لغت نامه دهخدا
خلاصه گزارش انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی درباره تاجیکستان. جمهوری تاجیکستان ، اطلاعات عمومی : ج. ش. س تاجیکستان. یکی از پانزده جمهوری جزو اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است. مساحت سرزمین آن 142/6هزار کیلومتر مربع است. جمعیت آن جمهوری 1/8میلیون نفر و بطور متوسط در هر کیلومتر مربع 10/45 نفر زندگی می کنند. جمعیت اصلی آنجا تاجیکها هستند که 59/5 درصدسکنه آن جمهوری را تشکیل میدهند، شغل عمده آنان کشاورزی است. گذشته از تاجیکها در آن جمهوری ازبکها زندگی می کنند ( 23/8 درصد جمعیت ) و همچنین روسها و اوکرائینیها ( 10/3 درصد جمعیت )، و نیز قرقیزها، ترکمنها، قازاخها و عربها در آنجا سکنی دارند. استان خودمختار کوهستانی بدخشان و استان لنین آباد جزو آن جمهوری است. جمهوری مذکور به 49 بخش منقسم است ، 14 شهر و 29قصبه و شبه شهر دارد. پایتخت آن شهر استالین آباد است.
تاجیکستان - یکی از جمهوریهای کوهستانی اتحاد جماهیر شوروی است ، که بیش از نصف سرزمین آن بیش از سه هزار متر نسبت به سطح دریا ارتفاع دارد، اراضی جلگه ای و هموار آن بیش از هفت درصد نیست. وضع اقلیمی آن کویری و سخت متغیر است. به مناسبت وضع کوهستانی سرزمین جمهوری مزبور اوضاع اقلیمی و زمینی وگیاهی مختلف و متنوع در آنجا مشاهده میگردد. قسمت اعظم اراضی آن جمهوری دارای انواع خاک های خاکستری رنگ است. قسمت اعظم رودهائی که در سرزمین تاجیکستان جریان دارد برای آبیاری مصنوعی اراضی و بعنوان منابع مولد نیروی برق مورد استفاده واقع میشود. مجموع ذخایر نیروی مولد برق تاجیکستان متجاوز از 25میلیون کیلووات است. بزرگترین ترعه های آبیاری ( مجاری میاه ) عبارت است از: ترعه بزرگ فرغانه ، ترعه شمالی فرغانه ، ترعه بزرگ حصار، ترعه وخش. مهمترین منابع مفید فلزات آن جمهوری عبارت است از معادن سرمه ، جیوه ، ولفرام سرب ، روی ، بیسموت ، آرسنیک و غیره. در قسمت مرکزی تاجیکستان منابع ذغال سنگ وجود دارد، معادن نفت هم در شمال و هم در جنوب آن جمهوری است. سنگهای آهکی و خاکهای مخصوص که مواد خام صناعت سیمان سازی است در آنجا به حدوفور است ، همچنین مصالح ساختمانی زیاد است ، در دامنه پامیر و تاجیکستان مرکزی چشمه های معدنی گوگردی زیاد دیده میشود. نباتات در سرزمین آن جمهوری بسیار متنوع و تابع اوضاع اقلیمی آنجا است ، از بیابانی و دشتی گرفته تا گیاهان بلند و انبوه چمنزاری و مرتعی. درسالهای حکومت شوروی در آن جمهوری اقدامات بسیار وسیع و دامنه داری برای حفظ و ازدیاد اشجار بعمل آمده است. عالم حیوانات تاجیکستان هم متنوع است. در آنجا می توان حیوانات زیر را مشاهده نمود: بزنقره ، گراز، آهو، انواع بیشمار جوندگان ، مارهای زهردار، پلنگ و غیره.بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
دانشنامه اسلامی
[ویکی شیعه] تاجیکستان، یکی از پنج جمهوری آسیای مرکزی، به پایتختی شهر دوشنبه. این کشور تا قبل از استقلال در سال ۱۹۹۱م یکی از جمهوری های پانزده گانه شوروی بود.
بیشتر مردم تاجیکستان سنی حنفی هستند. شیعیان تاجیکستان به دو دسته شیعیان امامی و شیعیان اسماعیلی تقسیم می شوند. حدود ۹۰ درصد شیعیان تاجیکستان ساکن بدخشان در شرق و جنوب شرقی تاجیکستان در کوهپایه های پامیر، پیرو مذهب اسماعیلیه، و ۱۰ درصد از آن ها شیعه دوازده امامی هستند.
تاجیکستان با ۱۴۳۰۰ کیلومتر مربع مساحت و پنج میلیون نفر جمعیت، یکی از پنج جمهوری آسیای مرکزی است. این کشور، کوهستانی و زلزله خیز است. ۹۳ درصد آن را کوه های مرتفع پوشانده است. به علت کوهستانی بودن، آب و هوای آن در ارتفاعات و مناطق پست، متفاوت است. زمستان ها کوتاه و سرد، و تابستان ها گرم و مرطوب است. تاجیکستان رودهای بسیاری دارد. شمار رودخانه هایی که طول آنها از ۱۰ کیلومتر بیشتر است، به ۹۴۷ می رسد. این کشور، ۱۸ شهر و ۴۹ شهرک دارد. پایتخت تاجیکستان دوشنبه است که از نظر تاریخی سابقه نام دوشنبه به سبب تشکیل (دوشنبه بازار) در قدیم در این محل است.
بیشتر مردم تاجیکستان سنی حنفی هستند. شیعیان تاجیکستان به دو دسته شیعیان امامی و شیعیان اسماعیلی تقسیم می شوند. حدود ۹۰ درصد شیعیان تاجیکستان ساکن بدخشان در شرق و جنوب شرقی تاجیکستان در کوهپایه های پامیر، پیرو مذهب اسماعیلیه، و ۱۰ درصد از آن ها شیعه دوازده امامی هستند.
تاجیکستان با ۱۴۳۰۰ کیلومتر مربع مساحت و پنج میلیون نفر جمعیت، یکی از پنج جمهوری آسیای مرکزی است. این کشور، کوهستانی و زلزله خیز است. ۹۳ درصد آن را کوه های مرتفع پوشانده است. به علت کوهستانی بودن، آب و هوای آن در ارتفاعات و مناطق پست، متفاوت است. زمستان ها کوتاه و سرد، و تابستان ها گرم و مرطوب است. تاجیکستان رودهای بسیاری دارد. شمار رودخانه هایی که طول آنها از ۱۰ کیلومتر بیشتر است، به ۹۴۷ می رسد. این کشور، ۱۸ شهر و ۴۹ شهرک دارد. پایتخت تاجیکستان دوشنبه است که از نظر تاریخی سابقه نام دوشنبه به سبب تشکیل (دوشنبه بازار) در قدیم در این محل است.
wikishia: تاجیکستان
[ویکی اهل البیت] تاجیکستان با 14300 کیلومتر مربع مساحت و5 میلیون نفر جمعیت، یکی از 5 جمهوری آسیای مرکزی و پایتخت آن شهر دوشنبه است.
