در علوم تجربی نیز دانشمندان شیعه قدم های فراوانی برداشته اند؛ احادیث مربوط به حفظ الصّحه و تغذیه که از طریق امامان (ع) از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است پایۀ تألیفات زیادی گردیده است. یکی از معروف ترین این گونه آثار، الرسالة الذهبیه نام دارد که منسوب به امام رضا (ع) است. در میان نخستین پزشکان برجستۀ قرون نخست اسلامی باید به علی بن رین طبری ( ـ۲۴۷ق)، معروف به المجوسی صاحب کتاب کامل الصناعه یا الطب الملکی اشاره کرد که بررسی های عمیقی درباره برخی بیماری ها و علل دردها به عمل آورده است. ابوعلی سینا در کتاب قانون به تشریح اعضاء، چشم پزشکی و دندان پزشکی و بیماری های مغزی نیز پرداخته است. در ریاضی و نجوم نیز علاوه بر مشاهیر دیگر، خواجه نصیرالدین طوسی ( ـ۶۷۲ق) آثار گرانسنگی برجای گذاشته است. در قلمرو شعر و ادبیات نیز شیعیان حضوری مؤثر داشته اند. توانمندی امام علی (ع) در شعر و ادب و فصاحت و بلاغت کم نظیر او در سخنوری، در بالندگی شعر و ادب شیعی مؤثر بوده است. از سوی دیگر اشعار انقلابی شیعیان در عصر اموی و عباسی در گسترش و توسعۀ ادب شیعه نقش مهمی ایفا کرده است، به ویژه پس از حادثۀ عاشورا روح حماسی شیعه در قالب نثر و نظم پرشور تجلی پیدا کرد و شاعران بلندآوازه ای چون حسان بن ثابت، فرزدق، دِعْبِل خزاعی، سید حمیری و کمیت بن زید اسدی، سید رضی، سید مرتضی تربیت نمود. در شعر پارسی نیز مشاهیری چون رودکی، اولین شاعر پارسی گوی، و کسائی مروزی ظهور کردند.
شیعه در جهان امروز. آمار دقیقی از شیعیان جهان، به استثنای ایران، در دست نیست و به ویژه درصد شیعیان در کشورها و مناطق عمدتاً سنی عموماً به نحو متقن و مطمئن تعیین نشده است. بی تردید شیعیان در کشورهای ایران، عراق، لبنان، بحرین و احتمالاً یمن اکثریت جمعیت و در کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، ترکیه، سوریه و شرق عربستان اقلیت عمده ای را تشکیل می دهند. در مجموع می توان عده شیعیان را بالغ بر ۲۰ درصد کل جمعیت مسلمان جهان دانست. بنابراین با احتساب جمعیت ۱میلیارد و ۵۷۰میلیونی مسلمانان امروزۀ جهان، تعداد شیعیان حدود ۳۱۴میلیون نفر خواهد شد.

پیشنهاد کاربران

شیعه یکی از مذاهب اسلامی است که خود شامل صدها فرقه می شود:
1 - شیعه دوازده امامی:شیعه دوازده امامی یا اثنی عشری، نام بزرگترین شاخه از مذهب شیعه است که به امامت دوازده امام پس از پیامبر اسلام، باور دارند. این دین را شیعه جعفری یا امامیه هم می نامند.
...
[مشاهده متن کامل]

