روایت سد الابواب

[ویکی فقه] روایت سد الابواب (دیدگاه اهل سنت). رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به همه صحابه ای که همسایه مسجد بودند و در خانه آن ها به داخل مسجد باز می شد، دستور داد که درهای خانه خود را ببندند، و از این میان تنها به امیر مؤمنان (علیه السّلام) اجازه دادند که در خانه اش همچنان باز باشد.به اعتقاد شیعه هدف رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) تطهیر مسجد از رجس و پلیدی بود و خداوند اهل کساء (علیهم السّلام) را طبق آیه تطهیر از هرگونه رجس و پلیدی پاک گردانیده بود، فقط به امیر مؤمنان (علیه السّلام) اجازه داد که در خانه اش به داخل مسجد باز باشد. این مطلب یکی از فضائل چشم گیر امیر مؤمنان (علیه السّلام) محسوب می شود و منزلت ایشان را در نزد خدا و رسولش اثبات می کند.برخی اهل سنت شبهاتی در این باره مطرح کرده اند و در مقابل روایت «سد الابواب الا خوخة ابی بکر» را صحیح می دانند؛ در پاسخ علمای شیعه به روایاتی از مصادر اهل تسنن همراه با تصریح بزرگان ایشان بر صحت آن ها، اشاره کرده اند و همچنین در رد روایت «سد الابواب الا خوخة ابی بکر» نیز به نکاتی استدلال کرده اند.بزرگان شیعه مقالات و کتاب های بسیاری در این زمینه نگاشته اند که از جمله آن ها می توان به کتاب الاحادیث المقلوبة فی مناقب الصحابة، نوشته آیت الله علی حسینی میلانی اشاره کرد.
ابن تیمیه می گوید :«قوله: «وسد الابواب کلها الا باب علی» فان هذا مما وضعته الشیعة علی طریق المقابلة؛
ابن تیمیه حرانی، احمد بن عبد الحلیم، منهاج السنة النبویة، ج۵، ص۳۵، الناشر:جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، الطبعة:الأولی، ۱۴۰۶ ه - ۱۹۸۶ م.
روایت سد الابواب در باره امیر مؤمنان (علیه السّلام) از روایاتی است که با سند های صحیح و به صورت متواتر در کتاب های اهل سنت نقل شده است. هر چند که روایت متواتر نیازی به بررسی سندی ندارد؛ اما در عین حال ما به پنج روایت از مصادر اهل سنت همراه با تصریح بزرگان اهل سنت بر صحت آن ها، اشاره می کنیم.
← بررسی روایت زید بن ارقم
همان طور که پیش از این گفتیم، این روایت نه تنها از نظر سندی صحیح است؛ بلکه طبق تصریح بزرگان اهل سنت «متواتر» است. جلال الدین سیوطی، محدث، مفسر، ادیب، مورخ و لغت شناس بلندآوازه اهل سنت، بعد از نقل طرق متعدد این روایت می نویسد:«فهذه اکثر من عشرین حدیثاً فی الامر بسد الابواب وبقیت احادیث اخر ترکتها کراهة الاطالة... فصل: قد ثبت بهذه الاحادیث الصحیحة بل المتواترة انه صلی الله علیه وسلّم منع من فتح باب شارع الی مسجد ولم یاذن فی ذلک لاحد ولا لعمه العباس ولا لابی بکر الا لعلی لمکان ابنة رسول الله صلی الله علیه وسلّم منه؛
سیوطی، عبد الرحمن بن ابی بکر، الحاوی للفتاوی، ج۲، ص۲۰، الناشر:دار الفکر للطباعة والنشر، بیروت-لبنان، عام النشر:۱۴۲۴ ه - ۲۰۰۴ م.
...

[ویکی فقه] روایت سد الابواب (دیدگاه فریقین). پس از ساخت مسجد النبی، برای رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) و علی (علیه السّلام) و بعضی مهاجرین اطاق های کوچکی با سقف کوتاه در کنار مسجد ساختند که در آنها به داخل مسجد گشوده می شد و این افراد از منزل خود وارد مسجد می شدند.پس از مدتی وحی نازل شد و دستور بستن همه درها الا باب علی (علیه السلام) را صادر کرد. این ماجرا در روایتی نقل شده است که به روایت سدالابواب مشهور است.این روایت از طریق شیعه و اهل سنت نقل شده است.
