[ویکی فقه] "وعد" در لغت به معنی عهد می باشد و در اصطلاح عبارتست از تعهّد کردن به انجام أمری، خواه آن أمر خیر باشد یا شرّ ، و اختصاص پیدا کردن به یکی از آن ها بواسطه قرینه ، معیّن می شود. و "وعید" که از وعد گرفته شده خبری است که فقط در وعدۀ شر و تهدید استعمال می گردد.
۱) مهم ترین تفاوتی که بین این دو کلمه وجود دارد تفاوت از ناحیۀ استعمال است و آن این است که: "وعد" هم در وعدۀ خیر و هم در وعدۀ شرّ بکار می رود ولی"وعید" و "ایعاد" فقط در وعده شرّ استعمال می شود. ۲) فرق دیگری که بین "وعد" و "وعید" وجود دارد در تخلّف پذیری آن هاست چرا که: خُلف وعده، قبیح است، زیرا مستلزم وقوع کذب از طرف خداوند است و صدور آن از خداوند محال است، ولی خُلف وعید در مواردی، نه تنها قبیح نیست بلکه حُسن هم دارد چون این کار نوعی اظهار کرم است. ۳) وعده از راه تفضّل خداوند بر بندگان است نه استحقاق بندگان، زیرا مؤمن هر چه ایمانش کامل تر باشد و اعمال صالحه او زیادتر باشد، نمی تواند شکر کوچک ترین نعمت های الهی را اداء نماید تا مستحق دریافت آن وعدها گردد، ولی وعید از راه استحقاق عباد است و خداوند زائد بر استحقاق، کسی را عذاب نمی کند، بلکه چه بسا عفو نموده و گذشت می کند.
وعید در قرآن
در قرآن برای حفظ روحیّۀ خوف و رجا به تناسب وعده های نیک به مؤمنان، به انذار انسان ها نیز پرداخته و آن ها را از سرپیچی دستورات خداوند بیم داده است تا از این راه، بقاء حیات نوع بشر را تداوم بخشیده و به مسیر کمال رهنمون گردد.واژۀ وعید در قرآن شش مرتبه استعمال شده است و انسان ها را از تحقّق وعیدهای الهی بیم داده و عاقبت کسانی که وعیدهای الهی را جدّی گرفته و همچنین عاقبت کفار که وعیدهای الهی را دروغ انگاشتند را یادآوری نموده است، که ما برخی از این وعیدها را ذکر نموده و بررسی می نماییم.
← وعیدهای خدا به کفّار
از آن جا که در وعید، نوعی هشدار وجود دارد که انسان را از خطرات برحذر می دارد به طور طبیعی در انسان ایجاد ترس می نماید و لذا انسان در آن مورد حسّاس شده و به نسبت شدّت وعید، از انجام عملی که دربارۀ آن وعید داده شده صرف نظر می کند و یا حدّاقل با احتیاط بیشتری عمل می نماید، قرآن نیز برای بیدار کردن انسان ها و آگاه کردن آن ها از خطرات پیش رو، به آن ها وعید می دهد، و لذا در قرآن، کمتر سوره ای است که خداوند، خبر از امت های سابقه و بلیّات نازله بر آن ها و از عقوبت قیامت و عذاب جهنم و خلود در آن نداده باشد، چنانکه می فرماید:«وَصَرَّفْنا فِیهِ مِنَ الْوَعِیدِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ أَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِکْرا» «و این گونه آن را قرآنی عربی نازل کردیم، و انواع وعیدها را در آن بازگو نمودیم، شاید تقوا پیشه کنند یا برای آنان تذکّری پدید آورد!»چنانچه که مشهود است خداوند در این آیه علّت بازگو کردن وعیدها را ایجاد شدن حالت تقوا در انسان ها و یا دست کم متوجه شدن آن ها، ذکر می نماید.
جایگاه وعید در رشد انسان
...
۱) مهم ترین تفاوتی که بین این دو کلمه وجود دارد تفاوت از ناحیۀ استعمال است و آن این است که: "وعد" هم در وعدۀ خیر و هم در وعدۀ شرّ بکار می رود ولی"وعید" و "ایعاد" فقط در وعده شرّ استعمال می شود. ۲) فرق دیگری که بین "وعد" و "وعید" وجود دارد در تخلّف پذیری آن هاست چرا که: خُلف وعده، قبیح است، زیرا مستلزم وقوع کذب از طرف خداوند است و صدور آن از خداوند محال است، ولی خُلف وعید در مواردی، نه تنها قبیح نیست بلکه حُسن هم دارد چون این کار نوعی اظهار کرم است. ۳) وعده از راه تفضّل خداوند بر بندگان است نه استحقاق بندگان، زیرا مؤمن هر چه ایمانش کامل تر باشد و اعمال صالحه او زیادتر باشد، نمی تواند شکر کوچک ترین نعمت های الهی را اداء نماید تا مستحق دریافت آن وعدها گردد، ولی وعید از راه استحقاق عباد است و خداوند زائد بر استحقاق، کسی را عذاب نمی کند، بلکه چه بسا عفو نموده و گذشت می کند.
وعید در قرآن
در قرآن برای حفظ روحیّۀ خوف و رجا به تناسب وعده های نیک به مؤمنان، به انذار انسان ها نیز پرداخته و آن ها را از سرپیچی دستورات خداوند بیم داده است تا از این راه، بقاء حیات نوع بشر را تداوم بخشیده و به مسیر کمال رهنمون گردد.واژۀ وعید در قرآن شش مرتبه استعمال شده است و انسان ها را از تحقّق وعیدهای الهی بیم داده و عاقبت کسانی که وعیدهای الهی را جدّی گرفته و همچنین عاقبت کفار که وعیدهای الهی را دروغ انگاشتند را یادآوری نموده است، که ما برخی از این وعیدها را ذکر نموده و بررسی می نماییم.
← وعیدهای خدا به کفّار
از آن جا که در وعید، نوعی هشدار وجود دارد که انسان را از خطرات برحذر می دارد به طور طبیعی در انسان ایجاد ترس می نماید و لذا انسان در آن مورد حسّاس شده و به نسبت شدّت وعید، از انجام عملی که دربارۀ آن وعید داده شده صرف نظر می کند و یا حدّاقل با احتیاط بیشتری عمل می نماید، قرآن نیز برای بیدار کردن انسان ها و آگاه کردن آن ها از خطرات پیش رو، به آن ها وعید می دهد، و لذا در قرآن، کمتر سوره ای است که خداوند، خبر از امت های سابقه و بلیّات نازله بر آن ها و از عقوبت قیامت و عذاب جهنم و خلود در آن نداده باشد، چنانکه می فرماید:«وَصَرَّفْنا فِیهِ مِنَ الْوَعِیدِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ أَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِکْرا» «و این گونه آن را قرآنی عربی نازل کردیم، و انواع وعیدها را در آن بازگو نمودیم، شاید تقوا پیشه کنند یا برای آنان تذکّری پدید آورد!»چنانچه که مشهود است خداوند در این آیه علّت بازگو کردن وعیدها را ایجاد شدن حالت تقوا در انسان ها و یا دست کم متوجه شدن آن ها، ذکر می نماید.
جایگاه وعید در رشد انسان
...
wikifeqh: وعیدهای_خدا