حج سیاسی

[ویکی فقه] اهمیت سیاسی حج در تاریخ، به نقش واهمیت و جایگاه سیاسی آیین حج برای حکومت های مختلف و توجه حکومت های به آن می پردازد.
حج، علاوه بر جنبه عبادی، از همان روزگار پیامبر برای حکومت نوپای اسلامی، اهمیت سیاسی روزافزونی داشت، زیرا تسلط بر مکه، مشروعیت حکومت تلقی می شد.
همین حساسیت، در کنار نقش مهم شهرهای مکه و مدینه در رساندن اخبار و حوادث مهم جهان اسلام، حج را به آوردگاهی سیاسی بدل کرده بود، چنان که طلحه و زبیر پس از جدا شدن از امام علی علیه السلام به بهانه به جا آوردن عمره، به مکه رفتند و علم مخالفت برافراشتند.
از همین نمونه است اقدام معاویه در اعزام جاسوسانی به مکه در موسم حج، با هدف ایجاد هرج ومرج در قلمرو خلافت ؛ برافراشته شدن چهار پرچم مختلف به نمایندگی از چهار گرایش سیاسی ( خوارج، امویان، زبیریان و طرفداران محمدبن حنفیه ) در مراسم حج سال ۶۸؛ و امارت حج حجاج بن یوسف در سال های ۷۲ و ۷۳، با هدف سرکوب ابن زبیر .

اقدامات عمرانی و رفاهی مخصوص حج گزاران
اهمیت عبادی و سیاسی حج، اقدامات عمرانی و رفاهی مخصوص حج گزاران را نیز در پی داشت.

← روزگار عثمان
برای فاطمیان، حج از موارد استراتژیک در سیاست خارجی، به ویژه برای تقابل با خلافت عباسی، بود.
مهم ترین جلوه این تقابل، رقابت تنگاتنگ آنان با آل بویه و بعدها سلاجقه (نمایندگان عباسیان در اداره حرمین) در امر خطبه خوانی موسم حج بود که به تناوب میان آنان دست به دست می گشت.
با این حال، فاطمیان ــبه سبب سیاست هایی چون ارسال آذوقه برای حرمین، فرستادن مقرری و هدایا برای خدام و مجاورین و پرده داران و کلیدداران کعبه و نیز امیر مکه، ارسال جامه کعبه به صورت سالیانه و بالاخره ایجاد امنیتِ بیشتر برای کاروان های حجاج در مسیر مصر و شام ــ موفق تر بودند و تا پایان خلافت فاطمی، غالباً خطبه به نام آنان خوانده می شد.
در دستگاه فاطمیان، امارت حج از وظایف ارباب سیوف بود.

موسم حج در زمان آل بویه و سلاجقه
...