تاجیکستان کشوری کوهستانی و زلزله خیز است 93 درصد آن را کوه های مرتفع پوشانده است. به علت کوهستانی بودن، آب و هوای آن در ارتفاعات و مناطق پست متفاوت می باشد ، زمستان ها کوتاه و سرد و تابستان ها گرم و مرطوب هستند. تاجیکستان دارای رودهای بسیاری است، شمار رودخانه هایی که طول آنها از 10 کیلومتر تجاوز می کند به 947می رسد .
در تاجیکستان 18 شهر و 49 شهرک وجود دارد. پایتخت تاجیکستان دوشنبه است که از نظر تاریخی سابقه نام دوشنبه به سبب تشکیل (دوشنبه بازار) در قدیم در این محل بوده است. دومین شهر تاجیکستان از لحاظ جمعیت شهر خجند در شمال این کشور با 163000 نفر جمعیت می باشد .
زبان ملی این جمهوری تاجیکی و متعلق به گروه زبان های جنوب شرقی ایران است. زبان فارسی با زبان تاجیکی قرابت نزدیک دارد و هر دو وارث خصوصیات و ادبیات مشترکی هستند و شکوفایی و فرهنگ ایرانی بعد از اسلام در تاجیکستان بود و این باعث فخر ملت تاجیک است . در اکثر مدارس تاجیکستان زبان تاجیکی تدریس می شود و دوره کامل تحصیلی به این زبان صورت می گیرد. رسم الخط مردم تاجیک تا سال 1930 رسم الخط عربی بود که در این سال رسم الخط لاتین جانشین رسم الخط عربی می شد.
موقعیت جغرافیای تاجیکستان که در جنوب شرقی آسیا مرکزی قرار دارد و داشتن مرز مشترک با چین و افغانستان و نزدیکی آن به پاکستان و هندوستان ، این جمهوری را دروازه آسیای مرکزی با کشورهای چین و هند و افغانستان و پاکستان قرار داده است. وجود یخچال های طبیعی متعدد در کوه های تاجیکستان که منبع اصلی آب دو رود آمودریا یا جیهون و سیر دریا سیحون می باشند به این کشور کوهستانی اهمیتی استراتژیک داده است. رودخانه های تاجیکستان به علت گذشتن از مناطق کوهستانی در زمینه تولید انرژی برق از اهمیت ویژه ای برخوردار است و یکی از منابع عمده تولید برق اتحاد شوروی سابق بوده است. وجود معادن طلا و مخصوصا اورانیوم که برای مصارف نیروگاه های اتمی روسیه و کشورهای منطقه اهمیت زیادی دارد و همچنین وجود تعدادی کارخانه تولید صلاح های هسته ای در خاک تاجیکستان که توسط روسها اداره می شوند، اهمیت ویژه ای به این جمهوری می دهد.تاجیکستان عمده ترین تولید کننده پنبه الیاف در شوری سابق بوده و کماکان پنبه تولید اصلی کشاورزی را تشکیل می دهد.
مذهب اکثر مردم تاجیکستان سنی و از شاخه حنفی است . گروه کوچکی از شیعیان اسماعیلی در کوه های پامیر در منطقه بدخشان زندگی می کنند، اهل سنت تاجیکستان به اهل بیت و ائمه شیعه و به ویژه برای امام علی (ع) و امام حسین (ع) و امام جعفر صادق (ع) احترام خاصی قائلند و بسیاری آرزوی زیارت مرقد امام رضا(ع) را دارند. گروهی از اقلیت های مسیحی، زرتشتی و یهودی در تاجیکستان زندگی می کنند . امروزه با استقلال این کشور انجام فرائض دینی آزاد شده است. منتها سیاست دولت تاجیکستان بر جدای مذهب از سیاست استوار است. به علت 70 سال سلطه کمونیسم در آسیای مرکزی و تاجیکستان و تبلیغات آنان، اعتقادات مذهبی در میان مردم رنگ باخته است. البته افراد سالخورده و میانسال از روحیه مذهبی و فرهنگ اسلامی برخورد دارند و فرهنگ ایرانی در تمام شئون زندگی فردی و اجتماعی و خصوصیات اخلاقی آنها متجلی است. نام علی (ع) در تاجیکستان نام قدسی است و بیشترین نامی که برای فرزندان ذکور انتخاب می شود علی می باشد و برای اناث فاطمه و زهرا را استفاده می کنند . مراسم نامگذاری فرزندان و درج نام آنان در پشت قرآن مجید، مراسم ازدواج، مراسم تدفین، برگزاری مراسم فوت و شب هفت و چهلم و سال و نوع عزاداری زنان و غیره به شکل اسلامی ایرانی است .
تاجکستان، از دیرباز در حوزه فرهنگی ایران قرار داشته است. شکوفایی مجدد فرهنگ ایرانی بعد از فتح عرب با به قدرت رسیدن سامانیان مهد فرهنگ و ادب ایرانی، تاجیکی بوده است و دانشمندان زیادی از جمله ابوعلی سینا از کتابخانه های شهر بخارا پایتخت سامانیان استفاده کرده اند. دلبستگی به میراث فرهنگی و ادبی ایرانی و علاقمندی به شخصیتهای ادبی فارسی هم چون فردوسی، جامی، سعدی، حافظ ، رودکی در روح و جان تاجیکی ها جای گرفته است. امروزه تاجیکها به آهستگی به اصل خود بر می گردند و با همزبانان خود در ایران و افغانستان ارتباط برقرار می کنند. ادبیات و شعر در تاجیکستان جایگاه ویژه ای دارد اگر عنوان شود زندگی بدون شعر برای تاجیکستان معنا و مفهومی ندارد، سخنی به گزاف گفته نشده است . اشعار فارسی نیز در میان مردم رواج دارد. فردوسی و شاهنامه در رأس فرهنگ عامیانه رایج است. موسیقی در تاجیکستان جایگاه ویژه ای دارد مردم تاجیکستان در مورد موسیقی به نسبت ساده هستند و گوش آنان با موسیقی آرام و سنتی چندان آشنا نیست و به موسیقی شاد توجه بیشتری داشته اند. رسوم و سنتهای ایرانی در جای جای زندگی مردم خود را می نمایاند عید نوروز و اعیاد مذهبی مانند عید فطر و عید قربان در این جمهوری مانند سایر جمهوری های آسیا مرکزی گرامی داشته می شود، پذیرایی، میهمان نوازی و برگزاری مراسم ازدواج و یا گرامیداشت فوت نزدیکان و وابستگان هم نشان از اعتقادات مذهبی و همچنین اشتراکات فرهنگی، با ایرانیان دارد. در حال حاضر مهمترین مشکل فرهنگی جامعه تاجیک بازگشت به خط و زبان علمی مادری است. در سال 1991 به طور رسمی خط فارسی و زبان تاجیکی به عنوان زبان و خط رسمی کشور اعلام شد و با همکاری جمهوری اسلامی ایران سعی در جایگزین کردن واژه های روسی با کلمات فارسی و به وجود آوردن و ترویج زبان علمی تاجیک بوده است. از دیگر معضلات اجتماعی گذر از دوران برنامه ریزی متمرکز و وابستگی اقتصادی بازار و قطع یا کم کردن وابستگی اقتصادی به روسیه می باشد.
