استنجا

[ویکی فقه] تطهیر بول و غائط در اصطلاح فقه استنجا نامیده می شود. و از آن در باب طهارت بحث شده است.
قرآن در سوره توبه از کسانی که خود را تطهیر و پاک می کنند مدح و ستایش کرده است: «فیهِ رِجالٌ یُحِبّونَ اَن یَتَطَهَّروا واللّهُ یُحِبُّ المُطَّهِّرین».
در شأن نزول آیه آمده است که پس از نزول آیه فوق پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) از اهل قبا پرسید که راز ستایش خدا از شما چیست؟ آنان پاسخ دادند که ما پس از تخلی اثر غائط را با آب برطرف می کنیم. در روایات اهل بیت(علیهم السلام) نیز مراد از تطهیر در آیه فوق شستن اثر بول و غائط پس از تخلی دانسته شده است.
بر پایه حدیثی دیگر آیه «اِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوّ بینَ و یُحِبُّ المُتَطَهِّرین» پس از آن نازل شد که یکی از انصار پس از تخلی، با آب آثار نجاست را برطرف کرد.
برخی فقها این آیه را دلیل بر استحباب این تطهیر دانسته اند.
در پاره ای روایات نیز یکی از موارد ابتلا و امتحان حضرت ابراهیم(علیه السلام) که در آیه ۱۲۴ بقره بدان اشاره شده تطهیر بدن پس از تخلی دانسته شده است.
به اعتقاد برخی شستن بقایای بول و غائط پس از تخلی در امتهای پیشین نیز متداول بوده است.

حکم استنجا
اما در اینکه استنجا واجب است یا نه آرای متفاوتی در میان فقها مطرح است؛ فقهای امامیه و بیشتر فقهای اهل سنت استنجا را واجب می دانند. از جمله مستندات این قول عموم آیه«والرُّجزَ فَاهجُر» است که به دوری از هر نوع پلیدی فرمان داده است. البته وجوب استنجا به نظر این فقیهان مطلق نیست، بلکه تنها برای اقامه نماز و عبادات مشروط به طهارت واجب و در غیر این صورت مستحب است. در برابر، برخی از فقهای اهل سنت استنجا را واجب ندانسته، نماز را بدون آن جایز می شمارند. مستند آنان آیه «اَو جاءَ اَحَدٌ مِنکُم مِنَ الغائِطِ... فَتَیَمَّموا صَعیدًا» است که برای اقامه نماز پس از تخلی، وضو و تیمم را کافی شمرده و سخنی از لزوم استنجا به میان نیاورده است. عده ای از آنان نیز نماز بدون طهارت را جایز دانسته؛ ولی خودداری از استنجا را گناه می دانند. ابوحنیفه در صورت عدم انتشار نجاست استنجا را مستحب شمرده است.

حکم نماز در ترک استنجاء
اگر انسان به عمد استنجاء را ترک کند و نماز بخواند نمازش باطل است.
به قول مشهور، صورت فراموشی نیز همین حکم را دارد.

کیفیت استنجا
...