[ویکی فقه] مساله عطش در کربلا و تحریم آب واقعیتی تلخ است که پرده از چهره منحوس و زشت دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) برداشته است. امام حسین (علیه السّلام) و یارانش، در برخورد با این مساله از هیچ کوششی فروگذار نکردند، اما در نهایت با لب تشنه به شهادت رسیدند.
هر چه از عمر قیام عاشورا می گذرد بر هیبت و عظمت آن افزوده شده و یاد و خاطره شهدای این قیام در قلب ها سرزنده تر می شود. این قیام سرمشقی شده است برای آزادمردانی که از بذل جان در راه احیای ارزش های الهی دریغ نمی کنند، و در مقابل طغیان ظالمان و گردنکشان سدی محکم و استوارند. همین امر سبب شده تا ظالمان و کوردلان عالم ـ به خیال خود ـ ریشه ها و واقعیات این قیام بی نظیر را نشانه گرفته و هر ساله با تکرار شبهاتی که دیگر نخ نما شده اند آن را تضعیف کنند. هر چند دشمنان در قالب کتاب و مقاله، و شبکه های ماهواره ای و فضای سایبری، اندیشه قیام ناب سرور و سالار شهیدان را نشانه گرفته اند و هر روز شبهاتی القا می کنند، اما با این حال هر ساله عزاداری امام حسین (علیه السّلام) با شور و قوت مضاعفی برپا می شود.در این نوشته بر آن شده ایم تا با پرداختن به «مساله عطش در کربلا»، شبهاتی که در این زمینه بیان شده است را مورد نقد و بررسی قرار دهیم.
رسمی جاهلی در جنگ ها
برخی مساله تحریم آب را که نمایانگر نهایت خباثت دشمن است ـ بعید می پندارند. ما ابتدا به ذکر مصادیق دیگری از تحریم آب در دوران صدر اسلام پرداخته و سپس به بررسی شبهات، پیرامون مساله عطش در کربلا می پردازیم. بستن آب در جنگ ها، پیشینه ای در فرهنگ عرب جاهلی دارد و بعنوان یک ترفند نظامی برای شکست دشمن از آن استفاده می کرده اند، همان گونه که وقتی مشرکین در جنگ بدر زودتر از سپاه اسلام به منطقه بدر رسیدند و بر چاه های بدر مسلط شده و آب را بر روی مسلمین بستند تا عرصه را بر ایشان سخت کنند. در جنگ خیبر نیز شخصی از یهودیان به نزد پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) آمد و در قالب پیشنهادی گفت: «اگر مجاری آب قلعه را ببندید، آنها را وادار به تسلیم می کنید». اما ایشان با بستن آب بر دشمن موافقت نکردند. پیشنهاد شخص یهودی حکایت از این مطلب دارد که در آن زمان این شیوه در جنگ ها مرسوم بوده اما مورد تایید و پذیرش پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) نبوده است.با فراگیر شدن آئین اسلام، اعراب تازه مسلمان روز به روز از فرهنگ و آداب و رسوم جاهلی فاصله گرفته و با فرهنگ اسلامی آشنا می شدند. در تعالیم اسلام حرکات ناجوانمردانه، و خیانت حتی با دشمن محکوم بوده و کسی حق نداشت در مقابله با دشمن از هر روشی استفاده کند.پس از رحلت نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) و انحراف در مساله جانشینی آن حضرت، شکافی در فرهنگ اسلامی پدیدار شد که راه نفوذ فرهنگ منسوخ جاهلی را باز کرد؛ تا جایی که فساد آن دامن گیر غاصبان و عاملان خلافت شد.