[ویکی فقه] ثقة الاسلام محمّد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی، معروف به «کلینی» یا «شیخ کلینی» است. وی از مشهورترین دانشمند فقیه و محدث نامی و بزرگان شیعه در زمان غیبت صغرا است و در نیمه دوم قرن سوم و نیمه اول قرن چهارم هجری از بزرگ ترین محدثین شیعه به شمار می رفت.
کلینی اصالتا ایرانی و از روستای «کلین» واقع در ۳۸ کیلومتری شهر ری و ناحیه جنوب غربی جاده قم ـ تهران، نزدیک حسن آباد کنونی است. به همین جهت، او را به لقب «رازی»، منسوب به «ری» هم می خوانند. (شهید سعید قاضی نوراللّه شوشتری، در حاشیه مجالس المؤمنین، می نویسد: «به خط قطب الدین رازی دیده ام که نوشته است: ری هنگام نسبت، باید «ریئی» خوانده شود. علت اضافه «ز» این است که دو نفر به نام های «ری» و «راز» آن شهر را ساختند و چون خواستند نامی بر آن بگذارند، دچار اختلاف شدند. سپس بنا گذاشتند که آن شهر را به نام یکی، «ری»، و هنگام نسبت به نام دیگری، «رازی» بخوانند.) یاقوت حموی، جغرافی دان نامی (م ۶۲۶ ق) می نویسد: استخری (زنده در ۳۴۰ ق) گفته است که ری از اصفهان بزرگ تر است و در مشرق، بعد از بغداد، شهری آبادتر از آن نیست؛ هر چند نیشابور از حیث وسعت بزرگ تر از آن است. ری در طول و عرض یک فرسخ و نیم است و دارای روستاهایی است که هر کدام از یک شهر بزرگ تر است.
← کسب علم
باری، ری و روستاهای آن، از روزگاران نخستین، جزو مراکز شیعه نشین بوده است؛ هر چند بیشتر مردم ری را سنیان حنفی و شافعی تشکیل می داده اند. آرامگاه پدر کلینی، یعنی یعقوب بن اسحاق ـ که از بزرگان شیعیان آن روز بوده ـ هم اکنون در قریه «کلین» بوده و زیارتگاه مردم آن سامان است.عُلانِ رازی (دایی کلینی) و جمعی دیگر از فقها و محدثان شیعه، همچون محمّد بن عصام (شاگرد کلینی) هم از آن قریه بوده اند.
موقعیت کلینی در جهان اسلام
ثقة الاسلام کلینی در عصر امام حسن عسکری (علیه السلام) متولد شد، و با چهار سفیر و نماینده خاص امام زمان (علیه السلام) که در طول غیبت کوتاه آن حضرت، رابط بین شیعیان و امام زمان (علیه السلام) بودند ـ هم عصر بود. با این که آن چهار تن، از فقها و محدثان بزرگ شیعه بودند و شیعیان آنها را به جلالت قدر می شناختند، ولی کلینی مشهورترین شخصیت عالی مقامی بود که در آن زمان، میان شیعه و سنی با احترام می زیست و به صورت آشکار به ترویج مذهب حق و نشر معارف و فضایل اهل بیت (علیهم السلام) همت می گماشت.عموم طبقات، او را به راستی گفتار و درستی کردار و احاطه کامل بر احادیث و اخبار می ستودند؛ به طوری که نوشته اند شیعه و سنی در اخذ فتوا به وی مراجعه می کردند و در این خصوص، مورد وثوق و اعتماد هر دو فرقه بود. به همین جهت ملقب به ثقة الاسلام گشت و او نخستین دانشمند اسلامی است که به این لقب خوانده شده و حقا شایسته این لقب بزرگ هم بود. (جای تاسف است که در آن روزگار، لقب «ثقة الاسلام»؛ یعنی دانشمندی که مورد وثوق و سند وثاقت اسلام و مسلمین است، آن قدر اهمّیت داشته که برای اولین بار، کلینی سرآمد دانشمندان و فقها و محدثان شیعه را بدان منسوب کرده اند و امروز به قدری الفاظ و اسامی و القاب ارزش خود را از دست داده است، که به هر بی سر و پا و بی سواد ریاکار هم «ثقة الاسلام» می گویند! بر عکس نهند نام زنگی کافور!! )کلینی در امانت و عدالت، تقوا و فضیلت، حفظ و ضبط احادیث ـ که همه از شرایط یک فرد محدث موثق جامع الشرایط بوده است ـ مانند نداشت. به گفته علاّمه محمّد تقی مجلسی: وی در میان تمام دانشمندان ما، و آنها که از او روایت کرده اند، همچنین در نظم و ترتیب کتابش الکافی بی نظیر بوده، و این مزایا دلیل است که وی از جانب خداوند متعال تاییدات خاصی داشته است.
