پیشنهاد‌های مهدی خانی فراشبندی (٦٩)

مخزن الادویه : به ضم بای موحده و نون مشدده در اصل اسم خمر غلیظ است به لغت یمن که مشهور و معروف به" قهوه" بوده است. و بالفعل اطلاق می نمایند بر ثمری خ ...

تمر به فتح تا و سکون میم و را ی مهمله به فارسی خرما و بـ ه هنـدی کهجور و چهارا نامند . ماهیت آن : معروف است و نـر و مـاده مـی باشـد نـر آن طلـع و خ ...

به فتح سین و کسر میم و سکون یای مثناه تحتانیه و نون به فارسی چربی و فربهی را نیز نامند. ماهیت آن : چربی است که بر روی پرده سکم و ظاهر گوشت و روده و ...

به کسر صـاد و سـکون بـا و را ی مهملـه و بـ ه فـتح اول و کسـر ی دوم نیز آمده و آن را صبارا نیـز نامنـد لغـت عربـی اسـت و بـ ه سریانی علوی و ب ه یونانی ...

حمول یا شیاف حمول بیخ اسفند یا حرمل با روغن ایرسا مفتح افواه عروق و خون بواسیر است.

شاهسفرم به فتح شین و الف و فتح ها و کسر هـا نیـز آمـده و سـکون سـین مهمله و فتح فا و رای مهمله و میم معرب شاهسپرم فار سـی اسـت به معنی سلطان الریاحی ...

تودری به ضم تا و سکون واو و فتح دال و کسر را ی مهملتین و سکون یـا اسم فارسی است و به یونانی ار نمسید و بـ ه عربـی بـزرال خمخم و بزرالهوه و قصیصه و ب ...

یعنی سفیدی مو. مدام که خون بدن چربو غلیظ و تیز و لزج است، موی سیاه می باشد و هر گاه به مائیت می گراید، سپیدی مو روی می نماید، پس اگر سبب مائیت خون ضع ...

دوای غذا یی آنست که تأثیر آن در بدن به کیفیت و مـاده هر دو باشد با غلبه کیفیت و بدن را متغیر سازد به تغییر مـا یی و ثانیاً بدن در آن تصرف نماید و از ...

دوای سمی آنست که تأثیر آن به کیفیت و صورت نوعیـه هر دو باشد و بعد از تأثیر و تأثر با حصول اثـر سـمیت احـداث کیفیتی غالب بر کیفیت اصلی بدن نماید مانن ...

غذای دوای سمی : آنست که تأثیر آن به مـاده و کیفیـت و صورت هر سه باشد و بعد تـأثیر و تـأثر بـا حصـول غـذا ییت و کیفیتی غالب احداث سمیت نماید مانند لحو ...

دوای مطلق آنست که تأثیر آن در بـدن بـه کیفیـت فقـط باشد و ماده آن قابلیت غذاییت و جزو بـدن شـدن نداشـته باشـد، بدین قسم که چـون وارد بـدن گـردد و حـ ...

طبیعت سورنجان در سوم گرم و در دوم خشک 2️⃣🔹مسهل اقسام بلغم از اعضای دور بدن به نسبت سر منظور است. در واقع مسهل اقسام بلغم در اقصی نقاط بدن است و باز ...

به فتح دال و الف و را ی و کسر صاد مهملتین و سکون یا ی مثناةتحتانیه و کسر نون و یا معرب دارچینی فارسی است و دار به فارسی به معنی درخت و چوب است و به ی ...

◄لسان الحمل به فتح حا ی مهمله و میم و لام لغت عربی است و دیسقوریدوس آن را کثیرة الاضلاع و ذوسبعۀ الاضلاع نامیده و به فارسی بارتنگ و به ترکی باغ پربا ...

به فتح همزه و سکون ثای مثلثه و فتح لام و قاف اسم عربی فنجشک ( به فارسی پنج انگشت ) است و ذوخمسه الاوراق و ذوخمسه اجنحه نیز نامند و به یونانی اغنیس یع ...

