[ویکی فقه] شناخت افعال و صفات الهی، آثار ویژه ای در دل و روان و سپس در عمل و رفتار انسان پدید می آورند و مفاهیم گوناگونی از آن ها انتزاع می شود؛ ازاین رو صفات و افعال اخلاقی متعددی در این رابطه مطرح می شود که برخی از آن ها، عبارت اند از: حالت شکر و سپاس، خوف و رجا، خشوع و تضرع.
افعال الهی که جلوه هایی از صفات الهی هستند، در صورتی که مورد شناخت و ادراک انسان قرار گیرند، آثار ویژه ای در دل و روان و سپس در عمل و رفتار وی پدید می آورند و از آن جا که افعال الهی چهره های گوناگونی دارند، به این معنا که مفاهیم مختلفی از آن ها انتزاع می شود و با زمینه های مختلف روحی انسان ارتباط پیدا می کنند، به تناسب آن ها صفات و افعال اخلاقی متعددی در این رابطه مطرح می شود.
حالت شکر و سپاس
از جمله شناخت های مربوط به صفات و افعال الهی معرفت به این حقیقت است که خداوند نعمت های زیادی به انسان اعطا کرده است و این که وی می تواند این اعطا و انعام را در دنیا ادامه بدهد و این که نیز او می تواند این نعمت های دنیوی را بیفزاید و از این ها گذشته، قادر است انسان را از نعمت های دیگری برتر و بالاتر و بیش تر از این نعمت ها در عالم آخرت برخوردار سازد و در مقابل، معرفت به این حقیقت که او می تواند این نعمت های دنیوی را از وی بگیرد و این که قادر است در جهان ابدی او را از همه نعمت ها محروم و به عذاب و رنج ابدی مبتلا سازد.شناخت خداوند به لحاظ قدرت فوق و توجه به این گونه افعال الهی می تواند در انسان حالات خاص روانی و رفتاری پدید آورد:حالت شکر و سپاس، نخستین حالتی است که با توجه به منعم بودن خدا و شناخت او به عنوان ولی نعمت در انسان به وجود می آید و یا بهتر است بگوییم: اولین میلی است که پس از این شناخت در انسان بیدار می شود. حالت شکرگزاری، میلی است فطری که هر انسان، این حالت را نسبت به هر منعمی به لحاظ انعام وی در خود احساس می کند و هر کسی قادر است آن را در درون خود تجربه کند؛ یعنی وقتی شخصی به شخص دیگر احسان، و نعمتی به وی اعطا می کند، شخص متنعم در مقابل منعم خویش احساس خاصی پیدا می کند که منشأ شکر و سپاس وی نسبت به او می شود، به او احترام می گذارد، با زبان قدردانی می کند و در عمل سعیش بر این است به گونه ای رفتار کند که متناسب با احسان او باشد. این ها همه مراتب شکر است؛ اما منشأ همه، احساسی است که در دل وی پدید می آید.
← خداوند منعم اصلی انسان
از جمله شناخت های انسان نسبت به خدای متعال، معرفت به این حقیقت است که خداوند می تواند همه نعمت هایی را که در این دنیا به وی داده است ـ مانند عمر و صحت و سلامتی و دوستان و آشنایان و اولاد و اموال و غیره ـ از وی بازپس گیرد و به عبارتی این نعمت ها را از او سلب کند و نیز معرفت به این که وی قادر است در جهان ابدی او را از همه نعمت ها محروم و به عذاب و رنج ابدی مبتلا و به دوری از بهشت و نعمت هایش و از همه بدتر به دوری از خدا و رحمت خدا گرفتار سازد؛ چنان که در مقابل هم او می تواند نعمت هایی را که داده است، هم چنان ادامه دهد و یا حتی بر این نعمت ها در آینده از جهت کمی یا کیفی بیفزاید و نیز در آخرت از نعمت های بیش تر و والاتر ما را برخوردار سازد.توجه به این معنی و شناخت خداوند به لحاظ آن که از چنین قدرتی برخوردار است و سعادت و شقاوت انسان در دنیا و آخرت به دست اوست، دو حالت روانی و نفسانی «خوف» و «رجا» را در ما برمی انگیزد.