2 - اسماعیلیه:اسماعیلیه گروهی از شیعیان هستند که امامت را به اسماعیل، فرزند جعفر صادق ختم می کنند و او را امام هفتم می دانند.
فرقه های اصلی و مشهور این فرقه عبارت است از:
نزاریان/مستعلیه/خالصه/مبارکیه/قرمطیان/فاطمیان/دروزیان/طبیبیه/حافظیان/داوودیان/سلیمانیان
3 - زیدیه:زیدیه یکی از فرقه های شیعه است که نامشان را از زید بن علی گرفته اند. زیدیان برخلاف دوازده امامی ها، زید بن علی را به جای برادرش محمد باقر امام پنجم می دانند و در امامت علی بن ابی طالب، حسن بن علی، حسین بن علی، علی بن حسین با دیگر شیعیان هم نظرند. یحیی بن زید دیگر امام معروف زیدیه است. در دوران معاصر مهمترین سکونتگاه زیدیان کشور یمن است
فرقه های زیدیه عبارتند از:
جارودیه/سلیمانیه/بتریة ( صالحیه ) /نعیمیه/قاسمیه/صباحیه/دویه/عقبیه/یعقوبیه/حسینیه/
4 - علویان:علویان شامل دو گروه مجزای در ترکیه و سوریه هستند.
الف ) علویان ترکیه:
علویان ترکیه بیشتر در ترکیه و کمی در سوریه اند. علویان را می توان شاخه ای از شیعیان دوازده امامی دانست. علویان ازین جهت که ستایشگر حاجی بکتاش والی هستند، دیدگاه تنگاتنگی با بکتاشیه دارند.
ب ) علویان سوریه
علویان سوریه یا نُصَیریه یکی از فرقه های مذهب شیعه است که بزرگترین اقلیت دینی را در سوریه تشکیل می دهند و حافظ اسد و بسیاری از رهبران حزب حاکم این کشور منتسب به آن هستند. اعتقاد آن ها به حلول خداوند و الوهیت علی بن ابی طالب می باشد و به این واسطه آنها را مرتد می دانند.
5 - غالیان
غالیان یا غُلات ( نیز غُلاة ) : غالیان افرادی هستند که در حق ائمه خود غلو کرده و آن ها را از زمره مخلوق بودن خارج می کنند و مقام الوهیت را برای آن ها قائل هستند.
از فرقه های این گروه عبارتند از:
اباحیه/احمدیه/اخیه/ازدریه/اسحاقیه/اسحاقه حارثیه/امریه/بابکیه ( اباحیه ) /باطنیه ( اسماعیلیه ) /بدعیه/برکوکیه/بزیغیه/بشریه/بکتاشیه/بومسیلمیه/بلالیه/بیانیه/تعلیمیه/تمیمیه/تناسیخیه/جناحیه/جواربیه/حابطیه یا حائطیه/حارثیه/حدثیه/حربیه/حروفیه/حلاجیه/حلمانیه/حلولیه/حماریه/خابطیه یا حابطیه/خرسیه/خطابیه/خطابیه مطلقه/خلالیه/زمامیه/ذمیه/راوندیه/رجعیه/رزامیه/زراریه/سبائیه/سبعیه/سپید جامگان/سرخ جامگان/علیائیه ( علیاویه ) /علی اللهیان/عمیریه/عینیه/غمامیه/قادیانیه/قرامطه اسماعیلیه ) /باطنیه/تعلیمیه/سبعیه/کاکائیه ( اخیه ) /متنبئین/محمدیه ( از علیائیه ) /محمدیه ( از مغیریه ) /محمره/مشبهه/معمریه/مفیریه/مفضلیه/مفوضه/مقنعیه/ملاحده ( اسماعیلیه ) /باطنیه/تعلیمیه/سبعیه/قرامطه/منصوریه ( کسفیه ) /موسویه/میمونیه/میمیه/یزیدیه
6 - کیسانیه
کیسانیه یکی از فرقه های شیعی هستند. بنا به اعتقادات ایشان هرکس به امامت نامزد شود باید از فرزندان محمد حنفیه باشد و آنان کیسانیه خالص هستند که به این اسم نامیده شده اند و بویژه مختاریه نام دارند. محمد حنفیه ( مادرش از قبیله بنی حنیفه ) یکی از پسران علی بن ابی طالب بود.
کیسانیه خود به چند فرقه تقسیم می شوند:
1 - ( مختاریه ) :گروهی بر این باور هستند که محمد حنفیه پس از حسن و حسین وقبل از سجاد امام بوده.
2 - ( کربیه ) :گروهی بر این باورند که محمد حنفیه مهدی موعود است.
3 - ( هاشمیه ) :گروهی معتقد به امامت ابوهاشم عبدالله بن محمد حنفیه پس از امامتش هستند.
4 - ( راوندیه ) :گروهی می گویند که امامت به وصیت ابوهاشم به محمد بن علی بن عبدالله بن عباس بن عبدالمطّلب رسیده است.
5 - ( بیانیه ) :گروهی معتقدند که امام پس از ابوهاشم، بیان بن سمعان تمیمی است.
6 - ( حربیه ) :آخرین گروه کسانی هستند که معتقدند امام پس از ابوهاشم، عبدلله بن عمرو بن حرب است.
منبع: مشکور، محمدجواد ( ۱۳۸۴ ) ، فرق اسلامی، انتشارات آستان قدس رضوی، ص. ۳۷۵