وقتی ظلم و بی عدالتی خلیفه سوم، عثمان بن عفان بیداد می کرد؛ مخالفانش او را در منزلش محاصره کردند. در این میان سران مخالفین از جمله طلحه، بر آن شدند تا از رسیدن آب به عثمان جلوگیری کنند. تحریم آب بر عثمان تا حدی به طول انجامید که او از شخصی به نام «حجاج»، «خالد بن عاص»، «امیرالمومنین امام علی (علیه السّلام)» و « همسران پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم)» درخواست امداد کرد. در این هنگام فقط امیرالمومنین (علیه السّلام) و ام حبیبه بود که برای رساندن آب به عثمان تلاش کردند. بنابر آنچه نقل شده ـ و طبق سیره پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) که بستن آب را حتی بر دشمنان روا نمی دانست ـ امام علی (علیه السّلام) تحصن کنندگان را مورد شماتت قرارداده و حتی طلحه را توبیخ نمود. سرانجام با تلاش امام (علیه السّلام) و با وساطت امام حسن (علیه السّلام) تحریم آب شکست.سید مرتضی روایت می کند که امیرالمومنین (علیه السّلام) فرمود: «صحیح نیست که خانواده عثمان به جرم او در حال تشنگی هلاک شوند». قاضی ابوحنیفه و ابن کثیر، امیرالمومنین (علیه السّلام) را تنها کسی می دانند که در راه رساندن آب به منزل عثمان تلاش نمود. ابن ابی الحدید نیز تلاش حضرت (علیه السّلام) را اینگونه بیان می کند: «و الله لقد نصر عثمان لو کان المحصور جعفر بن ابی طالب لم یبذل له الا مثله؛ به خدا قسم، او عثمان را به حدی یاری کرد که اگر جعفر بن ابیطالب محاصره شده بود، همین گونه به او کمک می کرد.» بطور قطع، تلاش امیرالمومنین(علیه السّلام) به منظور حمایت از شخص عثمان نبوده بلکه طبق روایتی که از سید مرتضی نقل شد، امام (علیه السّلام) در پی رفع ظلم از خانواده عثمان بوده و علاوه بر آن، ـ با توجه به سخنان ایشان در شماتت و توبیخ تحریم کنندگان آب، ـ نفس این عمل از سوی حضرت (علیه السّلام) محکوم شده و مورد تایید نیست. چرا که مخالفت صریح با سیره و روش پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) دارد.با مطالعه تاریخ جنگ صفین نیز به خوبی می توان این اندیشه را بررسی کرد. هنگامی که دشمنان بر چاه های آب مسلط می شوند مانع آب شده، اما در صحنه نبرد که ورق بر می گردد و سپاهیان امیرالمومنین (علیه السّلام) به چاه ها دست می یابند، ایشان علی رغم رفتار نا جوانمردانه و جاهلانه سپاهیان معاویه، آب را برای آنها مباح و گوارا می داند.آری سیره پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) و امیرالمومنین (علیه السّلام) مطابق با تعالیم و معارف اسلامی است، و روش کسانی که دم از اسلام می زنند اما بویی از آن به مشام جانشان نرسیده است، مطابق با فرهنگ منسوخ جاهلیت و منش خیبرنشینان و هلاک شدگان بدر است.امام حسین (علیه السّلام) نیز در مسیر کربلا هنگامی که با لشگریان تشنه حر بن ریاحی مواجه می شود، بر طبق سیره جد و پدر بزرگوارش آنها را سیراب می کند. حتی به فرمان ایشان، مرکب و اسب هایشان نیز سیراب می شوند. تاریخ طبری این حرکت جوانمردانه امام را اینگونه نقل می کند: «... فقام فتیه و سقوا القوم من الماء حتی ارووهم، و اقبلوا یملاون القصاع و الاتوار و الطساس من الماء و یدنونها من الفرس...؛ گروهی از جوانان بر خاستند و سیرابشان کردند آنها کاسه ها، طاسها و ظروف را پر از آب کرد و به اسبها می داند».
قطعی بودن عطش در کربــلا
هر چند مساله عطش در کربلا از مسلمات می باشد و شهید مطهری نیز در کتاب حماسه حسینی مساله تشنگی امام حسین (علیه السّلام) و یارانش را از مسلمات واقعه کربلا می شمرد. اما دشمنان و شبهه افکنان سعی دارند تا در این مورد شک و شبهه ایجاد کرده و حقیقت طلبان را دچار تردید کنند. هر چند شبهات مطرح شده در مورد مساله عطش در کربلا قابل نقد و پاسخی کوبنده است. اما از شبهات که بگذریم، قرائن تاریخی و دلایل فراوانی می باشد که حقیقت را بازگو می کند و آن چیزی جز وجود عطش شدید در کربلا نیست.
