معانی الاخبار

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] معانی الأخبار (کتاب). کتاب معانی الأخبار از شیخ صدوق ، ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی( ۳۰۵- ۳۸۱ هجری)، از چهره های برجسته فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجری است. این کتاب مجموعه روایاتی است که از حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام روایت شده و در شرح حدود پانصد اصطلاح از اصطلاحات قرآنی، روایی، عقیدتی، فقهی و دیگر معارف اسلامی است، مانند: معنای سبحان الله، معنای حروف مقطعه، معنای من کنت مولاه فعلی مولاه و معنای بیع الحصاة و... .
محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، مشهور به« شیخ صدوق »، در سال ۳۰۵ هجری قمری، در خاندان علم و تقوی، در شهر قم دیده به جهان گشود.( سالهای ۳۰۶ و ۳۰۷ نیز برای ولادت شیخ ذکر شده است)شیخ طوسی جریان ولادت وی را چنین نقل نموده: علی بن بابویه با دختر عموی خود ازدواج کرده بود; ولی از او فرزندی به دنیا نیامد. او در نامه ای از حضور شیخ ابو القاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل الله تعالی فرجه بخواهد برای او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید. پس از گذشت مدتی از ناحیۀ آن حضرت این گونه جواب رسید:« تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهی شد; ولی به زودی کنیزی دیلمیه نصیب تو می شود که از او دارای دو پسر فقیه خواهی گشت.» شیخ صدوق از بزرگترین شخصیت های جهان اسلام و از برجسته ترین چهره های درخشان علم و فضیلت است. او که نزدیک به عصر ائمه علیهم السلام می زیست، با جمع آوری روایات اهل بیت علیهم السلام و تالیف کتاب های نفیس و با ارزش، خدمات ارزنده و کم نظیری به اسلام و تشیع کرد. شیخ صدوق بیش از بیست سال از دوران پر برکت حیات پدر را درک کرد و در این مدت از محضر پدر و سایر علمای قم کسب علم و حکمت کرد. او در سن ۲۲ یا ۲۳ سالگی بود که پدر بزرگوارش دار فانی را وداع کرد. از آن پس وظیفۀ سنگین نشر احادیث آل محمد صلی الله علیهم اجمعین و هدایت امت به عهدۀ وی قرار گرفت و دوران جدیدی از زندگی او آغاز گردید.

[ویکی فقه] مؤلّف:شیخ صدوق (م ۳۸۱ ق)
این کتاب حاوی احادیثی است که جنبه تحریف زدایی از چهره واقعیت ها را دارد. و بازگوکننده تأویل و بیان واقعی الفاظ شبهه انگیزی است که در آیات قرآن و یا در سنت آمده و دارای چند احتمال است و معمولاً دست آویز بدخواهان شده بود و به همین دلیل شیعیان آن مسائل را از ائمه راستین اسلام پرسیده و پاسخ دریافت داشته اند. به راستی این کتاب همچون چراغ نورانی هدایت جهت شناخت واقعی اسلام و معرفت و بینایی و شناخت حقایق اسلام راستین است. کتاب حاضر درصدد است تا به دید مسلمین جهت الهی داده و به آنان بصیرت و معرفت ببخشد تا در دامن شیادان دین ساز نیفتند. جلد اوّل کتاب در ۱۸۴ باب و جلد دوم در ۴۳۰ باب تنظیم شده و بیشتر باب ها حدوداً از یک حدیث تا ده حدیث, تشکیل می شوند. مولف علت تألیف کتاب را شناساندن مفهوم صحیح احادیث و روایات ائمه ـ علیهم السلام ـ به مردم ذکر کرده و این هدف خود را به کلام امام صادق ـ علیه السلام ـ استناد داده که امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرمایند: «... منظور و مقصود سخنان و کلمات مرا درک کنید, زیرا هر جمله دارای چندین مفهوم می باشد و هر کس می تواند آن را به مقصود خود تأویل کرده و دروغ هم نگفته باشد». از این رو مؤلّف بر آن است تا مفهوم و منظور اصلی احادیث ذی الوجوه را بیان و به فهم مقصود اصلی ائمه ـ علیهم السلام ـ کمک کند تا اسلام واقعی در بین مسلمانان منتشر شود. ترجمه به فارسی این کتاب ارزشمند را جناب آقای شیخ عبدالعلی محمدی شاهرودی به فارسی ترجمه کرده است. وضعیت نشر کتاب معانی الاخبار در دو جلد به زبان عربی به همت نشر دارالکتب الاسلامیه در سال ۱۳۷۲ ه.ش به چاپ رسیده است. منبعسایت اندیشه قم