در سال 1926 تنها 2 درصد تاجیکها با سواد بودند و امروزه می توان گفت که 100 درصد مردم در تاجیکستان در زبان مادری خود با سواد هستند و بسیاری از آنها به زبان روسی نیز تسلط دارند. در مجموع در تاجیکستان تمایل به تحصیلات عالی بیشتر از قبل است حتی در خانواده های روستایی، پسرها بیشتر در زمینه حقوق، مهندسی و یا حسابداری به تحصیل می پردازند و زنان به معلمی در مدارس و یا مهدها و کتابداری و خیاطی علاقمند هستند . در این کشور دو دانشگاه و 43 آموزشگاه معلمی وجود دارد.
تاجیکستان مانند ازبکستان آثار تاریخی بسیاری را در خود جای داده است. پنج کنت یکی از مهمترین مراکز باستانی آسیای مرکزی است که از نفوذ هنر ایرانی حکایت می کند. مهمترین محل تاریخی تاجیکستان، آرامگاه رودکی در قریه پنج رودک از توابع سمرقند است. یکی دیگر از آثار تاریخی تاجیکستان، بقایای شهر باستانی حصار واقع در پنج کیلومتری شمال غربی دوشنبه است از این شهر فقط یک دروازه با دو برج دیده بانی که در بین دو کوه ساخته شده باقی مانده است.
اوضاع اقتصادی تاجیکستان تا قبل از استقلال مبتنی بر برنامه ریزی متمرکز از مسکو بوده و در واقع نقش محدودی در اقتصاد شوروی داشته است تاجیکستان فقیرترین جمهوری شوروی به شمار می آمد. تاجیکستان به شدت به بودجه اتحادیه وابسته بود و بعد از قطع شدن آن در سال 1991 و همچنین جنگهای داخلی که منجر به مهاجرت گروهی از متخصصین روسی و متوقف شدن فعالیت واحدهای تولیدی صنعتی و کشاورزی شد، صدمات زیادی دید. جنگ داخلی سبب شد کشاورزی که رکن اقتصادی این جمهوری را تشکیل می داد با افت شدید محصولات روبرو شود. از عوامل دیگر نابسامانی اقتصادی و تورم، سیستم پولی این کشور بود که به واسطه افزایش بی رویه روبل های خارج شده از گردش در روسیه و سایر جمهوری های آسیای مرکزی با مشکل روبه رو شده بود
نگاهی به موقعیت مسلمانان تاچیکستان، خبرگزاری مهر، یکشنبه سوم تیر ماه 1386
موقعیت جغرافیای تاجیکستان که در جنوب شرقی آسیا مرکزی قرار دارد و داشتن مرز مشترک با چین و افغانستان و نزدیکی آن به پاکستان و هندوستان ، این جمهوری را دروازه آسیای مرکزی با کشورهای چین و هند و افغانستان و پاکستان قرار داده است. وجود یخچال های طبیعی متعدد در کوه های تاجیکستان که منبع اصلی آب دو رود آمودریا یا جیهون و سیر دریا سیحون می باشند به این کشور کوهستانی اهمیتی استراتژیک داده است. رودخانه های تاجیکستان به علت گذشتن از مناطق کوهستانی در زمینه تولید انرژی برق از اهمیت ویژه ای برخوردار است و یکی از منابع عمده تولید برق اتحاد شوروی سابق بوده است. وجود معادن طلا و مخصوصا اورانیوم که برای مصارف نیروگاه های اتمی روسیه و کشورهای منطقه اهمیت زیادی دارد و همچنین وجود تعدادی کارخانه تولید صلاح های هسته ای در خاک تاجیکستان که توسط روسها اداره می شوند، اهمیت ویژه ای به این جمهوری می دهد.تاجیکستان عمده ترین تولید کننده پنبه الیاف در شوری سابق بوده و کماکان پنبه تولید اصلی کشاورزی را تشکیل می دهد.
مذهب اکثر مردم تاجیکستان سنی و از شاخه حنفی است . گروه کوچکی از شیعیان اسماعیلی در کوه های پامیر در منطقه بدخشان زندگی می کنند، اهل سنت تاجیکستان به اهل بیت و ائمه شیعه و به ویژه برای امام علی (ع) و امام حسین (ع) و امام جعفر صادق (ع) احترام خاصی قائلند و بسیاری آرزوی زیارت مرقد امام رضا(ع) را دارند. گروهی از اقلیت های مسیحی، زرتشتی و یهودی در تاجیکستان زندگی می کنند . امروزه با استقلال این کشور انجام فرائض دینی آزاد شده است. منتها سیاست دولت تاجیکستان بر جدای مذهب از سیاست استوار است. به علت 70 سال سلطه کمونیسم در آسیای مرکزی و تاجیکستان و تبلیغات آنان، اعتقادات مذهبی در میان مردم رنگ باخته است. البته افراد سالخورده و میانسال از روحیه مذهبی و فرهنگ اسلامی برخورد دارند و فرهنگ ایرانی در تمام شئون زندگی فردی و اجتماعی و خصوصیات اخلاقی آنها متجلی است. نام علی (ع) در تاجیکستان نام قدسی است و بیشترین نامی که برای فرزندان ذکور انتخاب می شود علی می باشد و برای اناث فاطمه و زهرا را استفاده می کنند . مراسم نامگذاری فرزندان و درج نام آنان در پشت قرآن مجید، مراسم ازدواج، مراسم تدفین، برگزاری مراسم فوت و شب هفت و چهلم و سال و نوع عزاداری زنان و غیره به شکل اسلامی ایرانی است .