◄اثلق به فتح همزه و سکون ثای مثلثه و فتح لام و قاف اسم عربی فنجنگشت است و ذوخمسۀ الاوراق و ذوخمسه اجنحه نیز نامند و به یونانی اغنیس یعنی طاهر و پاک ...

اجّاص ( آلو سیاه و زرد ) طبیعت: سیاه به کمال رسیده صادق الحلاوت آن سرد در اول و تر در دویم و مز یعنی زرد میخوش آن سرد در وسط دویم و تر در آخر آن و آ ...

مقدار شربت اجّاص تا نیم رطل یعنی ۴۵ مثقال بدل آن تمر هندی است. صمغ آن را که صمغ فارسی نامند گرم تر از صمغ عربی و یبوستش کمتر از آن و سرفه را نافع و ...

غذای ذوالخاصیه آنست که تأثیر آن بـه مـاده و صـورت هر دو باشد اما ماده غالب بـه نحـو مـذکور از فعـل و انفعـال و تأثیر و تأثر مانند روغن گوسفند و گاو ...

دوای ذوالخاصیه آنست که تأثیر آن به کیفیت و صـورت هر دو باشد، مانند فادزهر حیوانی و جدوار و حب الغـار کـه بـا وجود تریاقیت و دفع سمیت و اذیت سم احداث ...

سم مطلق آنست که تأثیر آن در بدن مخالف و ضد تأثیر فادزهر باشد و به زودی بلامهلت حرارت غریزی و ارواح و قـوا را فاسد و فانی سازد و فرصت فعل و انفعال ند ...

غذای سمی آنست که تأثیر آن به مـاده و صـورت هـر دو باشد و بعد از فعل و انفعال با حصول تغذیه بـه دسـتور مسـطور احداث سمیت نماید و امثال این در خارج کم ...

دوای مسهل ذوالخاصیه آنست که تأثیر آن به کیفیـت و صورت هر دو باشد و با آن نیز قوت مسهله بود در کمال قوت و شدت تأثیر و برای کسر قوت محتاج به اصلاح و ت ...

دوای مسهل * آنست که تأثیر آن به آن مشابه نباشـد بلکـه در هر فعل از آن اندک ضعیفتر باشد و محتاج به اصلاح بسیار نباشد، مانند سناء مکی و تربد و هلیلجات ...

دوای ملین : آنست که تأثیر آن از آن هم ضعیفتر باشـد و همچنان متشبث به اخلاط و رطوبات موجوده حاضره در معـده و امعا و حوالی آنها گشته دفع گرداند و با آ ...

انجره یا گزنه به فتح همزه و سکون نون و ضم جیم و فتح را ی مهمله و ها لغت فارسی است به عربی قریض و به لغت دارالمرز کرنه و به ترکی کجیت و به هندی انتکن ...

بسفایج به فتح با و سکون سین مهمله و فتح فا و الف و کسر یا ی مثناة تحتانیه و جیم به عربی اضراس الکلب و ثاق الحجر و تشمیز و به یونانی بولودیون یعنی کث ...

صعتر به فتح صاد و سکون عین و فتح تا ی مثناة فوقانیـه و را ی مهملـه و سعتر ه ب سین مهمله به جای صاد نیز آمده ولیکن اطبـا بیشـتر بـ ه صاد مینویسند تا ...

غذای مطلق * آنست که تأثیر آن در بدن به ماده فقط باشـد نه به کیفیت و صورت. بدین قسم کـه چـون وارد بـدن گـردد و تأثیر در آن نماید به توسط کیفیتی که لاز ...

غذای دوایی آنست که تأثیر آن در بدن به ماده و کیفیـت هر دو باشد به همان نحو با غلبه ماده که بعد از تأثیر و تـأثر از آن خلطی حاصل گردد که جزو بدن توانـ ...

یعنی سترنده موی و آن دوایی را نامند که بیخ موی راست گرداند و آن را دفع سازد و یا آنکه سست کند که به آسانی کنده شود، مانند زرنیخ و نوره و سفیداب و خاک ...