[ویکی نور] معانی الأخبار، اثر ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، معروف به شیخ صدوق، با تصحیح علی اکبر غفاری، توضیح و تشریح کلمات مشکل آیات و روایات، می باشد که به زبان عربی و در قرن چهارم هجری، نوشته شده است.
در اهمیت این اثر، می توان به این نکته اشاره نمود که این کتاب، در مقام بیان غرایب احادیث و مشکلات اخبار، از زبان اهل بیت(ع) است و به منزله قاموسی در فهم کلمات و معانی الفاظ و لطایف اخبار معصومین(ع) می باشد و روزگار، کتابی مثل این را در این زمینه، به خود ندیده و بر سبک آن، کتابی نوشته نشده است و فواید آن، در غیر آن، یافت نمی شود .
دو مقدمه از مصحح و مؤلف، آغازگر مطالب بوده و کتاب حاوی 429 باب در موضوعات مختلف و متنوع می باشد که در هر باب، از یک تا 105 حدیث وجود دارد .
تعداد روایات کتاب، 784 روایت است، ولی در برخی روایات، مشاهده می شود که داخل روایات، روایت دیگری نیز ذکر شده که بر این اساس، به تعداد مذکور، 53 روایت نیز اضافه می گردد و مجموع روایات، به 837 روایت می رسد .
شیخ صدوق در این اثر، کوشیده است تا به توضیح و تشریح واژه های مشکل و مجمل قرآن و روایات بپردازد. او در این جهت، از خود آیات و احادیث، کمک گرفته است؛ بسیاری از لغات مشکل قرآن و احادیث را معنا کرده، سپس وقتی معنای لغتی را از روایات یا آیات درنیافته، به سراغ کتاب های معتبری مانند «غریب القرآن» ابوعبید قاسم بن سلام و «غریب الحدیث» رفته و بحث را تکمیل کرده است .

[ویکی نور] معانی الاخبار (ترجمه شیخی). معانی الأخبار، تألیف محمد بن علی بن بابویه معروف به شیخ صدوق، اثری است در مقام بیان غرائب احادیث و مشکلات اخبار از زبان اهل بیت(ع) که به قلم حمیدرضا شیخی، از عربی به فارسی روان و سلیس ترجمه شده است.
در ابتدای کتاب، مقدمه مفصلی از مترجم آمده است که در آن زندگانی شیخ صدوق، مسافرت های علمی، اساتید، شاگردان، مصنفات و ویژگی های آثار به دست رسیده از ایشان، وفات و مدفن وی، آشنایی با معانی الاخبار، روایات و زمان نگارش آن، نسخه های خطی و چاپی موجود از این کتاب و روش شیخ صدوق در نگارش آن بیان شده است  .
نویسنده در این اثر، کوشیده است تا به توضیح و تشریح واژه های مشکل و مجمل قرآن و روایات بپردازد. او در این جهت، از خود آیات قرآن و احادیث کمک گرفته و بسیاری از لغات مشکل قرآن و احادیث را معنا کرده است. وی وقتی معنای لغتی را از روایات یا آیات درنیافته، سراغ کتاب های معتبری مانند «غریب القرآن» ابوعبید قاسم بن سلام و «غریب الحدیث» رفته و بحث را تکمیل کرده است  .
فهرست موضوعی مطالب به همراه فهرست آیات قرآنی و احادیث، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی ها علاوه بر ذکر منابع، توضیحات جامع و مفصلی پیرامون برخی از لغات و عبارات متن ذکر شده است.
ابن بابویه، محمد بن علی (نویسنده)