تاجکستان، از دیرباز در حوزه فرهنگی ایران قرار داشته است. شکوفایی مجدد فرهنگ ایرانی بعد از فتح عرب با به قدرت رسیدن سامانیان مهد فرهنگ و ادب ایرانی، تاجیکی بوده است و دانشمندان زیادی از جمله ابوعلی سینا از کتابخانه های شهر بخارا پایتخت سامانیان استفاده کرده اند. دلبستگی به میراث فرهنگی و ادبی ایرانی و علاقمندی به شخصیتهای ادبی فارسی هم چون فردوسی، جامی، سعدی، حافظ ، رودکی در روح و جان تاجیکی ها جای گرفته است. امروزه تاجیکها به آهستگی به اصل خود بر می گردند و با همزبانان خود در ایران و افغانستان ارتباط برقرار می کنند. ادبیات و شعر در تاجیکستان جایگاه ویژه ای دارد اگر عنوان شود زندگی بدون شعر برای تاجیکستان معنا و مفهومی ندارد، سخنی به گزاف گفته نشده است . اشعار فارسی نیز در میان مردم رواج دارد. فردوسی و شاهنامه در رأس فرهنگ عامیانه رایج است. موسیقی در تاجیکستان جایگاه ویژه ای دارد مردم تاجیکستان در مورد موسیقی به نسبت ساده هستند و گوش آنان با موسیقی آرام و سنتی چندان آشنا نیست و به موسیقی شاد توجه بیشتری داشته اند. رسوم و سنتهای ایرانی در جای جای زندگی مردم خود را می نمایاند عید نوروز و اعیاد مذهبی مانند عید فطر و عید قربان در این جمهوری مانند سایر جمهوری های آسیا مرکزی گرامی داشته می شود، پذیرایی، میهمان نوازی و برگزاری مراسم ازدواج و یا گرامیداشت فوت نزدیکان و وابستگان هم نشان از اعتقادات مذهبی و همچنین اشتراکات فرهنگی، با ایرانیان دارد. در حال حاضر مهمترین مشکل فرهنگی جامعه تاجیک بازگشت به خط و زبان علمی مادری است. در سال 1991 به طور رسمی خط فارسی و زبان تاجیکی به عنوان زبان و خط رسمی کشور اعلام شد و با همکاری جمهوری اسلامی ایران سعی در جایگزین کردن واژه های روسی با کلمات فارسی و به وجود آوردن و ترویج زبان علمی تاجیک بوده است. از دیگر معضلات اجتماعی گذر از دوران برنامه ریزی متمرکز و وابستگی اقتصادی بازار و قطع یا کم کردن وابستگی اقتصادی به روسیه می باشد.
در سال 1926 تنها 2 درصد تاجیکها با سواد بودند و امروزه می توان گفت که 100 درصد مردم در تاجیکستان در زبان مادری خود با سواد هستند و بسیاری از آنها به زبان روسی نیز تسلط دارند. در مجموع در تاجیکستان تمایل به تحصیلات عالی بیشتر از قبل است حتی در خانواده های روستایی، پسرها بیشتر در زمینه حقوق، مهندسی و یا حسابداری به تحصیل می پردازند و زنان به معلمی در مدارس و یا مهدها و کتابداری و خیاطی علاقمند هستند . در این کشور دو دانشگاه و 43 آموزشگاه معلمی وجود دارد.
تاجیکستان مانند ازبکستان آثار تاریخی بسیاری را در خود جای داده است. پنج کنت یکی از مهمترین مراکز باستانی آسیای مرکزی است که از نفوذ هنر ایرانی حکایت می کند. مهمترین محل تاریخی تاجیکستان، آرامگاه رودکی در قریه پنج رودک از توابع سمرقند است. یکی دیگر از آثار تاریخی تاجیکستان، بقایای شهر باستانی حصار واقع در پنج کیلومتری شمال غربی دوشنبه است از این شهر فقط یک دروازه با دو برج دیده بانی که در بین دو کوه ساخته شده باقی مانده است.
اوضاع اقتصادی تاجیکستان تا قبل از استقلال مبتنی بر برنامه ریزی متمرکز از مسکو بوده و در واقع نقش محدودی در اقتصاد شوروی داشته است تاجیکستان فقیرترین جمهوری شوروی به شمار می آمد. تاجیکستان به شدت به بودجه اتحادیه وابسته بود و بعد از قطع شدن آن در سال 1991 و همچنین جنگهای داخلی که منجر به مهاجرت گروهی از متخصصین روسی و متوقف شدن فعالیت واحدهای تولیدی صنعتی و کشاورزی شد، صدمات زیادی دید. جنگ داخلی سبب شد کشاورزی که رکن اقتصادی این جمهوری را تشکیل می داد با افت شدید محصولات روبرو شود. از عوامل دیگر نابسامانی اقتصادی و تورم، سیستم پولی این کشور بود که به واسطه افزایش بی رویه روبل های خارج شده از گردش در روسیه و سایر جمهوری های آسیای مرکزی با مشکل روبه رو شده بود
نگاهی به موقعیت مسلمانان تاچیکستان، خبرگزاری مهر، یکشنبه سوم تیر ماه 1386
wikiahlb: تاجیکستان
[ویکی حج] تاجیکستان کشوری مسلمان نشین در جنوب شرقی آسیای مرکزی است.
کشور تاجیکستان با وسعتی حدود 143100 کیلومتر مربع، و جمعیت 7728400 نفری در همسایگی کشورهای ازبکستان، قرقیزستان، جمهوری خلق چین، و افغانستان قرار دارد.
کشور تاجیکستان با وسعتی حدود 143100 کیلومتر مربع، و جمعیت 7728400 نفری در همسایگی کشورهای ازبکستان، قرقیزستان، جمهوری خلق چین، و افغانستان قرار دارد.
wikihaj: تاجیکستان
دانشنامه عمومی
تاجیکستان (ناحیه بلجوان). تاجیکستان ( به لاتین: Tojikiston ) یک منطقهٔ مسکونی در تاجیکستان است که در ناحیه بلجوان واقع شده است. [ ۱] تاجیکستان ۵٬۴۷۴ نفر جمعیت دارد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف
wiki: تاجیکستان (ناحیه بلجوان)
دانشنامه آزاد فارسی
تاجیکِسْتان
تندیس امیر اسماعیل سامانی، دوشنبه
تندیس امیر اسماعیل سامانی، دوشنبه
تندیس امیر اسماعیل سامانی، دوشنبه
موقعیت. جمهوری تاجیکستان سرزمین مرتفعی در آسیای میانه است. کشورهای قرقیزستان از شمال، چین از شرق، افغانستان از جنوب، و ازبکستان از غرب و شمال غربی آن را در میان گرفته اند. مساحت این کشور ۱۴۳,۱۰۰ کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر دوشنبه (استالین آباد سابق) است.سیمای طبیعی. تاجیکستان، یگانه کشور غیر ترک زبان آسیای مرکزی، سرزمینی کوهستانی است. ارتفاع کوهستان های نواحی شرقی، که بیش از نیمی از این کشور را فراگرفته است، به حدود ۳هزار متر می رسد و بخشی از فلات پامیر (بام دنیا) را شامل می شود. ارتفاع بلندترین قلۀ آن با نام کوه گارمو، که تا پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی قلّۀ کمونیسم نام داشت، ۷,۴۹۵ متر است. کوه های ترکستان، زرافشان، و آلای در شمال غربی این کشور و کوه های قراتگین، حصار، وخش و باباتاق نیز در پیرامون شهر دوشنبه قرار دارند. رودخانۀ مرزی پنج رود این کشور را از افغانستان جدا می کند و رودهای وخش و مرغاب از یخچال های ارتفاعات شرقی سرچشمه می گیرند. همراه با رودخانۀ زرافشان که از کوه های زرافشان و آلای جدا می شود، کلاً به رودخانۀ آمودریا (جیحون) می ریزند و دریاچۀ قراکول، با ۳۶۰ کیلومتر مربع مساحت واقع در ارتفاعات شرقی، بزرگ ترین دریاچۀ آن محسوب می شود. درّۀ فرغانه که به شکل زائده ای به درون کشور ازبکستان پیش رفته، در شمال این کشور جا دارد به وسیلۀ رودخانۀ سیردریا (سیحون) مشروب می شود و بیشترین جمعیت و نیز تأسیسات عمدۀ صنعتی کشور در همین دره واقع است. کشور تاجیکستان از یک جمهوری خودگردان داخلی و سه استان و یک کلان شهر تشکیل شد و شهرهای مهم آن عبارت اند از دوشنبه، خجند، خوروگ، کولاب، قرغان تپه، و کانی بادام. اقلیم تاجیکستان قاره ای است؛ زمستان های سرد و سخت و تابستان های گرم و طولانی از ویژگی های اقلیمی آن است. این کشور از نظر بارندگی نسبتاً خشک و کم آب است و ماه های تیر، مرداد و شهریور خشک ترین فصول آن است. دمای بیابان های شمالی در زمستان به حدود صفر درجه می رسد و در ارتفاعات تا بیست درجه زیر صفر کاهش می یابد. میانگین دمای شهر دوشنبه در دی ماه منهای دَه درجۀ سانتی گراد است و در تیرماه تا ۲۵ درجۀ سانتی گراد بالا می رود و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۳۷۵ میلی متر می رسد.