← تفاوت خوف و رجا با شکر
...
افعال الهی که جلوه هایی از صفات الهی هستند، در صورتی که مورد شناخت و ادراک انسان قرار گیرند، آثار ویژه ای در دل و روان و سپس در عمل و رفتار وی پدید می آورند و از آن جا که افعال الهی چهره های گوناگونی دارند، به این معنا که مفاهیم مختلفی از آن ها انتزاع می شود و با زمینه های مختلف روحی انسان ارتباط پیدا می کنند، به تناسب آن ها صفات و افعال اخلاقی متعددی در این رابطه مطرح می شود.
حالت شکر و سپاس
از جمله شناخت های مربوط به صفات و افعال الهی معرفت به این حقیقت است که خداوند نعمت های زیادی به انسان اعطا کرده است و این که وی می تواند این اعطا و انعام را در دنیا ادامه بدهد و این که نیز او می تواند این نعمت های دنیوی را بیفزاید و از این ها گذشته، قادر است انسان را از نعمت های دیگری برتر و بالاتر و بیش تر از این نعمت ها در عالم آخرت برخوردار سازد و در مقابل، معرفت به این حقیقت که او می تواند این نعمت های دنیوی را از وی بگیرد و این که قادر است در جهان ابدی او را از همه نعمت ها محروم و به عذاب و رنج ابدی مبتلا سازد.شناخت خداوند به لحاظ قدرت فوق و توجه به این گونه افعال الهی می تواند در انسان حالات خاص روانی و رفتاری پدید آورد:حالت شکر و سپاس، نخستین حالتی است که با توجه به منعم بودن خدا و شناخت او به عنوان ولی نعمت در انسان به وجود می آید و یا بهتر است بگوییم: اولین میلی است که پس از این شناخت در انسان بیدار می شود. حالت شکرگزاری، میلی است فطری که هر انسان، این حالت را نسبت به هر منعمی به لحاظ انعام وی در خود احساس می کند و هر کسی قادر است آن را در درون خود تجربه کند؛ یعنی وقتی شخصی به شخص دیگر احسان، و نعمتی به وی اعطا می کند، شخص متنعم در مقابل منعم خویش احساس خاصی پیدا می کند که منشأ شکر و سپاس وی نسبت به او می شود، به او احترام می گذارد، با زبان قدردانی می کند و در عمل سعیش بر این است به گونه ای رفتار کند که متناسب با احسان او باشد. این ها همه مراتب شکر است؛ اما منشأ همه، احساسی است که در دل وی پدید می آید.
← خداوند منعم اصلی انسان
از جمله شناخت های انسان نسبت به خدای متعال، معرفت به این حقیقت است که خداوند می تواند همه نعمت هایی را که در این دنیا به وی داده است ـ مانند عمر و صحت و سلامتی و دوستان و آشنایان و اولاد و اموال و غیره ـ از وی بازپس گیرد و به عبارتی این نعمت ها را از او سلب کند و نیز معرفت به این که وی قادر است در جهان ابدی او را از همه نعمت ها محروم و به عذاب و رنج ابدی مبتلا و به دوری از بهشت و نعمت هایش و از همه بدتر به دوری از خدا و رحمت خدا گرفتار سازد؛ چنان که در مقابل هم او می تواند نعمت هایی را که داده است، هم چنان ادامه دهد و یا حتی بر این نعمت ها در آینده از جهت کمی یا کیفی بیفزاید و نیز در آخرت از نعمت های بیش تر و والاتر ما را برخوردار سازد.توجه به این معنی و شناخت خداوند به لحاظ آن که از چنین قدرتی برخوردار است و سعادت و شقاوت انسان در دنیا و آخرت به دست اوست، دو حالت روانی و نفسانی «خوف» و «رجا» را در ما برمی انگیزد.
← تفاوت خوف و رجا با شکر
...
wikifeqh: معرفت_افعال_الهی