محمد بن اسماعیل برمکی

[ویکی فقه] بَرْمَکی، ابوعبدالله (یا ابوجعفر) محمد بن اسماعیل بن احمد بن بشیر برمکی رازی، معروف به صاحب صومعه، محدث امامی قرن سوم می باشد.
نام او به صورت محمدبن اسماعیل رازی و محمد اسماعیلی برمکی رازی و گاه بدون ذکر نسبت در سلسله اسناد و طرق روایی بعضی احادیث کتب اربعه و غیر آن آمده است. کشّی به واسطه ی حمدویه و ابراهیم، پسران نصیر، از برمکی روایت می کند، و برمکی از اشخاصی چون احمدبن سلیمان، علی بن حبیب مداینی، حسن بن علی بن فضّال و عبدالعزیز بن مهتدی روایت کرده است. کلینی، گاهی لفظ رازی را به دنبال نام او نیاورده، از این رو ممکن است با چند محدث دیگر به همین نام اشتباه شود. در این صورت از روی قراین ـ مانند نقل بی واسطه یا با واسطه و راویانی که در سلسله سند قرار دارند ـ می توان مقصود را دریافت. همچنین ابن بابویه (متوفی ۳۸۱) نام او را در طریق روایی ش آورده که وی گاهی با سه واسطه از امام رضا علیه السلام روایت کرده است. طوسی نیز در تهذیب الاحکام از او روایت کرده است.
اختلاف در موثق بودن محمد بن اسماعیل
دانشمندان علم رجال شیعه، درباره موثق بودن یا نبودن او اختلاف دارند. نجاشی او را ستوده و مورد وثوق دانسته است. علامه حلّی و علامه مجلسی در وجیزه نیز او را مدح کرده اند. از متقدمان شیعه تنها حسین بن عبیدالله غضائری در الضعفا او را ضعیف دانسته است. رجالی های متأخر شیعه چون مامقانی، قهپائی، اردبیلی، و خوئی، قول نجاشی را ترجیح داده، او را موثق می شمارند. تعبیر تستری نیز گرایش او را به همین نظر افاده می کند. دلیل خوئی بر اثبات موثق بودن وی، نشانه نادرستی انتساب کتاب الضعفا به ابن غضائری است و بنابراین توثیق نجاشی بدون معارض می ماند. او براساس همین دیدگاه کنیه محمدبن اسماعیل را ابوعبداللّه دانسته، ولی تستری کنیه ابوجعفر را پذیرفته است. این احتمال نیز مطرح است که ملاک ابن غضائری در جرح و تعدیل راویان، دیدگاه های اعتقادی، و نه موثق بودن در نقل، بوده است.
تألیفات
...