اقتصاد. تاجیکستان در زمان اتحاد جماهیر شوروی از فقیرترین جمهوری های کشور مزبور بود. با وجود این که بیش از هفت درصد از اراضی این کشور قابل کشت نیست ولی کشاورزی آن به یاری شبکه های نسبتاً وسیع آبیاری نقش مهمی در اقتصاد تاجیکستان دارد. پنبه عمده ترین فرآوردۀ صادراتی این کشور است و غلات، برنج، انواع میوه و خشکبار نیز از محصولات مهم آن به شمار می آیند. دامداری نیز از نظر تأمین گوشت و فرآورده های لبنی و پشم اهمیت خاصی دارد. این کشور از نظر منابع زیرزمینی کشوری غنی است و کانی هایی چون آهن، زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی، روی، جیوه، طلا و نقره، تنگستن، اورانیوم، و بوکسیت از منابع مهم آن محسوب می شوند. تولید نفت آن ۷۵۰هزار بشکه است و بازدهِ گاز طبیعی آن به ۹۵میلیون متر مکعب می رسد. بیشتر نیروی الکتریستۀ تاجیکستان به شیوۀ برقابی تأمین می شود و بازده نیروگاه های حرارتی آن بیشتر به مصرف کارگاه ها و کارخانه های پنبه پاک کنی، نساجی، پوشاک، فرش بافی، تولید مواد غذایی و ماشین سازی می رسد. میزان الکتریسیتۀ تولیدشده در تاجیکستان در حدود ۱۵میلیارد کیلووات ساعت است و مصرف سرانۀ آن به ۲,۴۶۰ کیلووات ساعت می رسد. این کشور از نظر صنعت وضعیت نسبتاً خوبی دارد و تولید آلومینیوم، قطعات الکتروشیمی، ماشین های نساجی، فرش بافی، یخچال و فریزر، کودهای معدنی، سیمان، کفش، صابون و مواد شوینده ازجمله فعالیت های صنعتی آن محسوب می شوند.
حکومت و سیاست. تاجیکستان در سپتامبر ۱۹۹۱ از اتحاد جماهیر شوروی جدا شد و استقلال خود را رسماً اعلام کرد. نهاد قانون گذاری این کشور تا پیش از ۱۹۹۴ متشکل از یک شورای عالی ۲۳۰نفره بود. براساس قانون اساسی ۱۹۹۴ مجلس ۱۸۱نفره جانشین شورای مزبور شد و رئیس جمهور در رأس امور قرار گرفت. مطابق آخرین تغییرات در قانون اساسی ۱۹۹۹، کشور تاجیکستان دارای دو مجلس قانون گذاری است؛ مجلس نمایندگان که ۶۳ عضو دارد و مجلس ملی با ۳۳ عضو که اعضای این دو مجلس را مردم برای پنج سال انتخاب می کنند و هشت تن از اعضای مجلس نمایندگان را رئیس جمهور منصوب می دارد. دورۀ ریاست جمهوری در این کشور پنج سال است. امام علی رحمان اف در انتخابات ۲۰۰۴ برای چهارمین بار در سمت ریاست جمهوری ابقا شد.
مردم و تاریخ. جمعیت تاجیکستان ۶,۸۷۹,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۰)و تراکم نسبی آن به۴۸.۱ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۲.۳ درصد است و حدود ۶۵ درصد از این تعداد تاجیک اند و بقیه ازبک، قرقیز و روس هستند. ۸۰ درصدشان مسلمانند و ۷۳ درصد از آنان در روستاها به سر می برند و زبان رسمی آنان تاجیکی است که خویشاوندی بسیار نزدیکی با زبان فارسی دارد و هردو وارث زبان و ادبیات مشترکی هستند. میانگین امید به زندگی در تاجیکستان ۶۹ سال است و ۹۹ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. تاجیک های آریایی نژاد قدیمی ترین ساکنان سرزمین تاجیکستان اند و پیشینۀ سکونت آنان دست کم به قرن ۶پ م می رسد. در روزگار هخامنشیان بخشی از ساتراپ نشین شرقی امپراتوری ایران بود و با حملۀ اسکندر به ایران این منطقه نیز به تصرف اسکندر مقدونی و جانشینان او درآمد. مدتی نیز بخشی از دولت کوشانی بود. در قرن ۹م (۳ق) به اسلام گروید و سپس ضمیمۀ قلمرو سامانیان فارسی زبان شد. در قرن ۱۱م (۵ق) مورد تاخت و تاز ترکان آسیای مرکزی، و در قرن ۱۳م (۷ق) مغولان قرار گرفت. در زمان تیموریان بخشی از قلمرو آنان بود و سپس ضمیمۀ قلمرو ازبکان شد. در قرن ۱۷ به خان نشین بخارا و خوقند پیوست و در قرن ۱۹ به تصرف امپراتوری روسیۀ تزاری درآمد. پس از انقلاب اکتبر، در ۱۹۲۴ تحت عنوان جمهوری خودگردان شوروی سوسیالیستی تاجیکستان به یکی از جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی مبدل شد. با اعلام سیاست گلاسنوست و پروستروئیکای گورباچِف، زمزمه های آزادی خواهی و جدایی از اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد و تاجیکستان در ۹ سپتامبر ۱۹۹۱ به استقلال کامل رسید و به عضویت جامعۀ کشورهای مستقل مشترک المنافع درآمد.