[ویکی فقه] معانی الاخبار (کتاب). کتاب معانی الأخبار از شیخ صدوق ، ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی( ۳۰۵- ۳۸۱ هجری)، از چهره های برجسته فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجری است. این کتاب مجموعه روایاتی است که از حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام روایت شده و در شرح حدود پانصد اصطلاح از اصطلاحات قرآنی، روایی، عقیدتی، فقهی و دیگر معارف اسلامی است، مانند: معنای سبحان الله، معنای حروف مقطعه، معنای من کنت مولاه فعلی مولاه و معنای بیع الحصاة و... .
محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، مشهور به« شیخ صدوق »، در سال ۳۰۵ هجری قمری، در خاندان علم و تقوی، در شهر قم دیده به جهان گشود.( سالهای ۳۰۶ و ۳۰۷ نیز برای ولادت شیخ ذکر شده است)شیخ طوسی جریان ولادت وی را چنین نقل نموده: علی بن بابویه با دختر عموی خود ازدواج کرده بود; ولی از او فرزندی به دنیا نیامد. او در نامه ای از حضور شیخ ابو القاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل الله تعالی فرجه بخواهد برای او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید. پس از گذشت مدتی از ناحیۀ آن حضرت این گونه جواب رسید:« تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهی شد; ولی به زودی کنیزی دیلمیه نصیب تو می شود که از او دارای دو پسر فقیه خواهی گشت.» شیخ صدوق از بزرگترین شخصیت های جهان اسلام و از برجسته ترین چهره های درخشان علم و فضیلت است. او که نزدیک به عصر ائمه علیهم السلام می زیست، با جمع آوری روایات اهل بیت علیهم السلام و تالیف کتاب های نفیس و با ارزش، خدمات ارزنده و کم نظیری به اسلام و تشیع کرد. شیخ صدوق بیش از بیست سال از دوران پر برکت حیات پدر را درک کرد و در این مدت از محضر پدر و سایر علمای قم کسب علم و حکمت کرد. او در سن ۲۲ یا ۲۳ سالگی بود که پدر بزرگوارش دار فانی را وداع کرد. از آن پس وظیفۀ سنگین نشر احادیث آل محمد صلی الله علیهم اجمعین و هدایت امت به عهدۀ وی قرار گرفت و دوران جدیدی از زندگی او آغاز گردید.
موضوع کتاب
این کتاب مجموعه روایاتی است که از حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام روایت شده و در شرح حدود پانصد اصطلاح از اصطلاحات قرآنی، روایی، عقیدتی، فقهی و دیگر معارف اسلامی است، مانند: معنای سبحان الله، معنای حروف مقطعه، معنای من کنت مولاه فعلی مولاه و معنای بیع الحصاة و... .
اعتبار و ارزش
معانی الأخبار مانند دیگر کتاب های شیخ صدوق، پیوسته مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار داشته و از معتبرترین اصول روایی شیعه به شمار می آید و روایات آن در بسیاری از مجموعه های بزرگ روایی شیعه مانند:« کتب اربعه »،« بحار الأنوار » و« وسائل الشیعه » آمده و به آن استناد شده است. این کتاب برای شناخت معانی اصطلاحات قرآنی، روایی، عقیدتی، فقهی و دیگر معارف اسلامی کتابی بس ارزشمند و قابل توجه است که با توجه به روایات اهل بیت رسول خدا، که تنها راه شناخت معارف و احکام اسلامی می باشد، نگاشته شده است.
انگیزه نگارش
...

[ویکی شیعه] معانی الاخبار (کتاب). مَعانی الأخبار کتابی روایی از شیخ صدوق، از عالمان برجسته شیعه در قرن چهارم هجری. این کتاب حاوی مجموعه روایاتی است از رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(ع) در توضیح حدود پانصد اصطلاح قرآنی، روایی، کلامی و فقهی.
محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، از بزرگ ترین علمای قرن چهارم هجری قمری بوده است. سال تولد وی پس از ۳۰۵ق بوده است و در ۳۸۱ ق درگذشت و در قبرستان ابن بابویه مدفون شد. وی بزرگ ترین محدّث و فقیه مکتب حدیثی قم بود. او حدود ۳۰۰ اثر علمی از خود بجا گذاشته بوده است که بسیاری از آنها مفقود شده است. کتاب من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه اثر اوست.
شیخ صدوق، کتاب معانی الاخبار را بعد از کتاب های « توحید » و « علل الشرایع » نوشته و نگارش آن به سال ۳۳۱ق پایان یافته است.

دانشنامه آزاد فارسی

مَعانِی الاَخْبار
کتابی به عربی، در حدیث، تألیف شیخ صدوق. متضمن حدود ۸۰۰ حدیث است که در شرح و تفسیر لغات و حروف و الفاظ و اصطلاحات وارد شده است و از منابع مشهور حدیث شیعه به شمار می آید. بارها در ایران و عراق و لبنان و هند به چاپ رسیده و به فارسی نیز ترجمه شده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس