تفاسیر کلامی اباضیه

[ویکی فقه] اباضیه فرقه ای منتسب به عبدالله بن اباض (م. ۸۶ ق.) یا جابر بن العمّانی اند (م. ۹۳ ق.).
هرچند کتب ملل و نحل آنان را از فرقه های معتدل خوارج می دانند؛ ولی دانشمندان کنونی اباضیه هرگونه نسبتی را با خوارج انکار می کنند. اباضیه هم اکنون عمدتاً در کشور عمان فعالیت دارند و دارای آثار علمی و تفسیری بوده و داعیه دار وحدت و انسجام امت اسلامی اند.
نزدیک بودن شاخصه های عقیدتی اباضیه به معتزله و شیعه
شاخصه های عقیدتی اباضیه به معتزله و شیعه نزدیک تر از اهل سنت اند، چنان که در بحث از حقیقت صفات الهی و مفهوم آن، رؤیت خداوند در قیامت ، آزادی و اختیار انسان و نقش وی در اعمال خویش در عین پذیرش نقش قدرت الهی بر افعال انسان، تفسیر عقلانی از حسن و قبح و پاره ای دیگر از مسائل از شیعه و معتزله متأثرند، گرچه در تفسیر ایمان و تعریف آن به قول لسانی، تصدیق قلبی و عمل به اعضا و نیز اعتقاد به خلود مرتکب کبیره در جهنم در صورت عدم توبه و حکم به کفر آنان، به خوارج نزدیک اند، جز آن که معتقدند کفر مرتکب کبیره نه از نوع کفر دین و ملت بلکه از نوع کفر نعمت است، از این رو مرتکب کبیره را موحّد می دانند نه مشرک و ازدواج و ارث بری از آنان را جایز و کشتن آنان را ممنوع می دانند مگر، آنکه آنان شروع کننده جنگ باشند.
رویکرد کلی مفسر اباضی
با توجه به خطوط اعتقادی فوق می توان رویکرد کلی مفسر اباضی را توجه و اهتمام به نقش عقل در فهم قرآن و ترجیح آن در تعارض با ظواهر ابتدایی آیات متشابه دانست، از این رو تأویل در صفات خبری خداوند را می پذیرد و رؤیت خدا را در قیامت رد می کند.
آثار تفسیری اباضیه
...