انار

معنی اسم پسر آذری

دوکاندول1 یافته های پژوهش دشــــــــــــــوار خود درباره پراکندگی انار (Punica granatum)، تنها جنس در تیره اناریان (Punicaceae) را که جز دوگونه ندارد، چنین جمع بندی می کند: "پایان سخن اینکه داده های گیاه شناختی، تاریخی، و لغت شناختی همگی گویای آنند که گونه امروزی بومی ایران و برخی کشورهای همجوار آن است. کشت انار پیش از تاریخ آغاز شد و گسترش آن در همان آغاز، نخست به سمت باختر و در پی آن به سوی چین، موجب شد که بومی شدن آن در کشورهای دیگر لغزشی درباره خاستگاه راستین پیش آید، زیرا در این نواحی انار بسیار است، دیرینگی دارد و ماندگار بوده است." براستی انار خودرو در زمینهای سنگلاخ ایران، بویژه کوههای کردستان ایران، بلوچستان و افغانستان است. دربست با دوکاندول همداستانم و همان طور که خواهیم دید ، پژوهشی که در پی می آید آن را بروشنی تأیید می کند، و نظر انگلر2 که گوید انار در یونان و مجمع الجزایر آن خود روست واز همین رو بومی آسیای پیشین و بخشی از شبه جزیره بالکان بوده و بسا که گسترش آن در ایتالیا و اسپانیا در پی کشت آن در دوره تاریخی انجام شده باشد هیچ تغییری در نظر من نمی دهد. نخست اینکه همان طور که بوشان گفته است،3 این درختان که ادعا شده در یونان خودرویند، خودرو نبوده بلکه از حالت بستانی خارج و خودرو گشته اند. 4 دو دیگر، گیریم که چنین باشد، کلیه روایات باستانی یونان درباره انار تنها به نوع بستانی آن بر می گردد و در هـــیچ موردی از خود روی آن سخن نرفته است؛ و این فرض شرادر5، به پــــــیروی از انگلر،که واژه یونانی poá در اصل به گونه خودروی بومی یونان گفته می شده و بعدها در مورد نوع بستانی هیچ پایه ای ندارد. همان طور که زین پس نشام خواهم داد، این واژه یــــــــونانی از زبان بیگانه وام گرفته شده است. دوکاندول بجا گفته
که بومی شدن این درخت در حوزه مدیترانه در واقع گسترش منطقه اولیه کشت آن بوده؛ و هنک بدرستی تمام کشت آن را از دســـــــت یونانیان پس از دوران هومر دانسته و گفته از هرم گرفته اند.
بوشان1 این نظر را که انار بومی اروپا باشد از بیخ ناوارد می داند، و مـــــــیهن Punica protopunica را که بلفور (Balfour) جزیره سوکوترا (Socotra) می دانست، جنوب عربستان (Arabia Felix) پیشنهاد می کند، هرچند نمی گوید چگونه این درخت از این مرکز به دیگر سرزمینها دامن کشیده است. وی برابر نتیجه گیریهای لوره در مورد مصر که می گوید این درخت ازدوره دودمان هیجدهم بومی مصر شد می ایستد، اما نکته پیشنهادی اصلی وی را که نام مصری انار وام واژه ای سامی است نادیده می گیرد. 2 نظریه بوشان با تمامی دانسته های تاریخی ناسازاست وهیچ کس پذیرای آن نشده.
گمان رفته اوستا درخت انار را haδānaēpata نامیده،3 که چوبش در افروختن آتش و آبش در ساغرریزی آئین قربانی بکار می رفته است؛ اما این تنها تفسیر پارسیان هند و زرتشتیان یزد است و قطعیتی ندارد. به هر روی از میوه انار در نوشته های پهلوی یاد شده است (ص 193 کتاب پیش رو ).
نویسندگان مسلمان و جهانگردان اروپایی بارها ازانار ایرانی یاد کرده اند و نیازی به آوردن همه آنها در موضوعی که یکسره شناخته شده نیست. نــــــگاهی به فارسنامه1 و ارائه چکیده زیر از آدام اولئاریوس بس است:2
