[ویکی فقه] بَقباق، ابوالعباس، فضل بن عبدالملک کوفی، راوی شیعی در سده ی دوم هجری است.
نخستین بار، نام وی در رجال برقی (متوفی ۲۸۰) آمده است. وی بقباق را در شمار اصحاب امام صادق علیه السلام نام می برد، آنگاه از کتاب سعد نقل می کند که بقباق دارای کتاب و نیز موثق بوده است. نجاشی او را موثق، سرشناس و دارای کتاب معرفی کرده می گوید: «وی از امام صادق علیه السلام روایت کرده است.» شیخ طوسی او را در شمار اصحاب امام صادق علیه السلام آورده است، لیکن در فهرست، که از مؤلّفان شیعی یاد می کند، نامی از بقباق نمی برد. تستری در قاموس الرجال، این امر را ناشی از غفلت شیخ طوسی دانسته است. به نوشته ی مامقانی و خوئی، شیخ مفید در رساله عددّیه او را از جمله ی فقیهان بزرگ و سرشناس شیعی می داند که در احکام شرع مرجع بوده اند و نمی توان درباره ی مقام هیچیک از آنان مناقشه کرد. سید بحرالعلوم، او را از بزرگان طبقه ی چهارم راویان شمرده است.
اعتراض بقباق به امام صادق علیه السلام
از زندگی بقباق، اطلاع چندانی در دست نیست، لیکن از روایت کشی اجمالاً بر می آید که نزد امام صادق علیه السلام منزلتی داشته است، زیرا او بود که واسطه شد تا امام، حَریز را به حضور بپذیرد؛ ولی سخنان اعتراض آمیز بقباق به امام در همین باره، شخصیت وی را مخدوش کرده است؛ زیرا وقتی امام علیه السلام وساطت او را نپذیرفت، او به آن حضرت گفت: «شما بیش از اندازه، حریز را تنبیه کردید!» امام علیه السلام پاسخ داد: «حریز بدون مجوّز شمشیر کشیده است »؛ سپس با کنایه بقباق را توبیخ کرد. به عقیده ی شیعه، این شیوه ی رویارویی با امام، که معصوم از خطاست، شایسته نیست؛ لیکن ازدیدگاه رجال شناسان، این عمل، اشتباهی بیش نبوده و وثاقت او را خدشه دار نمی کند.
احتمال تقیه امام از بقباق
به روایت دیگر، امام صادق علیه السلام از بقباق پروا کرده و با اشاره، سؤالی را پاسخ داده است؛ ازاین رو ابن طاووس گفته است: امام صادق علیه السلام از بقباق تقیّه می کرده است. لیکن این روایت علاوه بر ضعف سند، دلالت روشنی بر مقصود ابن طاووس ندارد و توجیه پذیر است. بنابراین، نمی توان، بر پایه ی آن، شخصیت بقباق را لکه دار کرد.
شخصیت روایی بقباق
...
نخستین بار، نام وی در رجال برقی (متوفی ۲۸۰) آمده است. وی بقباق را در شمار اصحاب امام صادق علیه السلام نام می برد، آنگاه از کتاب سعد نقل می کند که بقباق دارای کتاب و نیز موثق بوده است. نجاشی او را موثق، سرشناس و دارای کتاب معرفی کرده می گوید: «وی از امام صادق علیه السلام روایت کرده است.» شیخ طوسی او را در شمار اصحاب امام صادق علیه السلام آورده است، لیکن در فهرست، که از مؤلّفان شیعی یاد می کند، نامی از بقباق نمی برد. تستری در قاموس الرجال، این امر را ناشی از غفلت شیخ طوسی دانسته است. به نوشته ی مامقانی و خوئی، شیخ مفید در رساله عددّیه او را از جمله ی فقیهان بزرگ و سرشناس شیعی می داند که در احکام شرع مرجع بوده اند و نمی توان درباره ی مقام هیچیک از آنان مناقشه کرد. سید بحرالعلوم، او را از بزرگان طبقه ی چهارم راویان شمرده است.
اعتراض بقباق به امام صادق علیه السلام
از زندگی بقباق، اطلاع چندانی در دست نیست، لیکن از روایت کشی اجمالاً بر می آید که نزد امام صادق علیه السلام منزلتی داشته است، زیرا او بود که واسطه شد تا امام، حَریز را به حضور بپذیرد؛ ولی سخنان اعتراض آمیز بقباق به امام در همین باره، شخصیت وی را مخدوش کرده است؛ زیرا وقتی امام علیه السلام وساطت او را نپذیرفت، او به آن حضرت گفت: «شما بیش از اندازه، حریز را تنبیه کردید!» امام علیه السلام پاسخ داد: «حریز بدون مجوّز شمشیر کشیده است »؛ سپس با کنایه بقباق را توبیخ کرد. به عقیده ی شیعه، این شیوه ی رویارویی با امام، که معصوم از خطاست، شایسته نیست؛ لیکن ازدیدگاه رجال شناسان، این عمل، اشتباهی بیش نبوده و وثاقت او را خدشه دار نمی کند.
احتمال تقیه امام از بقباق
به روایت دیگر، امام صادق علیه السلام از بقباق پروا کرده و با اشاره، سؤالی را پاسخ داده است؛ ازاین رو ابن طاووس گفته است: امام صادق علیه السلام از بقباق تقیّه می کرده است. لیکن این روایت علاوه بر ضعف سند، دلالت روشنی بر مقصود ابن طاووس ندارد و توجیه پذیر است. بنابراین، نمی توان، بر پایه ی آن، شخصیت بقباق را لکه دار کرد.
شخصیت روایی بقباق
...
wikifeqh: فضل_کوفی_بقباق
[ویکی شیعه] ابوالعباس فضل بن عبدالملک بَقباق راوی شیعی در قرن دوم هجری و از اصحاب امام صادق(ع) است. دو دیدگاه متفاوت در مورد شخصیت روایی وی مطرح است اما از دیدگاه رجالیان شیعه، بقباق در شمار راویان ثقه به شمار می رود که نزد امام صادق (ع) دارای منزلت بوده است.
نخستین بار، نام بقباق در رجال برقی (متوفی ۲۸۰ق) آمده است. وی بقباق را در شمار اصحاب امام صادق (ع) نام می برد، آنگاه از کتاب سعد نقل می کند که بقباق دارای کتاب و نیز موثق بوده است.
نجاشی او را موثق، سرشناس و دارای کتاب معرفی کرده می گوید: "وی از امام صادق (ع) روایت کرده است."
نخستین بار، نام بقباق در رجال برقی (متوفی ۲۸۰ق) آمده است. وی بقباق را در شمار اصحاب امام صادق (ع) نام می برد، آنگاه از کتاب سعد نقل می کند که بقباق دارای کتاب و نیز موثق بوده است.
نجاشی او را موثق، سرشناس و دارای کتاب معرفی کرده می گوید: "وی از امام صادق (ع) روایت کرده است."
wikishia: فضل_بن_عبدالملک_بقباق