تندیس امیر اسماعیل سامانی، دوشنبه
تندیس امیر اسماعیل سامانی، دوشنبه
تندیس امیر اسماعیل سامانی، دوشنبه
موقعیت. جمهوری تاجیکستان سرزمین مرتفعی در آسیای میانه است. کشورهای قرقیزستان از شمال، چین از شرق، افغانستان از جنوب، و ازبکستان از غرب و شمال غربی آن را در میان گرفته اند. مساحت این کشور ۱۴۳,۱۰۰ کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر دوشنبه (استالین آباد سابق) است.سیمای طبیعی. تاجیکستان، یگانه کشور غیر ترک زبان آسیای مرکزی، سرزمینی کوهستانی است. ارتفاع کوهستان های نواحی شرقی، که بیش از نیمی از این کشور را فراگرفته است، به حدود ۳هزار متر می رسد و بخشی از فلات پامیر (بام دنیا) را شامل می شود. ارتفاع بلندترین قلۀ آن با نام کوه گارمو، که تا پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی قلّۀ کمونیسم نام داشت، ۷,۴۹۵ متر است. کوه های ترکستان، زرافشان، و آلای در شمال غربی این کشور و کوه های قراتگین، حصار، وخش و باباتاق نیز در پیرامون شهر دوشنبه قرار دارند. رودخانۀ مرزی پنج رود این کشور را از افغانستان جدا می کند و رودهای وخش و مرغاب از یخچال های ارتفاعات شرقی سرچشمه می گیرند. همراه با رودخانۀ زرافشان که از کوه های زرافشان و آلای جدا می شود، کلاً به رودخانۀ آمودریا (جیحون) می ریزند و دریاچۀ قراکول، با ۳۶۰ کیلومتر مربع مساحت واقع در ارتفاعات شرقی، بزرگ ترین دریاچۀ آن محسوب می شود. درّۀ فرغانه که به شکل زائده ای به درون کشور ازبکستان پیش رفته، در شمال این کشور جا دارد به وسیلۀ رودخانۀ سیردریا (سیحون) مشروب می شود و بیشترین جمعیت و نیز تأسیسات عمدۀ صنعتی کشور در همین دره واقع است. کشور تاجیکستان از یک جمهوری خودگردان داخلی و سه استان و یک کلان شهر تشکیل شد و شهرهای مهم آن عبارت اند از دوشنبه، خجند، خوروگ، کولاب، قرغان تپه، و کانی بادام. اقلیم تاجیکستان قاره ای است؛ زمستان های سرد و سخت و تابستان های گرم و طولانی از ویژگی های اقلیمی آن است. این کشور از نظر بارندگی نسبتاً خشک و کم آب است و ماه های تیر، مرداد و شهریور خشک ترین فصول آن است. دمای بیابان های شمالی در زمستان به حدود صفر درجه می رسد و در ارتفاعات تا بیست درجه زیر صفر کاهش می یابد. میانگین دمای شهر دوشنبه در دی ماه منهای دَه درجۀ سانتی گراد است و در تیرماه تا ۲۵ درجۀ سانتی گراد بالا می رود و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۳۷۵ میلی متر می رسد.
اقتصاد. تاجیکستان در زمان اتحاد جماهیر شوروی از فقیرترین جمهوری های کشور مزبور بود. با وجود این که بیش از هفت درصد از اراضی این کشور قابل کشت نیست ولی کشاورزی آن به یاری شبکه های نسبتاً وسیع آبیاری نقش مهمی در اقتصاد تاجیکستان دارد. پنبه عمده ترین فرآوردۀ صادراتی این کشور است و غلات، برنج، انواع میوه و خشکبار نیز از محصولات مهم آن به شمار می آیند. دامداری نیز از نظر تأمین گوشت و فرآورده های لبنی و پشم اهمیت خاصی دارد. این کشور از نظر منابع زیرزمینی کشوری غنی است و کانی هایی چون آهن، زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی، روی، جیوه، طلا و نقره، تنگستن، اورانیوم، و بوکسیت از منابع مهم آن محسوب می شوند. تولید نفت آن ۷۵۰هزار بشکه است و بازدهِ گاز طبیعی آن به ۹۵میلیون متر مکعب می رسد. بیشتر نیروی الکتریستۀ تاجیکستان به شیوۀ برقابی تأمین می شود و بازده نیروگاه های حرارتی آن بیشتر به مصرف کارگاه ها و کارخانه های پنبه پاک کنی، نساجی، پوشاک، فرش بافی، تولید مواد غذایی و ماشین سازی می رسد. میزان الکتریسیتۀ تولیدشده در تاجیکستان در حدود ۱۵میلیارد کیلووات ساعت است و مصرف سرانۀ آن به ۲,۴۶۰ کیلووات ساعت می رسد. این کشور از نظر صنعت وضعیت نسبتاً خوبی دارد و تولید آلومینیوم، قطعات الکتروشیمی، ماشین های نساجی، فرش بافی، یخچال و فریزر، کودهای معدنی، سیمان، کفش، صابون و مواد شوینده ازجمله فعالیت های صنعتی آن محسوب می شوند.
حکومت و سیاست. تاجیکستان در سپتامبر ۱۹۹۱ از اتحاد جماهیر شوروی جدا شد و استقلال خود را رسماً اعلام کرد. نهاد قانون گذاری این کشور تا پیش از ۱۹۹۴ متشکل از یک شورای عالی ۲۳۰نفره بود. براساس قانون اساسی ۱۹۹۴ مجلس ۱۸۱نفره جانشین شورای مزبور شد و رئیس جمهور در رأس امور قرار گرفت. مطابق آخرین تغییرات در قانون اساسی ۱۹۹۹، کشور تاجیکستان دارای دو مجلس قانون گذاری است؛ مجلس نمایندگان که ۶۳ عضو دارد و مجلس ملی با ۳۳ عضو که اعضای این دو مجلس را مردم برای پنج سال انتخاب می کنند و هشت تن از اعضای مجلس نمایندگان را رئیس جمهور منصوب می دارد. دورۀ ریاست جمهوری در این کشور پنج سال است. امام علی رحمان اف در انتخابات ۲۰۰۴ برای چهارمین بار در سمت ریاست جمهوری ابقا شد.
مردم و تاریخ. جمعیت تاجیکستان ۶,۸۷۹,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۰)و تراکم نسبی آن به۴۸.۱ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۲.۳ درصد است و حدود ۶۵ درصد از این تعداد تاجیک اند و بقیه ازبک، قرقیز و روس هستند. ۸۰ درصدشان مسلمانند و ۷۳ درصد از آنان در روستاها به سر می برند و زبان رسمی آنان تاجیکی است که خویشاوندی بسیار نزدیکی با زبان فارسی دارد و هردو وارث زبان و ادبیات مشترکی هستند. میانگین امید به زندگی در تاجیکستان ۶۹ سال است و ۹۹ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. تاجیک های آریایی نژاد قدیمی ترین ساکنان سرزمین تاجیکستان اند و پیشینۀ سکونت آنان دست کم به قرن ۶پ م می رسد. در روزگار هخامنشیان بخشی از ساتراپ نشین شرقی امپراتوری ایران بود و با حملۀ اسکندر به ایران این منطقه نیز به تصرف اسکندر مقدونی و جانشینان او درآمد. مدتی نیز بخشی از دولت کوشانی بود. در قرن ۹م (۳ق) به اسلام گروید و سپس ضمیمۀ قلمرو سامانیان فارسی زبان شد. در قرن ۱۱م (۵ق) مورد تاخت و تاز ترکان آسیای مرکزی، و در قرن ۱۳م (۷ق) مغولان قرار گرفت. در زمان تیموریان بخشی از قلمرو آنان بود و سپس ضمیمۀ قلمرو ازبکان شد. در قرن ۱۷ به خان نشین بخارا و خوقند پیوست و در قرن ۱۹ به تصرف امپراتوری روسیۀ تزاری درآمد. پس از انقلاب اکتبر، در ۱۹۲۴ تحت عنوان جمهوری خودگردان شوروی سوسیالیستی تاجیکستان به یکی از جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی مبدل شد. با اعلام سیاست گلاسنوست و پروستروئیکای گورباچِف، زمزمه های آزادی خواهی و جدایی از اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد و تاجیکستان در ۹ سپتامبر ۱۹۹۱ به استقلال کامل رسید و به عضویت جامعۀ کشورهای مستقل مشترک المنافع درآمد.
