تصریه

[ویکی فقه] به ندوشیدن حیوان به انگیزه پر شیر نشان دادن پستان آن هنگام فروش تصریه گفته می شود.تصریه عبارت است از اینکه صاحب حیوان شیرده، آن را چند روزی ندوشد تا پستانش پر از شیر گردد، سپس آن را برای فروش عرضه و به مشتری بی اطّلاع از واقعیت چنین وانمود کند که حیوان، بسیار شیرده است و در نتیجه آن را گران تر از قیمت واقعی خود بفروشد. به چنین حیوانی (مصراة) گویند. از این عنوان در باب تجارت سخن رفته است.
عمل تصریه از بعد تکلیفی مصداق تدلیس و حرام و از بعد وضعی، موجب ثبوت خیار است؛ ازاین رو خریدار در صورت جهل به آن، می تواند معامله را فسخ کند. با دوشیدن شیر حیوان جهت آزمایش، حق خیار ساقط نمی شود اگر تصریه قبل از سه روز مشخّص شود، حقّ خیار تا سه روز باقی است؛ ولی اگر پس از گذشت سه روز معلوم شود در فوری بودن اعمال حقّ خیار یا جواز تأخیر آن به مقداری که به فروشنده زیان نرسد اختلاف است و نیز در اینکه خیار تصریه همان خیار حیوان است یا خیاری مستقل، اختلاف می باشد.
اثبات تصریه
تصریه با اعتراف صاحب حیوان یا قیام بینه بر آن و نیز با آزمایش ثابت می گردد. در آزمایش، شیر حیوان سه روز دوشیده می شود، چنانچه شیر دوشیده شده در هر روز، کمتر از مقدار آن هنگام معامله باشد، تصریه ثابت می گردد.
احکام رد
خریداری که تصمیم به برگرداندن حیوان و فسخ معامله گرفته است، باید شیر موجود در پستان حیوان هنگام معامله را- در صورت وجود آن هنگام رد- همراه با حیوان برگرداند. برخی قدما گفته اند: خریدار می تواند عوض شیر، یک صاع (حدود سه کیلو) خرما یا گندم و در صورت عدم امکان، قیمت آن را به صاحب حیوان بدهد، هرچند شیر موجود باشد و فروشنده بر قبول شیر اجبار نمی شود. اگر شیر موجود در حال عقد تلف شود، بنابر مشهور میان متأخران، خریدار باید مثل، و در صورت تعذر، قیمت آن را به فروشنده بپردازد. در اینکه شیر فراهم آمده در پستان پس از عقد، حکم شیر موجود در حال عقد را دارد یا آنکه از آن خریدار است، اختلاف می باشد.
موضوع تصریه
...