نهایه الاصول

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] نهایة الأصول (کتاب). کتاب «نهایة الاصول»، تقریرات درس خارج آیة الله العظمی، حاج آقا حسین بروجردی طباطبایی (متوفای ۱۳۸۰ ق) است که توسط آیة الله، حسینعلی منتظری ، به زبان عربی ، به رشته تحریر درآمده است.
چرک نویس قسمت اول (مباحث الفاظ) این کتاب، در سال ۱۳۶۸ پایان یافته است و در همان سال نیز تدریس قسمت دوم آغاز شده است.با توجه به تاریخ انتشار هر دو جلد که سال ۱۴۱۵ ق، است و با توجه به عبارت آخر کتاب (قد تم قبل قریب من ستة و اربعین سنة)، تاریخ اتمام چرک نویس جلد دوم سال ۱۳۷۰ ق، بوده است.در الذریعة ، تاریخ انتشار قسمت اول کتاب را سال ۱۳۷۵ ق (در حدود ۵ سال قبل از وفات آیة الله بروجردی ) و در ۳۵۰ صفحه ذکر کرده است.علت تاخیر چاپ قسمت دوم کتاب را همان طور که مؤلف در مقدمه کتاب ذکر کرده، تکمیل مباحث ناقص آن بوده، اما پس از اینکه نتوانسته بعضی از قسمت های آن را گرد آورد، با بیان این مطلب که ما لا یدرک کله لا یترک کله، قسمت هایی را که امکان داشته، جمع آوری و تدوین نموده است.

[ویکی نور] کتاب «نهایة الاصول»، تقریرات درس خارج آیت الله، حاج آقا حسین بروجردی طباطبایی(متوفای 1380ق) است که توسط آیت الله حسینعلی منتظری، به زبان عربی، به رشته تحریر درآمده است.
چرک نویس قسمت اول(مباحث الفاظ) این کتاب، در سال 1368 پایان یافته است و در همان سال نیز تدریس قسمت دوّم آغاز شده است.
با توجه به تاریخ انتشار هر دو جلد که سال 1415ق، است و با توجه به عبارت آخر کتاب(قد تم قبل قریب من ستة و أربعین سنة)، تاریخ اتمام چرک نویس جلد دوم سال 1370ق، بوده است.
در الذریعة، تاریخ انتشار قسمت اول کتاب را سال 1375ق(در حدود 5 سال قبل از وفات آیت الله بروجردی) و در 350 صفحه ذکر کرده است.
علت تأخیر چاپ قسمت دوم کتاب را همان طور که مؤلف در مقدمه کتاب ذکر کرده، تکمیل مباحث ناقص آن بوده، اما پس از اینکه نتوانسته بعضی از قسمت های آن را گرد آورد، با بیان این مطلب که ما لا یدرک کلّه لا یترک کلّه، قسمت هایی را که امکان داشته، جمع آوری و تدوین نموده است.

[ویکی فقه] نهایه الاصول (کتاب). کتاب «نهایة الاصول»، تقریرات درس خارج آیة الله العظمی، حاج آقا حسین بروجردی طباطبایی (متوفای ۱۳۸۰ ق) است که توسط آیة الله، حسینعلی منتظری ، به زبان عربی ، به رشته تحریر درآمده است.
چرک نویس قسمت اول (مباحث الفاظ) این کتاب، در سال ۱۳۶۸ پایان یافته است و در همان سال نیز تدریس قسمت دوم آغاز شده است.با توجه به تاریخ انتشار هر دو جلد که سال ۱۴۱۵ ق، است و با توجه به عبارت آخر کتاب (قد تم قبل قریب من ستة و اربعین سنة)، تاریخ اتمام چرک نویس جلد دوم سال ۱۳۷۰ ق، بوده است.در الذریعة ، تاریخ انتشار قسمت اول کتاب را سال ۱۳۷۵ ق (در حدود ۵ سال قبل از وفات آیة الله بروجردی ) و در ۳۵۰ صفحه ذکر کرده است.علت تاخیر چاپ قسمت دوم کتاب را همان طور که مؤلف در مقدمه کتاب ذکر کرده، تکمیل مباحث ناقص آن بوده، اما پس از اینکه نتوانسته بعضی از قسمت های آن را گرد آورد، با بیان این مطلب که ما لا یدرک کله لا یترک کله، قسمت هایی را که امکان داشته، جمع آوری و تدوین نموده است.
ساختار
کتاب، از یک مقدمه و ۸ مقصد تشکیل شده است. مباحث الفاظ شامل ۵ مقصد و مباحث عقلی شامل سه مقصد می باشد.همان طور که مؤلف در مقدمه ذکر کرده است، تقسیم بندی مطالب کتاب، نظیر کفایة الاصول آخوند خراسانی است تا خواننده با توجه به عناوین مطالب، به راحتی بتواند مسائل مختلف را از موارد آن به دست بیاورد.
گزارش محتوا
مقدمه، ۱۱ امر را در بر دارد به این شرح: امر اول، تمایز علوم و موضوع علم اصول؛ امر دوم، مبحث وضع ، انشاء و اخبار؛ امر سوم، حقیقت و مجاز ؛ امر چهارم، حقیقت استعمال؛ امر پنجم، عدم توقف دلالت الفاظ بر اراده؛ امر ششم، عدم وضع مستقل برای لفظ مرکب؛ امر هفتم، علائم حقیقت و مجاز؛ امر هشتم، حقیقت شرعی ؛ امر نهم، صحیح و اعم ؛ امر دهم، استعمال لفظ مشترک در بیشتر از یک معنی و امر یازدهم. مقاصد هشت گانه عبارتند از: اوامر ؛ نواهی ؛ مفاهیم ؛ عموم و خصوص؛ مطلق و مقید ؛ قطع ، ظن و شک .اما مبحث اوامر، مطالب مربوط به ماده امر، اجزاء، مقدمه واجب، مسئله ضد ، دستور دادن امر کننده با علم به انتفاء شرط، واجب کفایی ، موسع و مضیق و مسئله تعلق امر به طبایع یا افراد را شامل می شود. مبحث نواهی، شامل مباحث مفاد نهی، اجتماع امر و نهی، آیا نهی از چیزی اقتضای فساد آن را دارد یا نه؟ می باشد. مبحث قطع، شامل حجیت قطع، اقسام قطع، تجری و تنجیز علم اجمالی است. مبحث ظن، امکان تعبد به ظن، تاسیس اصل در جایی که حجیت آن معلوم نیست، حجیت ظواهر کتاب ، حجیت خبر واحد ، اقسام خبر و حجیت مطلق ظن را در بر دارد. در بحث شک، فقط اصل برائت مطرح شده و سایر اصول عملیه مطرح نشده است. مقرر کتاب در انتهای کتاب می گوید: «الی هنا قد تم ما افاده سماحة السید الاستاذ الاکبر المرحوم آیة الله العظمی البروجردی اعلی الله مقامه الشریف» که نشان گر این است که آیة الله بروجردی، مباحث اصول عملیه را به پایان نرسانده است. از دیگر نکات قابل ذکر اینکه چون مسئله حجیت شهرت و اجماع ، فرع بر مسئله حجیت خبر است، بر خلاف ترتیب کلام شیخ اعظم انصاری، مسئله حجیت خبر، مقدم شده است.
ویژگی های کتاب
...

پیشنهاد کاربران

بپرس