سلجوقیان خاندانی ترک تبار بودند که از
آسیای مرکزی به سمت ایران
مهاجرت کردند ولی به خاطر تحولات زبانی و نژادی بعد از
مهاجرت، به ترکمن و ترکمان، مشهور شدند.
جد سلجوقیان "دُقاق"، نام داشت که مشاور "یبغو" و حاکم قبایل دشت
خزر بود. "دقاق" فرزندی به نام "سلجوق" داشت که بعد از فوت وی به خدمت "یبغو" در آمد و اعتبار ویژه ای یافت. وی مورد
حسد ارکان دولت و اعیان قرار گرفت لذا به خاطر ترس از برکناری، روی به
سمرقند نهاد و سپس با طرفداران خود به جند رفت و اسلام اختیار کرد و به مرور بر بخش هائی از خراسان دست یافت تا این که خاندانش نیشابور را گرفته "طغرل بن میکائیل بن سلجوق" را به سلطنت نشاندند. این خاندان از سال (۴۲۹ تا ۹۵۰ ه .ق) در ایران حکومت کردند.
طغرل بن میکائیل
"طغرل" (۴۲۹ تا ۴۵۵ ه .ق) سال ۴۲۹ در قصر
شادیاخ نیشابور بر تخت سلطنت جلوس کرد. در سال ۴۳۱
سلطان مسعود غزنوی را در دندانقان شکست داد. بدین سان طغرل، خراسان و سپس نواحی
گرگان،
طبرستان،
خوارزم، ری،
همدان،
اصفهان و
آذربایجان را فتح کرد. او در سال ۴۴۷ وارد
بغداد شده "ملک رحیم بویه" را دستگیر و به تسلط
آل بویه بر
خلافت عباسی پایان داد. در سال ۴۵۱ "ارسلان بساسیری" رئیس لشکریان ترک وارد بغداد شد و خلیفۀ قائم را دستگیر و یک سال خطبه به نام خلیفه
فاطمی مصر خواند. چون خبر به "طغرل" رسید به بغداد رفته او را کشت.
آلب ارسلان بن جعفری
او برادرزاده "طغرل" بود که با کمک وزیرانش "عمیدالملک کندری" و "خواجه نظام الملک طوسی" توانست قلمرو سلجوقیان را در شرق تا سیحون و در
غرب تا مدیترانه گسترش دهد. در سال ۴۵۶ به قصد
جهاد با
قیصر روم که به فکر تسخیر بغداد و برداشتن خلافت و اشاعۀ مسیحیت بود، عازم شد و در "ملاذگرد" با او مصاف داد. پس از پیروزی به نیشابور برگشت و قلمرو خود را بین فرزندان تقسیم کرد. او سرانجام در جنگ با حاکم
ماوراءالنهر در سال ۴۶۵ کشته شد.
ملک شاه بن آلب ارسلان
...