تهجد صحابه

[ویکی فقه] تهجد صحابه (قرآن). خداوند در قرآن کریم از صحابه ای که به همراه پیامبر صلی الله علیه و آله به تهجد می پرداختند، تمجید کرده است.
متهجدان از صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در انجیل و تورات به زراعت و مراحل گوناگون رشد آن تشبیه شده اند.محمد رسول الله والذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم ترهم رکعـا سجدا یبتغون فضلا من الله ورضونـا سیماهم فی وجوههم من اثر السجود ذلک مثلهم فی التورة ومثلهم فی الانجیل کزرع اخرج شطـه فـازره فاستغلظ فاستوی علی سوقه یعجب الزراع لیغیظ بهم الکفار وعد الله الذین ءامنوا وعملوا الصــلحـت منهم مغفرة واجرا عظیما.( محمد صلی الله علیه و آله وسلّم فرستاده خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند؛ پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود می بینی در حالی که همواره فضل خدا و رضای او را می طلبند؛ نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است؛ این توصیف آنان در تورات و توصیف آنان در انجیل است، همانند زراعتی که جوانه های خود را خارج ساخته، سپس به تقویت آن پرداخته تا محکم شده و بر پای خود ایستاده است و بقدری نمو و رشد کرده که زارعان را به شگفتی وامی دارد؛ این برای آن است که کافران را به خشم آورد (ولی) کسانی از آنها را که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، خداوند وعده آمرزش و اجر عظیمی داده است. ) (امام صادق علیه السّلام درباره «سیماهم فی وجوههم من اثر السجود» فرمود: منظور (اثر) شب زنده داری با نماز است. )
اوصاف صحابه
در این آیه خداوند اوصاف صحابه را بیان می فرماید:۱- شدت در برابر کفار و مهربانی در برابر هم دیگر: آنها کانونی از عواطف و محبت نسبت به برادران و دوستان و همکیشانند، و آتشی سخت و سوزان، و سدی محکم و پولادین در مقابل دشمنان. در حقیقت عواطف آنها در این" مهر" و" قهر" خلاصه می شود، اما نه جمع میان این دو در وجود آنها تضادی دارد، و نه قهر آنها در برابر دشمن و مهر آنها در برابر دوست سبب می شود که از جاده حق و عدالت قدمی بیرون نهند.۲- رکوع و سجود و عبادت همیشگی: (تراهم رکعا سجدا). این تعبیر عبادت و بندگی خدا را که با دو رکن اصلیش" رکوع" و" سجود" ترسیم شده، به عنوان حالت دائمی و همیشگی آنها ذکر می کند، عبادتی که که رمز تسلیم در برابر فرمان حق ، و نفی کبر و خود خواهی و غرور، از وجود ایشان است.۳- نیت پاک و خالص: آنها همواره فضل خدا و رضای او را می طلبند" (یبتغون فضلا من الله و رضوانا). نه برای تظاهر و ریا قدم بر می دارند، و نه انتظار پاداش از خلق خدا دارند، بلکه چشمشان تنها به رضا و فضل او دوخته شده، و انگیزه حرکت آنها در تمام زندگی همین است و بس. حتی تعبیر به" فضل" نشان می دهد که آنها به تقصیر خود معترفند و اعمال خود را کمتر از آن می دانند که پاداش الهی برای آن بطلبند، بلکه با تمام تلاش و کوشش باز هم می گویند خداوندا! اگر فضل تو به یاری ما نیاید وای بر ما.۴- نمایان بودن اثر سجده در چهره آنها: نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است" (سِیماهُمْ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ). " سیما" در اصل به معنی علامت و هیئت است، خواه این علامت در صورت باشد یا در جای دیگر بدن، هر چند در استعمالات روزمره فارسی به نشانه های صورت و وضع ظاهری چهره گفته می شود. به تعبیری دیگری" قیافه" آنها به خوبی نشان می دهد که آنها انسانهایی خاضع در برابر خداوند و حق و قانون و عدالتند، نه تنها در صورت آنها که در تمام وجود و زندگی آنان این علامت منعکس است.گرچه بعضی از مفسران آن را به اثر ظاهری سجده در پیشانی، و یا اثر خاک در محل سجده گاه تفسیر کرده اند، ولی ظاهرا آیه مفهوم گسترده تری دارد که چهره این مردان الهی را به طور کامل ترسیم می کند. بعضی نیز گفته اند: این آیه اشاره به سجده گاه آنها در قیامت است که همچون ماه به هنگام بدر می درخشد! البته ممکن است پیشانی آنها در قیامت چنین باشد ولی آیه از وضع ظاهری آنها در دنیا خبر می دهد.
تمجید صحابه
خدا از تهجد صحابه، به همراه پیامبر صلی الله علیه وآله تمجید کرده است.محمد رسول الله والذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم ترهم رکعـا سجدا یبتغون فضلا من الله ورضونـا سیماهم فی وجوههم من اثر السجود ذلک مثلهم فی التورة ومثلهم فی الانجیل کزرع اخرج شطـه فـازره فاستغلظ فاستوی علی سوقه یعجب الزراع لیغیظ بهم الکفار وعد الله الذین ءامنوا وعملوا الصــلحـت منهم مغفرة واجرا عظیما. ان ربک یعلم انک تقوم ادنی من ثلثی الیل ونصفه وثلثه وطـائفة من الذین معک والله یقدر الیل والنهار علم ان لن تحصوه فتاب علیکم فاقرءوا ما تیسر من القرءان...(پروردگارت می داند که تو و گروهی از آنها که با تو هستند نزدیک دو سوم از شب یا نصف یا ثلث آن را به پا می خیزند؛ خداوند شب و روز را اندازه گیری می کند؛ او می داند که شما نمی توانید مقدار آن را (به دقت) اندازه گیری کنید (برای عبادت کردن)، پس شما را بخشید؛ اکنون آنچه برای شما میسر است قرآن بخوانید او می داند بزودی گروهی از شما بیمار می شوند، و گروهی دیگر برای به دست آوردن فضل الهی (و کسب روزی) به سفر می روند، و گروهی دیگر در راه خدا جهاد می کنند (و از تلاوت قرآن بازمی مانند)، پس به اندازه ای که برای شما ممکن است از آن تلاوت کنید و نماز را بر پا دارید و زکات بپردازید و به خدا «قرض الحسنه» دهید (در راه او انفاق نمایید) و (بدانید) آنچه را از کارهای نیک برای خود از پیش می فرستید نزد خدا به بهترین وجه و بزرگترین پاداش خواهید یافت؛ و از خدا آمرزش بطلبید که خداوند آمرزنده و مهربان است!)
تخفیف حکم تهجد
...