سفر هجرت از مکه به مدینه روز جمعه دوازدهم ربیع الاول سال سیزدهم بعثت (۶۲۲ ق) به پایان رسید و رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) بعد از ظهر آن روز از «قبا» _در حومه شهر_ وارد مدینه گردید مرکب او (ناقه قصوی) در محله بنی ظمالک بن النجار در زمینی متعلق به دو کودک یتیم به نام سهل و سهیل متوقف شد و زانو بر زمین زد. آن حضرت از شتر به زیر آمد و دستور داد مسجد مدینه را در آن محل بنا کنند.خود او در همان نزدیکی در خانه ابوایوب انصاری _در حجره فوقانی_ منزل گرفت و مدت یازده ماه که کار ساختمان مسجد ادامه داشت در همان محل باقی ماند.
ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۴۹۵.
سه دروازه (باب) برای آن ساخته شد که با تکه های سنگ ازاره بندی شده بود. یکی از آنها به رفت و آمد رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) و اهل بیت اختصاص داشت و آن را باب جبرئیل گفتند. محل و نام این دروازه تا امروز حفظ شده است. دیگری باب الرحمه و سومی بی نام بود و این دروازه سوم راهرو همگان از بنده و آزاد و مسلمان و کافر بود. در مسجد هیچ فرش و اثاثه نبود و کف آن را با سنگ ریزه فرش کرده بودند. منبر هم نداشت و رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) برای القای خطبه به یکی از ستون های مسجد تکیه می داد. نخستین منبر برای مسجد مدینه در سال هفتم یا هشتم هجری شبیه منبر کلیساهای شام ساخته شد و سازنده آنها مردی به نام تمیم داری بود. برای رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) و علی (علیه السّلام) و بعضی مهاجرین اطاق های کوچکی با سقف کوتاه در کنار مسجد ساختند که در آنها به داخل مسجد گشوده می شد. سقف اطاق ها آن قدر کوتاه بود که دست یک طفل نوبلوغ به آن می رسید، سبک معماری آنها هم مانند شبستان مسجد بود یعنی ستون هایی از تنه نخل برافراشته روی آنها را با شاخ و برگ خرما پوشانده بودند. اطاق ها یک دری و بدون چفت و کوبه و یراق بود. حجره عایشه که رسول بعد از رحلت در آن مدفون گردید و حجره علی و فاطمه در سمت شرقی مسجد بود. برای هر همسر تازه که به خانه پیغمبر می آمد حجره تازه ای به همان اسلوب در ردیف حجره عایشه بنا می گردید. مسجد مدینه حیاط مستقل و وضوخانه نداشت و اهالی مدینه برای قضاء حاجت به خارج شهر می رفتند. تمام مسجد هم سرپوشیده نبود.
ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۴۹۸.
بعد از آن که ساختمان مسجد تمام شد پیغمبر از خانه ابوایوب به خانه خود منتقل گردید. علی بن ابی طالب (علیه السّلام) و ابوبکر و عمر و نیز عباس و حمزه عموهای پیغمبر در خانه های خود مستقر گردیدند و از راه مسجد رفت و آمد می کردند. لیکن رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) می خواست با همسر بسیار جوان خود عایشه زفاف کند و ازدواج فاطمه دختر آن حضرت با علی (علیه السّلام) نیز قریب الوقوع بود و رفت و آمد صحابه از داخل مسجد مانع از آن بود که اهل بیت بعد از نماز فراغتی داشته باشند. از این سبب دستور رسید که همه صحابه حتی عموها درهای خود را که به مسجد باز می شد ببندند و از راه دیگر رفت و آمد کنند و برای نماز از درهای مسجد وارد آن گردند. انحصارا به علی مرتضی که از کودکی در کنار رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) به سر می برد اجازه داده شد در خانه اش را به مسجد باز نگاه دارد و هر کار که در مسجد بر رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) حلال است بر وی نیز حلال باشد. این امتیاز به بعض صحابه از جمله عموهای پیغمبر گران آمد و کار به گله گزاری رسید ولی رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) قاطعانه ابلاغ فرمود که این دستور به موجب وحی الهی است و علی به حکم خدای این مزیت را حاصل کرده است. از این رو اصحاب ساکت شدند و سخن کوتاه گشت و درهائی که به داخل مسجد باز می شد مسدود گردید.
بررسی چند روایت
...