شئون امام حق

[ویکی فقه] امام در نظام آفرینش دارای شئون گوناگونی است که عمدتاً به دو بخش تکوینی و تشریعی تقسیم می شود.
در بخش اول امام واسطه فیض بین خدا و خلق است و افزون بر این که با وساطت خویش وجود و استمرار وجودی آفریدگان را تضمین می کند، کمالات وجودی آن ها را نیز از قوه به فعلیت می رساند، چنان که برخی هدایت را در آیات «و جَعَلنهُم اَئِمَّةً یَهدونَ بِاَمرِنا واَوحَینا اِلَیهِم فِعلَ الخَیرتِ واِقامَ الصَّلوةِ وایتاءَ الزَّکوةِ» و «و جَعَلنا مِنهُم اَئِمَّةً یَهدونَ بِاَمرِنا» ایصال به مطلوب دانسته اند که نوعی تصرف تکوینیِ امام در نفوس انسانهاست که آنان را در مسیر کمال قرار می دهد، به گونه ای که ایشان از موقفی به موقف دیگر انتقال می یابند، بنابراین، مقصود از امر در دو آیه مزبور امر اعتباری تشریعی نیست، بلکه فیضهای معنوی و مقامهای باطنی است که مؤمنان با اعمال نیک خود به سوی آن ها هدایت می شوند و امام اولا و بالذات از آن ها برخوردار است و از او به دیگران می رسد، به همین دلیل امامت در قرآن به هدایت تبیین شده است و بر همین اساس، مقصود از وحی در آیه ۷۳ سوره انبیاء وحی تشریعی نیست، بلکه وحی تکوینی است که در پرتو آن، امام فاعل خیرات است و با خدا و خلق رابطه برقرار می کند.
وساطت باطنی
در واقع امامان مؤیّد به روح القدس و دارای طهارت و مسدّد به نیروی ربّانی هستند که آنان را به کارهای خیر فرا می خواند. البته برخی استفاده هدایت تکوینی از آیات فوق را بدون شاهد دانسته اند و با توجه به این که کار امام ایصال به مطلوب است برخی گفته اند: برای تحقق این امر امام باید برنامه الهی را محقق سازد و این هدف با تشکیل حکومت و اجرای احکام الهی و تربیت و پرورش نفوس انسانها در ظاهر و باطن تأمین می شود، براین اساس افزون بر وساطت باطنی، امام در بخش تشریع، برنامه الهی را به مرحله اجرا درمی آورد؛ خواه از طریق تشکیل حکومت عدل باشد یا بدون آن. آنها در این مرحله عهده دار تربیت مردم و اجرای احکام الهی و پرورش دهنده انسانها و به وجود آورنده محیطی پاک، منزه و انسانی هستند.
آثار و شئون امامت در روایات
روایات نیز به بیان آثار و شئون امامت پرداخته است؛ از جمله در حدیثی از امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) آمده است که امامت همان منزلت انبیا و وراثت اوصیا ، و خلافت خدا و رسول، زمام دین و نظام مسلمین و صلاح دنیا و عزت مؤمنان است. امامت اساس بالنده اسلام و شاخه بلند آن است. با امام نماز و زکات و روزه و حج و جهاد کامل می شود، اموال بیت المال و انفاق به نیازمندان فراوان می گردد. اجرای حدود و احکام و حفظ مرزها و جوانب کشور صورت می گیرد، امام حلال خدا را حلال و حرام خدا را حرام می شمارد و با حکمت و اندرز نیکو و دلیل رسا و محکم آدمیان را به راه پروردگار خویش فرا می خواند، امام به سان خورشید درخشانی است که با نور آن جهان روشن می شود، ستاره روشنی است که در دل تاریکیها انسانها را هدایت می کند، امام امین خدا در میان آفریدگان و حجت خدا بر بندگان و مدافع حریم الهی است.
تعیین امام
...