الهه آتش نفس ( سبا ) : تشریح کلمه ی شیعه به سبک سبا
شیعه ( ش ، ی ، ع ، ه )

ش :
1 - شمعی فروزان در مسیر تجلی محبت و ارادت نسبت به پیامبر و اهل بیت ایشان
2 - شایسته ای مومن ، متعهد ، متخصص و بنده ای صالح برای ایزد یکتا
...
[مشاهده متن کامل]


ی :
یاری دهنده ای مخلص برای گسترش یکتا پرستی و دین مبین اسلام در جهان

ع :
1 - عینیت بخشیدن مفاهیم اصلی نظیر : عدالت ؛ آزادی ( آزادی های منطقی و مشروع ) ، تقوی ، علم ، اخلاق و غیره
2 - عداوت و دشمنی با دشمنان خدا و دوستی و مودت با دوستان خدا

ه :
1 - هستی بخش در عرصه های مادی و معنوی ( از طریق اقداماتی نظیر انفاق به مستمندان ، پرداخت زکات دارائی ها ( به طور مثال : پول ، علم ، سلامتی و غیره ) ، امر به معروف و نهی از منکر و غیره
2 - همراهی مومن ، عاقل ، دانا ، معتدل و با اخلاق برای امام زمان ( عج ) و یاری ایشان در جهت هدایت بشریت به سوی کمال وجودی و رسیدن به مقام قرب الهی

دسته بندی مسلمانان و تفکیک مسجد برای شیعه و سنی، رفتار صحیحی به نظر نمی رسد. ائمه مساجد باید پذیرای همه فرقه ها باشند و حتی در خدمات عمومی، کمک به غیرمسلمانان را در نظر بگیرند. مساجد نباید تحت الشعاع تبلیغات متعصبانه مخصوصا در موسم عاشورا قرار بگیرند و باید توجهشان را به اعیاد مشترک چون عید فطر و قربان و حتی اعیاد جهانی چون نوروز و کریسمس مضاعف کنند.
...
[مشاهده متن کامل]

