محمد بن عبدالوهاب ثقفی

[ویکی فقه] ثقفی، محمد بن عبدالوَهّاب، محدّث، فقیه شافعی، متکلم و عارف قرن سوم و چهارم است.
کنیه اش ابوعلی و به قبیله ثقیف منسوب است.
نسبش با شش واسطه به حَجّاج بن یوسف می رسد، ازاین رو حجاجی نیز خوانده شده و چون مقیم نیشابور بوده، او را ثقفی نیشابوری نیز نامیده اند.
به وی لقب شیخ خراسان نیز داده اند.
 پدرش، عبدالوهّاب بن عبدالرحمان، به همراه عبداللّه بن طاهر (از والیان عهد مأمون عباسی ) از بصره به خراسان رفت و از طرف او والی قُهِستان/ قوهستان گردید.
ثقفی در ۲۴۴ در آن جا به دنیا آمد و بعدها مقیم نیشابور شد.

فعالیت علمی
ثقفی در بغداد از محمدبن جَهم سِمَّری و احمدبن حَیّان بن مُلاعِب، در ری از موسی بن نصر رازی، و در نیشابور از محمدبن عبدالوَهّاب فَرّاء حدیث شنید.
ابوبکر محمدبن اسحاق صِبغی، ابوالولید حسان بن محمد فقیه، ابوعلی نیشابوری و محمدبن محمدحجاجی از جمله کسانی اند که از وی حدیث نقل کرده اند.
ابواحمدمحمدبن محمد حاکم نیشابوری (متوفی ۳۷۸) نیز در مجلس وعظ او شرکت می کرده و از او حدیث نقل کرده و در شرح حال او سخن بسیار گفته است.
 ثقفی فقه را نزد ابوعبداللّه محمدبن نصر مَروزی (متوفی ۲۹۴) و ابن خُزَیمه آموخت و خود نیز به تدریس فقه پرداخت.
ابوالولید حسان بن محمد قرشی (متوفی ۳۴۹)، فقیه شافعی، از شاگردان وی بود.
ثقفی سرآمد دیگر فقیهان خراسان گشت و گفته اند که ابن خزیمه ، با این که استاد او بود، برای خود و دیگر فقیهان خراسان اِفتا را جایز نمی دانست و پاسخ استفتائات را به او واگذاشته بود.
همچنین گفته اند که ثقفی کتابی با نظر به الجامع الصغیر محمدبن حسن شیبانی نوشته بوده است.
 
نظرات ثقفی در مورد مسائل کلامی
ثقفی در مسائل متعدد، به ویژه در مسائل کلامی ، با ابن خزیمه مخالف بود، از جمله در مسئله ایمان و توفیق و خذلان .
وی برخی مسائل کلامی را بر خلاف عقاید رایج مردم بیان می کرد و همین امر باعث شد تا پایان عمر خانه نشین و متحمل سختیهای فراوان شود.

← گرویدن به تصوف
...