wikijoo: تاجیکستان
جدول کلمات
پیشنهاد کاربران
تاجیکِستان ( i /tɑːˈdʒiːkɪstɑːn/ , /tə - , tæ - / ; تاجیکی: Тоҷикистон, با تلفظ ; روسی: Таджикистан ) که به طور رسمی جمهوری تاجیکستان ( تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон ) خوانده می شود، یک کشور محصور در خشکی در آسیای مرکزی است که ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع ( ۵۵٬۳۰۰ مایل مربع ) مساحت دارد و جمعیت آن ۹٬۷۴۹٬۶۲۵ نفر تخمین زده می شود پایتخت و بزرگ ترین شهر آن دوشنبه است. این کشور با افغانستان از سمت جنوب، ازبکستان از سوی غرب، قرقیزستان از جانب شمال، و چین از جهت شرق مرز مشترک دارد. تاجیکستان از طریق دالان واخان در افغانستان، فاصلهٔ اندکی با پاکستان دارد. موطن اصلی تاجیک ها شامل تاجیکستان امروزی و همچنین بخش هایی از افغانستان و ازبکستان است. سرزمینی که اکنون تاجیکستان را تشکیل می دهد، قبلاً خانه چندین فرهنگ باستانی از جمله شهر سرزم از دوران نوسنگی و عصر برنز بوده است و بعدها خانهٔ پادشاهی هایی بود که توسط مردمی با ادیان و فرهنگ های مختلف اداره می شد، از جمله تمدن آمودریا، فرهنگ آندرونوو، بودیسم، مسیحیت نسطوری، هندوئیسم، مزدیسنا، آیین مانوی و اسلام. این منطقه توسط امپراتوری ها و سلسله های متعددی از جمله شاهنشاهی هخامنشی، شاهنشاهی ساسانی، هپتالیان، دولت سامانی و امپراتوری مغول اداره می شده است. پس از اینکه امپراتوری تیموری و خانات بخارا در این منطقه حکومت کردند، رنسانس تیموری شکوفا شد. این منطقه بعداً توسط امپراتوری روسیه و متعاقباً توسط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی فتح شد. در داخل اتحاد جماهیر شوروی، مرزهای امروزی این کشور که بخشی از جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان به عنوان یک جمهوری سوسیالیستی خودمختار بود شکل گرفت و تاجیکستان شوروی نام داشت. در سال ۱۹۲۹ نیز به جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان تغییر نام و ماهیت داد.
... [مشاهده متن کامل]
در ۹ سپتامبر ۱۹۹۱، تاجیکستان خود را یک کشور مستقل اعلام کرد، زیرا اتحاد جماهیر شوروی در حال تجزیه بود. یک جنگ داخلی تقریباً بلافاصله پس از استقلال، از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ به طول انجامید. پس از پایان جنگ، ثبات سیاسی تازه و کمک های خارجی به اقتصاد کشور اجازهٔ رشد داد. این کشور از سال ۱۹۹۴ توسط رئیس جمهور امامعلی رحمان رهبری می شود که بر یک رژیم استبدادی حکومت می کند. فساد گسترده و نقض حقوق بشر گسترده از جمله شکنجه، حبس خودسرانه، تشدید سرکوب سیاسی، و فقدان آزادی مذهبی و سایر آزادی های مدنی در این کشور وجود دارد.
... [مشاهده متن کامل]
در ۹ سپتامبر ۱۹۹۱، تاجیکستان خود را یک کشور مستقل اعلام کرد، زیرا اتحاد جماهیر شوروی در حال تجزیه بود. یک جنگ داخلی تقریباً بلافاصله پس از استقلال، از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ به طول انجامید. پس از پایان جنگ، ثبات سیاسی تازه و کمک های خارجی به اقتصاد کشور اجازهٔ رشد داد. این کشور از سال ۱۹۹۴ توسط رئیس جمهور امامعلی رحمان رهبری می شود که بر یک رژیم استبدادی حکومت می کند. فساد گسترده و نقض حقوق بشر گسترده از جمله شکنجه، حبس خودسرانه، تشدید سرکوب سیاسی، و فقدان آزادی مذهبی و سایر آزادی های مدنی در این کشور وجود دارد.
از خون سیاوشیم هم خون سیاوشیم
از جامه سپیدانیم هر جامه نمی پوشیم
درود بر مردم تاجیکستان ایرانیان راستین
درود بر مردم آریانا
درود بر احمدشاه مسعودِ بزرگ و فرزندش و آموزه یِ پاکِ او
درود بر همه پارسیانِ پاک نژاد
... [مشاهده متن کامل]
" هیچ چیز نمی تواند برادریِ ما را از میان بَرَد، هیچ چیز. نَه دین، نَه نگرش، نَه تازیِ فرومایه با پدیده های برساخته اَش
هر آنچه و هرآنکس که بخواهد به برادریِ ما آسیب بزند، ما آن را به زباله دانِ تاریخ می فرستیم.
به زودی یکی خواهیم شد و این یک " بایستگی" است.
از جامه سپیدانیم هر جامه نمی پوشیم
درود بر مردم تاجیکستان ایرانیان راستین
درود بر مردم آریانا
درود بر احمدشاه مسعودِ بزرگ و فرزندش و آموزه یِ پاکِ او
درود بر همه پارسیانِ پاک نژاد
... [مشاهده متن کامل]
" هیچ چیز نمی تواند برادریِ ما را از میان بَرَد، هیچ چیز. نَه دین، نَه نگرش، نَه تازیِ فرومایه با پدیده های برساخته اَش
هر آنچه و هرآنکس که بخواهد به برادریِ ما آسیب بزند، ما آن را به زباله دانِ تاریخ می فرستیم.
به زودی یکی خواهیم شد و این یک " بایستگی" است.
تاجیکستان یا جمهوری تاجیکستان ( به خط تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон ) کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان، از باختر با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان، و از خاور با چین همسایه است. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می کرده است. پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع ( ۹۵ام در جهان ) است. این کشور، کوهستانی و پربارش است و منابع آب فراوانی دارد.