کلینی در نظر دانشمندان شیعه
...
کلینی اصالتا ایرانی و از روستای «کلین» واقع در ۳۸ کیلومتری شهر ری و ناحیه جنوب غربی جاده قم ـ تهران، نزدیک حسن آباد کنونی است. به همین جهت، او را به لقب «رازی»، منسوب به «ری» هم می خوانند. (شهید سعید قاضی نوراللّه شوشتری، در حاشیه مجالس المؤمنین، می نویسد: «به خط قطب الدین رازی دیده ام که نوشته است: ری هنگام نسبت، باید «ریئی» خوانده شود. علت اضافه «ز» این است که دو نفر به نام های «ری» و «راز» آن شهر را ساختند و چون خواستند نامی بر آن بگذارند، دچار اختلاف شدند. سپس بنا گذاشتند که آن شهر را به نام یکی، «ری»، و هنگام نسبت به نام دیگری، «رازی» بخوانند.) یاقوت حموی، جغرافی دان نامی (م ۶۲۶ ق) می نویسد: استخری (زنده در ۳۴۰ ق) گفته است که ری از اصفهان بزرگ تر است و در مشرق، بعد از بغداد، شهری آبادتر از آن نیست؛ هر چند نیشابور از حیث وسعت بزرگ تر از آن است. ری در طول و عرض یک فرسخ و نیم است و دارای روستاهایی است که هر کدام از یک شهر بزرگ تر است.
← کسب علم
باری، ری و روستاهای آن، از روزگاران نخستین، جزو مراکز شیعه نشین بوده است؛ هر چند بیشتر مردم ری را سنیان حنفی و شافعی تشکیل می داده اند. آرامگاه پدر کلینی، یعنی یعقوب بن اسحاق ـ که از بزرگان شیعیان آن روز بوده ـ هم اکنون در قریه «کلین» بوده و زیارتگاه مردم آن سامان است.عُلانِ رازی (دایی کلینی) و جمعی دیگر از فقها و محدثان شیعه، همچون محمّد بن عصام (شاگرد کلینی) هم از آن قریه بوده اند.
موقعیت کلینی در جهان اسلام
ثقة الاسلام کلینی در عصر امام حسن عسکری (علیه السلام) متولد شد، و با چهار سفیر و نماینده خاص امام زمان (علیه السلام) که در طول غیبت کوتاه آن حضرت، رابط بین شیعیان و امام زمان (علیه السلام) بودند ـ هم عصر بود. با این که آن چهار تن، از فقها و محدثان بزرگ شیعه بودند و شیعیان آنها را به جلالت قدر می شناختند، ولی کلینی مشهورترین شخصیت عالی مقامی بود که در آن زمان، میان شیعه و سنی با احترام می زیست و به صورت آشکار به ترویج مذهب حق و نشر معارف و فضایل اهل بیت (علیهم السلام) همت می گماشت.عموم طبقات، او را به راستی گفتار و درستی کردار و احاطه کامل بر احادیث و اخبار می ستودند؛ به طوری که نوشته اند شیعه و سنی در اخذ فتوا به وی مراجعه می کردند و در این خصوص، مورد وثوق و اعتماد هر دو فرقه بود. به همین جهت ملقب به ثقة الاسلام گشت و او نخستین دانشمند اسلامی است که به این لقب خوانده شده و حقا شایسته این لقب بزرگ هم بود. (جای تاسف است که در آن روزگار، لقب «ثقة الاسلام»؛ یعنی دانشمندی که مورد وثوق و سند وثاقت اسلام و مسلمین است، آن قدر اهمّیت داشته که برای اولین بار، کلینی سرآمد دانشمندان و فقها و محدثان شیعه را بدان منسوب کرده اند و امروز به قدری الفاظ و اسامی و القاب ارزش خود را از دست داده است، که به هر بی سر و پا و بی سواد ریاکار هم «ثقة الاسلام» می گویند! بر عکس نهند نام زنگی کافور!! )کلینی در امانت و عدالت، تقوا و فضیلت، حفظ و ضبط احادیث ـ که همه از شرایط یک فرد محدث موثق جامع الشرایط بوده است ـ مانند نداشت. به گفته علاّمه محمّد تقی مجلسی: وی در میان تمام دانشمندان ما، و آنها که از او روایت کرده اند، همچنین در نظم و ترتیب کتابش الکافی بی نظیر بوده، و این مزایا دلیل است که وی از جانب خداوند متعال تاییدات خاصی داشته است.
کلینی در نظر دانشمندان شیعه
...
wikifeqh: کلینی