قضاوت برای اهل ذمه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] قضاوت برای اهل ذمه (قرآن). در صورت داوری، حکم میان اهل ذمه ، براساس احکام قرآن لازم می باشد و پرهیز از پیروی تمایلات نفسانی اهل ذمه در داوری میان آنان و مخیر بودن حاکم اسلامی در داوری برای اهل ذمه و روی گردانی از آنان و رعایت قسط و عدل در داوری میان اهل ذمه از سوی حاکم اسلامی لازم است.
در صورت داوری، حکم میان اهل ذمه ، براساس احکام قرآن لازم می باشد: «وانزلنآ الیک الکتـب بالحق مصدقا لما بین یدیه من الکتـب ومهیمنا علیه فاحکم بینهم بمآ انزل الله و لاتتبع اهواءهم عما جآءک من الحق... • وان احکم بینهم بمآ انزل الله و لاتتبع اهواءهم واحذرهم ان یفتنوک عن بعض مآ انزل الله الیک...» و این کتاب را به حق بر تو نازل کردیم، در حالی که کتب پیشین را تصدیق می کند و حافظ و نگاهبان آنها است، بنابراین بر طبق احکامی که خدا نازل کرده در میان آنها حکم کن، و از هوا و هوسهای آنها پیروی مکن، و از احکام الهی روی مگردان...•و باید در میان آنها ( اهل کتاب ) طبق آنچه خداوند نازل کرده حکم کنی و از هوسهای آنان پیروی مکن و بر حذر باش که مبادا تو را از بعض احکامی که خدا بر تو نازل کرده منحرف سازند ....
← قرآن مهیمن
قرآن کریم در باب لزوم پرهیز از پیروی تمایلات نفسانی اهل ذمه در داوری میان آنان چنین می فرماید: «وانزلنآ الیک الکتـب بالحق مصدقا لما بین یدیه من الکتـب ومهیمنا علیه فاحکم بینهم بمآ انزل الله و لاتتبع اهواءهم عما جآءک من الحق... • وان احکم بینهم بمآ انزل الله و لاتتبع اهواءهم واحذرهم ان یفتنوک عن بعض مآ انزل الله الیک...» مائده/سوره۵، آیه۴۸.
مخیر بودن حاکم اسلامی در داوری برای اهل ذمه و روی گردانی از آنان حکمی است که خداوند به پیامبرش عطا می فرماید: «... فاحکم بینهم او اعرض عنهم...» ... ...در میان آنان داوری کن یا (اگر صلاح بود) آنها را بحال خود واگذار ... . در این جمله رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم را مخیر می کند بین اینکه در آنان البته اگر آن جناب را حکم قرار دادند حکم کند و یا از آنان اعراض نماید و معلوم است که انتخاب یکی از این دو طرف از آن جناب صادر نمی شود مگر به خاطر مصلحتی که آن جناب را وادار به آن سازد. در نتیجه خدای تعالی امر را ارجاع به نظر و رأی رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم نموده است.خدای تعالی سپس این تخییر را بیان کرده به اینکه اگر از آنان اعراض کنی و حکمی نکنی هیچ ضرری برای تو ندارد و نیز سفارش فرموده که اگر خواستی حکم کنی جز به قسط و عدل حکم نکنی، در نتیجه برگشت مضمون سرانجام به این می شود که خدای سبحان راضی نمی شود که غیر حکم او را جاری کند یا باید حکم او را جاری کند و یا اصلا در کارشان مداخله نکند تا اگر حکمی دیگر در بین آنان جاری شد به دست آن حضرت جاری نشده باشد. البته منظور این نیست که پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلّم تمایلات شخصی را در انتخاب یکی از این دو راه دخالت دهد بلکه منظور این است شرائط و اوضاع را در نظر بگیرد اگر مصلحت بود دخالت و حکم کند و اگر مصلحت نبود صرفنظر نماید. و برای تقویت روح پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلّم اضافه می کند اگر صلاح بود که از آنها روی بگردانی هیچ زیانی نمی توانند بتو برسانند.
لزوم رعایت قسط و عدل
...

پیشنهاد کاربران

بپرس