پیشنهاد‌های علی باقری (٣٩,٤٦٨)

پیش چشم داشتن ؛ در نظر داشتن و از نظر گذراندن : عاقل باید که در فاتحت کارها نهایت اغراض خویش پیش چشم دارد. ( کلیله و دمنه ) .

پیش چشم کردن ؛ کنایه از بیاد داشتن و بخاطر داشتن چیزی یا مطلبی ، چنانکه گوئی همیشه پیش نظر است : و شاعر بدین درجه نرسد الا که در عنفوان شباب و در روز ...

بر چشم نشاندن ؛ گرامی و معزز داشتن : اگر بدست کند باغبان چنین سروی چه جای چشمه که بر چشمهاش بنشاند. سعدی.

پشت چشم نازک کردن ؛ کنایه از کبر و غرور فروختن و ناز و افاده کردن. - پوشیده چشم : در آن دم یکی مرد پوشیده چشم بپرسیدش از موجب کین و خشم. سعدی.

بچشم کشیدن کاری را ؛ منت گذاشتن بدان کس بسبب انجام دادن آن کار.

بچشم یا بر چشم نهادن چیزی ؛ کنایه از سپاسگزاری کردن و شکرنعمت گفتن : همچو نوباوه برنهد بر چشم نامه او خلیفه بغداد. فرخی.

بچشم کردن کسی یا چیزی ؛ در نظر گرفتن و زیر نظر داشتن آن کس یاآن چیز : بچشم کرده ام ابروی ماه سیمایی خیال سبزخطی نقش بسته ام جائی. حافظ. - || و نیز ...

بچشم کسی کشیدن چیزی را ؛ جلوه فروختن بدان کس بسبب آن چیز.

بادام چشم ؛ دارای چشمی خوش حالت به شکل بادام : در هیچ بوستان چو تو سروی نیامده ست بادام چشم و پسته دهان و شکرسخن. سعدی.

بچشم درآمدن ؛ در نظر جلوه کردن. منظور نظر واقع شدن : میرود وز خویشتن بینی که هست درنمی آید بچشمش دیگری. سعدی.

بچشم آمدن ؛ نظر خورده شدن. آفت عین الکمال یافتن. از نظر آسیب یافتن.

از چشم کسی دانستن یا دیدن کاری یا حادثه ای را ؛ آن کس را مسؤول و مسبب وقوع آن کار یا آن حادثه شمردن. بدو نسبت کردن آن کاریا حادثه : اگر یک مو از سر ...

از چشم گذاشتن ؛ بی محلی و بی اعتنائی کردن : تو یاد هر که کنی در جهان بزرگ شود مگر که دیگرش از چشم خویش بگذاری. سعدی.

ازرق چشم ؛ دارای چشم کبودرنگ.

از چشم کسی افتادن ؛ منفور آن کس شدن. منفور شدن نزد او پس از محبوب بودن.

از چشم کسی انداختن شخصی را ؛ آن شخص را مبغوض آن کس کردن : گفتند چه تدبیر کنیم تا این مرد را از چشم شاه بیندازیم. ( اسکندرنامه نسخه سعید نفیسی ) .

آب در چشم آمدن ؛ اشک شوق در چشم آمدن و چشم پر از اشک شوق یا پر از اشک حسرت شدن : اگر صد نوبتش چون قرص خورشید ببینم ، آب در چشم من آید. سعدی. ز وجد ...

از چشم انداختن کسی یا چیزی را ؛ کنایه است از مورد بغض و نفرت قرار دادن آن کس یا آن چیز را.

آب چشم ؛ کنایه از اشک چشم : نریزد خدا آب روی کسی که ریزد گنه آب چشمش بسی. سعدی.

آب چشم ریختن ؛ کنایه از گریستن : نخست ای گنه کرده خفته خیز بقدر گنه آب چشمی بریز. سعدی.

پاک نبودن ؛ حایض بودن.

پاک و پوست کنده ؛ کنایه از صریح و روشن و بی کنایه است. بی پرده. بی رودربایستی : پاک و پوست کنده به شما بگویم.

سینه پاک کردن ؛ سینه روشن کردن. اخلاط بیرون کردن با سرفه از سینه.

پاک خواندن ؛ تقدیس کردن.

پاکش انداز ؛ یعنی تمامش انداز، ای حریف را بخوب وجه زیر کن. ( غیاث اللغات ) .