"در آنجا ناربن ، بادام و انجیر بدون ترتیب و تربیت می روید، بویژه در استان کیلان [کذا] که بیشه هائی از این درختان هست. انار خود رو که تقریباً در همه جا ، بویژه در قره باغ یافت می شود مزه ای گزنده یا ترش دارد. انار را دان کرده دانه هایش را ناردان گویند و داد و ستد آن بس شکوفاست. ایرانیان پس از خیساندنش در آب و آبگیری با پارچه در کار چاشنی های خود کنند و به چاشنی های آنها رنگ و مزه ای خواستنی می دهد. گاه آب انار را جوشانده نــــــــگاه داشته در میهمانیها درکار خوشرنگی برنج کنند و این رب به برنج مزه ای دهد روی هم رفته خوشایند. بهتــــــــــــرین انار از چِشت و قزوین است اما درشت ترینش از قره باغ خیزد ."
میرزا حیدر از اناری نام می برد که تنها ازبلورستان (کافرستان) خیزد؛ شیرین و ناب و خوش مزه با دانه های سفید بسیار شفاف. 3
"انگور، خربزه، سیب، انار و بواقع کلیه میوه های سمرقند نیکوست."4 نکوئی انارهای خجند را پر آوازه کرده بود. 5 جهانگیر شاه در خاطرات خود از انار شیرین یزد و انار ملس فراه نام می برد و گوید آوازه انار یزد جهانگیر است. 1 کرافورد2 گوید "تنها انار نکوئی که دیده ام بواقع همانی است که کاروانها از سرزمینهای خاوری ایران به بخشهای شمالی هند می آورند. "
‎‎‎Yu yan tsa tsu3 گوید انــــار مـصر (Wu-se-li, *Mwir si-li, Mirsir)4 در ســـــــــرزمـــــــــــــــــــــــــــــــــــین عربها (تا ـ شی Ta-ši، تاجیک *Ta-dzik) به پنج و شش کَتی [هر کتی: 680 گرم] می رسد.
داستان ورود به چین به دست سردار چان کی ین در مورد انار هم هست. اینجا هم مثل داستان گردو این اندیشه تنها در نوشته های نویسندگان بعد از دوره هان بچشم می خورد. نخستین بار لو کی (Lu Ki)، که در فرمانروائی دودمان تسین باختری (265 تا 313 م. ) می زیست، در کــــتـــــــاب خود Yü ti yün šu این داستان را فرونگاشته است. Ts'i min yao šu نوشته کیا سه ـ نیو (Kia Se-niu) در سده ششم هم وارث این متن شده است. 5 در این جا چنین آمده که چان کی ین در هجده سالی که فرستاده دودمان هان در سرزمینهای بیــــگانه بود t'u-lin را یافت، و این نام همان nan-ši-liu است. ایــــــن داستان در Po wu či 6 نوشته چان هوا و در ‏Tu i či نوشته لی یو (Li Yu) (یا لی یوان/ Li Yüan) از دوره تانگ واگوئی شده است. شاهد رسمی دیگر را که گواه پذیرش این باور در آن دوره است در Fun ši wen kien ki نوشته فون ین (Fun Yen) از دوره تانــگ می توان یافت،7 که گوید چان کی ین در سرزمینهای باختری تخم ši-liu و یونجه (mu-su) را بدست آورد و اینکه این دو را امروزه در همه جای چین می توان یافت. کائو چن (Kao Č'en) در دوره سو ...

pomegranate

ان بیوک اسگر بیزیم اسگر..ان و هر کلمه ایی ان داشته باشد تورکی است.مثل انگشتر،انگور،انبر،انگبین،انجیر بر وزن زنجیر،انگوت،انجیل،اناین،ان تی قه،انگیزه،انبر(عنبر)،انسان،انگی نار،انگ،انگین...انار،انارگل،اندریمان،

لغت انار که آنرا در اشکون افغانستان آمار āmar میخوانند گویش دیگر لغت سنسکریت آمر आम्र Amra به معنای انبه است. بدل شدن امار به انار مانند بدل شدن نردبام به نردبان است. Amra در زبان سانسکریت به معنی ترش است . این واژه در زبان فارسی به amarnā تغییر یافته است
واژه انار با واژه ی آلما (سیب ترکی) همریشه است . زیرا از واژه ایرانی amarnā واژگان امرود به معنای گلابی و امالا←آلما به معنای سیب (در تورکی) به دست آمده‌اند.