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( برآورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان پارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر پارسی محسوب می گردد. در نخستین سده های هجری، خراسان و فرارود مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نمایش]
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن پارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از پارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش پارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از پارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( پارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱] برای تبدیل خط سیریلیک به فارسی می توانید از [۱] استفاده کنید
اقتصاد [ویرایش]
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود. [۲]
مردم [ویرایش]
کودکان تاجیک
۷۹. ۹٪ مردم تاجیک هستند ( که به پارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵. ۳٪ ازبک، ۱. ۱٪ روس، ۱. ۱٪ قرقیز، ۰. ۳٪ ترکمن و ۰. ۳٪ تاتار هستند. اقلیت های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. [۲] دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است ( ۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی ) است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می کنند. غیر از دین اسلام اقلیت های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زرتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد. [۳]
شخصیت ها [ویرایش]
باباجان غفورف تاریخ دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قه . . .
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( برآورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان پارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر پارسی محسوب می گردد. در نخستین سده های هجری، خراسان و فرارود مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نمایش]
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن پارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از پارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش پارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از پارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( پارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱] برای تبدیل خط سیریلیک به فارسی می توانید از [۱] استفاده کنید
اقتصاد [ویرایش]
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود. [۲]
مردم [ویرایش]
کودکان تاجیک
۷۹. ۹٪ مردم تاجیک هستند ( که به پارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵. ۳٪ ازبک، ۱. ۱٪ روس، ۱. ۱٪ قرقیز، ۰. ۳٪ ترکمن و ۰. ۳٪ تاتار هستند. اقلیت های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. [۲] دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است ( ۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی ) است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می کنند. غیر از دین اسلام اقلیت های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زرتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد. [۳]
شخصیت ها [ویرایش]
باباجان غفورف تاریخ دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قه . . .
تاجیکستان یا جمهوری تاجیکستان ( به خط تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон ) کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان، از باختر با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان، و از خاور با چین همسایه است. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می کرده است . پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع ( ۹۵ام در جهان ) است. این کشور، کوهستانی و پربارش است و منابع آب فراوانی دارد.
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( براورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی دری سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می گردد . در نخستین سده های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نهفتن]
۱ نام
۲ تاریخ
۲. ۱ تغییر خط در تاجیکستان
۳ سیاست
۴ جغرافیا
۴. ۱ رودها
۴. ۲ مرزها
۵ تقسیمات کشوری
۵. ۱ ناحیه ها و جماعت ها
۶ قلّه ها
۷ اقتصاد
۸ مردم
۹ نگارخانه
۱۰ جستارهای وابسته
۱۱ پیوند به بیرون
۱۲ منابع
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش "تاجیک" و "ستان" تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد . پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( فارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱]
سیاست [ویرایش]
امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان در سال ۱۳۸۰
نوشتار اصلی: وضعیت سیاسی تاجیکستان
امامعلی رحمان از سال ۱۳۷۱ ریاست جمهوری تاجیکستان را به عهده دارد . در سال ۱۳۷۱، پس از برکناری اجباری رحمان نبی، نخستین رهبر این کشور پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق، امام علی رحمان، که پیشتر رئیس یک مجتمع کشاورزی بود، به مقام ریاست شورای عالی تاجیکستان منصوب شد . در سال ۱۳۷۳، رحمان به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد . پس از پایان دورهٔ پنج ساله، او دوباره در سال ۱۳۷۸ به مدت هفت سال دیگر به این مقام برگزیده شد.
در سال ۱۳۸۲، در یک همه پرسی ، ۹۳٪ مردم به اصلاح قانون اساسی ( برای ممکن شدن انتخاب دوبارهٔ رحمان ) رای مثبت دادند. دولت می گوید که ۹ . . .
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( براورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی دری سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می گردد . در نخستین سده های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نهفتن]
۱ نام
۲ تاریخ
۲. ۱ تغییر خط در تاجیکستان
۳ سیاست
۴ جغرافیا
۴. ۱ رودها
۴. ۲ مرزها
۵ تقسیمات کشوری
۵. ۱ ناحیه ها و جماعت ها
۶ قلّه ها
۷ اقتصاد
۸ مردم
۹ نگارخانه
۱۰ جستارهای وابسته
۱۱ پیوند به بیرون
۱۲ منابع
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش "تاجیک" و "ستان" تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد . پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( فارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱]
سیاست [ویرایش]
امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان در سال ۱۳۸۰
نوشتار اصلی: وضعیت سیاسی تاجیکستان
امامعلی رحمان از سال ۱۳۷۱ ریاست جمهوری تاجیکستان را به عهده دارد . در سال ۱۳۷۱، پس از برکناری اجباری رحمان نبی، نخستین رهبر این کشور پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق، امام علی رحمان، که پیشتر رئیس یک مجتمع کشاورزی بود، به مقام ریاست شورای عالی تاجیکستان منصوب شد . در سال ۱۳۷۳، رحمان به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد . پس از پایان دورهٔ پنج ساله، او دوباره در سال ۱۳۷۸ به مدت هفت سال دیگر به این مقام برگزیده شد.
در سال ۱۳۸۲، در یک همه پرسی ، ۹۳٪ مردم به اصلاح قانون اساسی ( برای ممکن شدن انتخاب دوبارهٔ رحمان ) رای مثبت دادند. دولت می گوید که ۹ . . .
تاجیکستان یا جمهوری تاجیکستان ( به خط تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон ) کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان، از باختر با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان، و از خاور با چین همسایه است. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می کرده است. پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع ( ۹۵ام در جهان ) است. این کشور، کوهستانی و پربارش است و منابع آب فراوانی دارد.
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( برآورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی دری سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می گردد. در نخستین سده های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نمایش]
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( فارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱]
اقتصاد [ویرایش]
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود. [۲]
مردم [ویرایش]
کودکان تاجیک
۷۹. ۹٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵. ۳٪ ازبک، ۱. ۱٪ روس، ۱. ۱٪ قرقیز، ۰. ۳٪ ترکمن و ۰. ۳٪ تاتار هستند. اقلیت های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. [۲] دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است ( ۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی ) است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می کنند. غیر از دین اسلام اقلیت های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زردتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد. [۳]
شخصیت ها [ویرایش]
باباجان غفورف تاریخ دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قهرمانان تاریخی تاجیک به شمار می آید. [۴]
سیاست [ویرایش]< . . .
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( برآورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی دری سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می گردد. در نخستین سده های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نمایش]
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( فارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱]
اقتصاد [ویرایش]
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود. [۲]
مردم [ویرایش]
کودکان تاجیک
۷۹. ۹٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵. ۳٪ ازبک، ۱. ۱٪ روس، ۱. ۱٪ قرقیز، ۰. ۳٪ ترکمن و ۰. ۳٪ تاتار هستند. اقلیت های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. [۲] دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است ( ۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی ) است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می کنند. غیر از دین اسلام اقلیت های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زردتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد. [۳]
شخصیت ها [ویرایش]
باباجان غفورف تاریخ دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قهرمانان تاریخی تاجیک به شمار می آید. [۴]
سیاست [ویرایش]< . . .