قرائنی بر عطش در کربلا
...
هر چه از عمر قیام عاشورا می گذرد بر هیبت و عظمت آن افزوده شده و یاد و خاطره شهدای این قیام در قلب ها سرزنده تر می شود. این قیام سرمشقی شده است برای آزادمردانی که از بذل جان در راه احیای ارزش های الهی دریغ نمی کنند، و در مقابل طغیان ظالمان و گردنکشان سدی محکم و استوارند. همین امر سبب شده تا ظالمان و کوردلان عالم ـ به خیال خود ـ ریشه ها و واقعیات این قیام بی نظیر را نشانه گرفته و هر ساله با تکرار شبهاتی که دیگر نخ نما شده اند آن را تضعیف کنند. هر چند دشمنان در قالب کتاب و مقاله، و شبکه های ماهواره ای و فضای سایبری، اندیشه قیام ناب سرور و سالار شهیدان را نشانه گرفته اند و هر روز شبهاتی القا می کنند، اما با این حال هر ساله عزاداری امام حسین (علیه السّلام) با شور و قوت مضاعفی برپا می شود.در این نوشته بر آن شده ایم تا با پرداختن به «مساله عطش در کربلا»، شبهاتی که در این زمینه بیان شده است را مورد نقد و بررسی قرار دهیم.
رسمی جاهلی در جنگ ها
برخی مساله تحریم آب را که نمایانگر نهایت خباثت دشمن است ـ بعید می پندارند. ما ابتدا به ذکر مصادیق دیگری از تحریم آب در دوران صدر اسلام پرداخته و سپس به بررسی شبهات، پیرامون مساله عطش در کربلا می پردازیم. بستن آب در جنگ ها، پیشینه ای در فرهنگ عرب جاهلی دارد و بعنوان یک ترفند نظامی برای شکست دشمن از آن استفاده می کرده اند، همان گونه که وقتی مشرکین در جنگ بدر زودتر از سپاه اسلام به منطقه بدر رسیدند و بر چاه های بدر مسلط شده و آب را بر روی مسلمین بستند تا عرصه را بر ایشان سخت کنند. در جنگ خیبر نیز شخصی از یهودیان به نزد پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) آمد و در قالب پیشنهادی گفت: «اگر مجاری آب قلعه را ببندید، آنها را وادار به تسلیم می کنید». اما ایشان با بستن آب بر دشمن موافقت نکردند. پیشنهاد شخص یهودی حکایت از این مطلب دارد که در آن زمان این شیوه در جنگ ها مرسوم بوده اما مورد تایید و پذیرش پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) نبوده است.با فراگیر شدن آئین اسلام، اعراب تازه مسلمان روز به روز از فرهنگ و آداب و رسوم جاهلی فاصله گرفته و با فرهنگ اسلامی آشنا می شدند. در تعالیم اسلام حرکات ناجوانمردانه، و خیانت حتی با دشمن محکوم بوده و کسی حق نداشت در مقابله با دشمن از هر روشی استفاده کند.پس از رحلت نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) و انحراف در مساله جانشینی آن حضرت، شکافی در فرهنگ اسلامی پدیدار شد که راه نفوذ فرهنگ منسوخ جاهلی را باز کرد؛ تا جایی که فساد آن دامن گیر غاصبان و عاملان خلافت شد.وقتی ظلم و بی عدالتی خلیفه سوم، عثمان بن عفان بیداد می کرد؛ مخالفانش او را در منزلش محاصره کردند. در این میان سران مخالفین از جمله طلحه، بر آن شدند تا از رسیدن آب به عثمان جلوگیری کنند. تحریم آب بر عثمان تا حدی به طول انجامید که او از شخصی به نام «حجاج»، «خالد بن عاص»، «امیرالمومنین امام علی (علیه السّلام)» و « همسران پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم)» درخواست امداد کرد. در این هنگام فقط امیرالمومنین (علیه السّلام) و ام حبیبه بود که برای رساندن آب به عثمان تلاش کردند. بنابر آنچه نقل شده ـ و طبق سیره پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) که بستن آب را حتی بر دشمنان روا نمی دانست ـ امام علی (علیه السّلام) تحصن کنندگان را مورد شماتت قرارداده و حتی طلحه را توبیخ نمود. سرانجام با تلاش امام (علیه السّلام) و با وساطت امام حسن (علیه السّلام) تحریم آب شکست.