◄لسان الثور به فتح ثا ی مثلثه و سکون واو و یرا مهمله لغت عربی است. به فارسی گاوزبان و به یونانی فو و به لاطینی بکلورم و به لغتی دیگر یرااجم و به هند ...

نارجیل معرب نارگیل : جناب عقیلی خراسانی در مخزن الادویه باب درمان لاغری فرموده : نارگیل را در شیر بپزید و با مغز بادام پوست کنده و نشاسته و شکر شیرین ...

◄ابهل به فتح همزه و سکون بای موحده و ضم ها و سکون لام و به کسر اول و ثالث نیز آمده قسمی از سرو کوهی است که آن را عرعار و عرعر و به یونانی براثی وار ...

◄ابوقانس به فتح الف و ضم باء و سکون واو و فتح قاف و الف و کسر نون و سین مهمله لغت یونانی است و ابوقاوس و اوقاس نیز گویند و معروف به اسم غاسول رومی ا ...

ابراهیمیه ماهیت آن : آشی است مرکب مانند زیرباج که حوایج آن ادویه حاره و قدری عود باشد که در کرباسی بندند و در دیگ اندازند و قند و بادام با گلاب حل کن ...

◄کاشم به فتح کاف و الف و کسر شین معجمه و میم لغت عربی است و گفته اند لغت فارسی است و به یونانی قنالیون و لیفستیقون ساسالیو لیفطیغون و به سریانی نیلی ...

◄انیسون به فتح همزه و کسر نون و سکون یا ی مثناة تحتانیه و ضم سین مهمله و سکون واو و نون به عربی بزرالرازیانج الرومی و الرازیانج الشامی و حب الحلوه و ...

برنجاسف به کسر با و را ی مهمله و سکون نون و فتح جیم نیوانی ارطیه ماسیا و به عربی سو لای و به فارسی بومادران و به شیرازی برتراسک نامند . ماهیت آن : ...

◄برسیاوشان به فتح با و کسر را و سین مهملتین و فتح ییا مثناة تحتاینه و الف و فتح واو و شین معجمه و الف و نون لغت یونانی است به معنی دواءالصدر و به عر ...

اهلیلج اسود که اهلیلج هندی نامند و قبل ذکر یافت . بهترین آن آنست که سیاه صلب بی دانه سنگین فاسد نشده باشد . طبیعت آن : در وسط اول سرد و در دویم خشک ...

اهلیلج به کسر همزه و سکون ها و کسر لام و سکون یا و فتح لام و جیم معرب هلیله فارسی است به هندی هروهره نامند . ماهیت آن : ثمر درخت هندی است درخت آن ع ...

1. قُمَل را شپش می گویند و صیبان چیزی است سفید و آویزان و چسبیده به مو که آن را بیضة شپش گویند. 2 . ماده شپش فضول ردّی است که طبیعتِ بدن، آن را به ظ ...

عصاره سنای مکی است که از آن قرصها سازند به جهت رفع اورام بغایت نافع است.

افعال و خواص آن : مسهل بلغم و سودا و صفرا و اخلاط سوخته و منقی دماغ و شدیدالغوص به عمق بدن و مقوی آن و جالی جلـد . *اعضاء الراس و الصدر و الغذاء و غ ...

◄وج به فتح واو و جیم و آن را عودالوج و به یونانی اقورون و به فارسی "اگیر ترکی" و به هندی بچه نامند . ماهیت آن: نباتی است که در قوت قریب بـ ه ایرسـا ...

ذوالخاصیه آنست که تأثیر آن در بدن به کیفیتی و امـری ورای کیفیات و امور ظـاهره حسیه و وهمیـه باشـد بلکـه بـه مناسبتی و امری بسیار لطیف دقیق خفی مانن ...

محقق و پژوهشگر طب سنتی

بنفسج به فتح با و نون و سکون فا و فتح سین مهمله و جیم معرب از "بنفشه" فارسی است و به عربی فرفیر و ب ه یونانی ابرو نامند . ماهیت آن : گیاهی است بلند ...