پاکان خطه اول ؛ کنایه از ملائکه و کروبیان و حاملان عرش معلی باشد.

دین پاک ؛ دین درست و راست : و بت پرستی آغاز کردند مگر آنانکه از قوم موسی بنی اسرائیل بودند که بر دین پاک بودند. ( قصص الانبیاء ) . || سبحان. قدّوس. ...

نهار شکستن ؛ ناشتائی خوردن.

نهار کردن ؛ ناشتائی خوردن. نهار شکستن : گر همچو صبح صاف بود اشتهای تو با قرص آفتاب توانی نهار کرد. مخلص کاشی ( از آنندراج ) .

- نهار کشیدن ؛ غذا در ظرف کردن. غذای ظهر را آماده کردن و بر سفره یا میز چیدن.

بر نهار بودن ؛ ناشتا بودن. ( یادداشت مؤلف ) .

نهار چیدن ؛ نهاری بر سفره نهادن. سفره گستردن.

نهار خوردن ؛ نهاری خوردن. ناهاری خوردن. غذای نیم روز خوردن.

بر نهار ؛ ناشتا: انا علی الریق ؛ بر نهارم. ( بحر الجواهر ) ( یادداشت مؤلف ) .

بر نهار آشامیدن ؛ به ناشتا خوردن. شرب بر ریق. شرب علی الریق : چون دو درم از او بر نهار بیاشامند. . . ضیق النفس را نفع دهد. ( ریاض الادویه ) ( یادداشت ...

نهار:اسم، ثلاثی مجرد ، نهر ( ریشه ) ، جامد غیر مصدری ، مفرد، مذکر، مجرور ، نکره، سالم همان طور که می بینید ریشۀ این کلمه ( نهر ) می باشد . که به معن ...

آرزو بجوانان عیب نیست ؛ بمزاح ، این آرزو بیش از حد تست. آرزو رأس مال مفلس دان . سنائی

به آرزو آوردن ؛ تشویق.

غایت آرزو ؛ منتهای اَمَل. کمال مطلوب : غایت آرزو چو دست نداد پشت پائی زدم برآسودم. ابن یمین.

برآرزوی ، به آرزوی ؛ به اراده. به اختیار. طوعاً. به میل. به مراد. به دلخواه : نبیند همی دشمن از هیچ سوی بسندش بود زیستن به آرزوی. فردوسی.

- آرزو کردن ؛ تمنی. تشهی. ( زوزنی ) : کشکین نانت نکند آرزوی نان و سمن خواهی گرد و کلان. رودکی ( کذا ) .

آرزو رساندن ؛ آرزو و حاجت کسی را برآوردن : شنیده ام که بهشت آن کسی تواند یافت که آرزو برساند به آرزومندی. شهید بلخی.

آرزو شکستن در دل ؛ یأس و نومیدی از حصول مطلوبی حاصل آمدن : آخر ای آرزوی دل تا کی در دل این آرزو فروشکنم ؟ حسن غزنوی.

آرزو شکستن ْ کسی و خاصه بیماری را ؛ بمزوَّره ای او را خوشدل کردن یا با بوی کباب و مانند آن او را تسلیت دادن : بر آتش ستم جگرم زآن کباب کرد تا آرزوی ن ...

آرزو خواستن ، آرزو کردن ؛ خواهش کردن. درخواست. التماس مطلوب. حاجت طلبیدن. تمنی. تقاضی. ادعاء : ز من آب کرد آرزو آن سوار چو از دور دیدش مرا نامدار. ف ...

آرزو داشتن ؛ آرزومند بودن : بدو گفت کز کردگار جهان یکی آرزو دارم اندر نهان که ماند زتو نام تو یادگار ز پشت تو آید یکی شهریار. فردوسی.

آرزو خاستن کسی چیزی را ؛ اشتهاء آن کردن.

آرزوی خام ؛خواهش یا امید یا طمعی ناممکن.

آرزو پختن ؛ طمع خام کردن : و آرزوی ناممکن و محال پختن نشان خامی و دشمن کامی باشد. ( مرزبان نامه ) .

نفس آرزو ؛ قُوّت شَهویه. نفس حیوانی : نفس آرزو، به وی است دوستی طعام و شراب و دیگر لذتها. ( تاریخ بیهقی ) . || مقصد : سحرگه چو از خواب برخاستند بر آ ...