رد مظالم

[ویکی فقه] رَدّ مظالم بازگرداندن مالی هست که به ناحق گرفته‏ شده است.
مظالم جمع مَظلِمَه در لغت مالی را گویند که به ناحق از کسی گرفته شده است، مانند مال غصب یا سرقت شده. بنابر این، ردّ مظالم به معنای بازگرداندن چنین مالی به صاحبش خواهد بود.

تعریف مظالم در لسان فقها
بسیاری از فقها متعرض تعریف اصطلاح رد مظالم نشده‏ اند و به حسب ظاهر، مرادشان از این عنوان همان معنای لغوی و عرفی آن است؛ لیکن تعدادی از آنان در صدد تعریف آن برآمده و تعریفهای گوناگونی از مظالم به شرح ذیل کرده ‏اند:

← تعرف اول فقها
برخی، مجهول المالک را به مال معیّن و موجود در خارج- غیر لقطه - که صاحبش ناشناخته است تعریف کرده‏اند
بنابر این، تفاوت آن با مظالم به دو معنای نخست، روشن است؛ زیرا مظالم هم مال موجود در خارج را دربرمی‏گیرد و هم مال تلف شده بر ذمّه آمده را؛ صاحبش شناخته شده باشد یا ناشناخته. بنابر این، مظالم اعم از مجهول المالک خواهد بود و نسبت بین آن دو عموم و خصوص مطلق است؛ لیکن مظالم بنابر تعریف سوم شامل مال معیّن و موجود در خارج نمی‏شود و نسبت میان آن دوتباین است؛ اما بنابر تعریف چهارم، مظالم و مجهول المالک یکی خواهند بود. بنابر تعریف پنجم، مظالم اخص از مجهول المالک می‏باشد؛
زیرامجهول المالک هر مال معین و موجود در خارج که صاحبش ناشناخته است را دربر می‏گیرد؛ خواه آن مال حرام باشد یا غیر حرام، مانند لباسی که باد آن را به منزل انسانی آورده است .

ابوابی که مظالم در آن بحث می شود
...

[ویکی شیعه] رَدِّ مَظالِم ادا کردن اموال و دَین هایی که از دیگران بر ذمه انسان است. از نظر فقهای شیعه رد مظالم واجب است. از آن در منابع فقهی در ابوب، خمس، امر به معروف، احکام میت، وصیت و غصب بحث شده است.
مظالم جمع مَظلِمَه به معنای مالی است که به ناحق از کسی گرفته شده باشد. مانند مالی که از راه غصب یا سرقت به دست می آید. گفته شده به همه اموال و حقوقی که از دیگران در مال یا ذمه انسان باقی بماند، مظالم می گویند هر چند که آنها را بدون ظلم از آنان گرفته باشد. منظور از ردّ مظالم بازگرداندن اموال و ادا کردن دیونی است که دیگران بر ذمه انسان دارند.
در برخی از روایات شیعه رد مظالم به عنوان یکی از شرایط پذیرش توبه معرفی شدهو ترک آن از گناهانی ذکر شده که موجب نازل شدن بلا می شود.

ردّ مظالم
اصطلاحی فقهی به معنای برگردانیدن اموال یا حقوق غصبی به صاحبان آن در مقابل اِضرار مالی یا جریحه دارساختن حیثیت افراد، خواه آن افراد معلوم و شناخته باشند خواه ناشناخته، طلبکار شرع باشد یا عامۀ مردم. ردّ مظالم هم می تواند از طریق حاکم شرع باشد یا از طریق خود فرد مدیون. در روایات متعدد بر اهمیت و ضرورت ردّ مظام و بری کردن ذمۀ خود از حقوق تضییع شدۀ دیگران تأکید فراوان شده از آن جمله در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) آمده است: اگر کسی یک درهم به طلبکاران خود برگرداند، از عبادت هزار سال و از آزادساختن هزار بنده و از هزار حج و عمره او را بهتر باشد. نیز از امیرالمؤمنین (ع) منقول است: هیچ عدالتی برتر از برگردانیدن مظالم نیست.