سید مرتضی روایت می کند که امیرالمومنین (علیه السّلام) فرمود: «صحیح نیست که خانواده عثمان به جرم او در حال تشنگی هلاک شوند». قاضی ابوحنیفه و ابن کثیر، امیرالمومنین (علیه السّلام) را تنها کسی می دانند که در راه رساندن آب به منزل عثمان تلاش نمود. ابن ابی الحدید نیز تلاش حضرت (علیه السّلام) را اینگونه بیان می کند: «و الله لقد نصر عثمان لو کان المحصور جعفر بن ابی طالب لم یبذل له الا مثله؛ به خدا قسم، او عثمان را به حدی یاری کرد که اگر جعفر بن ابیطالب محاصره شده بود، همین گونه به او کمک می کرد.» بطور قطع، تلاش امیرالمومنین(علیه السّلام) به منظور حمایت از شخص عثمان نبوده بلکه طبق روایتی که از سید مرتضی نقل شد، امام (علیه السّلام) در پی رفع ظلم از خانواده عثمان بوده و علاوه بر آن، ـ با توجه به سخنان ایشان در شماتت و توبیخ تحریم کنندگان آب، ـ نفس این عمل از سوی حضرت (علیه السّلام) محکوم شده و مورد تایید نیست. چرا که مخالفت صریح با سیره و روش پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) دارد.با مطالعه تاریخ جنگ صفین نیز به خوبی می توان این اندیشه را بررسی کرد. هنگامی که دشمنان بر چاه های آب مسلط می شوند مانع آب شده، اما در صحنه نبرد که ورق بر می گردد و سپاهیان امیرالمومنین (علیه السّلام) به چاه ها دست می یابند، ایشان علی رغم رفتار نا جوانمردانه و جاهلانه سپاهیان معاویه، آب را برای آنها مباح و گوارا می داند.آری سیره پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) و امیرالمومنین (علیه السّلام) مطابق با تعالیم و معارف اسلامی است، و روش کسانی که دم از اسلام می زنند اما بویی از آن به مشام جانشان نرسیده است، مطابق با فرهنگ منسوخ جاهلیت و منش خیبرنشینان و هلاک شدگان بدر است.امام حسین (علیه السّلام) نیز در مسیر کربلا هنگامی که با لشگریان تشنه حر بن ریاحی مواجه می شود، بر طبق سیره جد و پدر بزرگوارش آنها را سیراب می کند. حتی به فرمان ایشان، مرکب و اسب هایشان نیز سیراب می شوند. تاریخ طبری این حرکت جوانمردانه امام را اینگونه نقل می کند: «... فقام فتیه و سقوا القوم من الماء حتی ارووهم، و اقبلوا یملاون القصاع و الاتوار و الطساس من الماء و یدنونها من الفرس...؛ گروهی از جوانان بر خاستند و سیرابشان کردند آنها کاسه ها، طاسها و ظروف را پر از آب کرد و به اسبها می داند».
قطعی بودن عطش در کربــلا
هر چند مساله عطش در کربلا از مسلمات می باشد و شهید مطهری نیز در کتاب حماسه حسینی مساله تشنگی امام حسین (علیه السّلام) و یارانش را از مسلمات واقعه کربلا می شمرد. اما دشمنان و شبهه افکنان سعی دارند تا در این مورد شک و شبهه ایجاد کرده و حقیقت طلبان را دچار تردید کنند. هر چند شبهات مطرح شده در مورد مساله عطش در کربلا قابل نقد و پاسخی کوبنده است. اما از شبهات که بگذریم، قرائن تاریخی و دلایل فراوانی می باشد که حقیقت را بازگو می کند و آن چیزی جز وجود عطش شدید در کربلا نیست.
قرائنی بر عطش در کربلا
...
wikifeqh: عطش_در_کربلا