حوادث تاریخی نشان می دهند که اتفاقا مسلمانانی که نقاب به چهره می زنند و به راستی از میان دشمنان پیغمبر و اهل بیت او هستند، مترصد تشدید تعصبات مذهبی هستند. ابوسفیان از میان کسانی است که یک مدت در زمان وفات پیامبر و آغاز کار ابوبکر، دست بیعت به سوی علی المرتضی دراز کرد و سپس پیشگام در جبهه جنگ با غیرمسلمانان در نبرد تاریخی یرموک شد؛ در حالی که عملا در پی سوداهای خود می گردد و سازمان بندی او نقش مهمی در به گوشه افکندن صالحان روزگار دارد یا طلحه از سرداران جهانگشا که در پی به آشوب کشیدن مدینه برای قتل عثمان، از پیشگامان دعوت از علی به کرسی فرماندهی شد اما ضمنا کیسه بزرگی برای خودش می دوزد. عباسیان نیز قول و عملشان یکی نیست و در حالی که به نام اقربای پیامبر با شعار مساوات و الرضا من آل محمد در انقلاب اسلامی بهمن ماه ۱۲۸ ( ۱۳۲ هجری قمری ) به روی کار می آیند، یک پادشاهی غارتگر و خونریز گاه بدتر از دستگاه اموی را بر جهان اسلام تحمیل می کنند که کار اصلی شان نه شهریاری و آبادگری بلکه ایجاد تفرقه میان مردم و انگ زندیق و مرتد و ملحد زدن به این و آن است. برخی از خلفای عباسی، تا پایان کارشان، نقاب اسلام و تشیع بر چهره دارند؛ از جمله مأمون، خلیفه ایرانی تبار عباسی که به گفتار و شعارهایش، از فقهای نایب امام زمان شناخته می شود و امام رضا را در مدفن زرنگار بالای سر مزار پدرش قرار می دهد و به نوعی اولین متولی حرم رضوی است، در حالی که عملا در ردیف دشمنان امام زمان خود، جای می گیرد و قاتل اوست. در این میان، ای بسا شیعیانی راستین که نزد عامه، کافر و مشرک، ملحد و سنی مذهب به شمار روند. نام برخی از آنها در میان شهدای عاشورای ۶۱ هم به چشم می خورد. شیعه راستین یا مسلمان حقیقی، با آزادگی همراه است؛ مرید فرقه بازها نیست و سر بزنگاههای تاریخی، از نفسانیت پلید، زندگی با ننگ و نکبت پرهیز دارد و با آرزوی تحقق شهری که در آن دزد و مردم خوار آزاد نباشد، خود را در سازمان خالق این جهان بزرگ، هم راستای عدل و داد قرار می دهد

شیعه به جمعیت و گروهی گفته می شود که دارای خط مشترکی هستند و جمع آن شیع می باشد، راغب در کتاب مفردات می گوید : شیع از ماده شیاع به معنی انتشار و تقویت است ، و شاع الخبر هنگامی گفته می شود که خبری متعدد و قوی شود و شاع القوم هنگامی گفته می شود که جمعیتی منتشر و فراوان گردند ، و شیعه به کسانی می گویند که انسان بوسیله آنها قوی می شود .
...
[مشاهده متن کامل]

مرحوم طبرسی در مجمع البیان اصل آن را از مشایعت به معنی متابعت دانسته و می گوید شیعه به معنی پیرو و تابع است ، و شیعه علی ( علیه السلام ) به پیروان او و آنهائی که اعتقاد به امامتش دارند گفته می شود ، و حدیث معروف ام سلمه از پیامبر ( صلی الله علیه وآله وسلّم ) شیعة علی هم الفائزون یوم القیامة ( نجات یابندگان در قیامت ، پیروان علی ( علیه السلام ) هستند ) نیز اشاره به همین معنی می کند .
و به هر حال چه اصل این کلمه را از شیاع به معنی انتشار و تقویت بدانیم ، یا از مشایعت به معنی متابعت ، دلیل بر وجود یکنوع همبستگی فکری و مکتبی در مفهوم شیعه و تشیع است .
( تفسیر نمونه ج : 11 ص : 35 )

شیعه : به پیروان 12 امام معصوم که در راس آنها امام علی ( ع ) ( امیرالمومنین ) و در آخر منجی موعود حضرت مهدی ( عج ) هستند گفته می شود،
شیعه در لغت، پیروان و یاوران یک شخص است و جمع آن �شِیَع� و �اشیاع� است و گفته می شود: از او پیروى کرد، همچنان که گفته می شود : با او موالات و همبستگی نمود.
شیعه : پیروی از امام علی ( ع )

بپرس