رجال البرقی

[ویکی نور] رجال البرقی کتابی است منسوب به شیخ ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد برقی، از مهمترین کتاب های رجالی شیعه می باشد که به زبان عربی و در قرن سوم نگارش و در این نسخه با تحقیق جواد قیومی اصفهانی منتشر شده است.
این کتاب «الطبقات» و «طبقات الرجال» نیز نامیده شده است.
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در چهارده باب، تنظیم شده است. (در این چاپ از کتاب، در شماره گذاری ابواب کتاب، اشتباهی صورت گرفته است؛ بدین ترتیب که باب شش، دو مرتبه تکرار شده است).
مؤلّف کتاب خویش را بر اساس طبقات روات تنظیم کرده است؛ همان شیوه ای که رجال شیخ طوسی نیز بر اساس آن نوشته شده است. در این کتاب، برقی ابتدا اصحاب پیامبر(ص) و سپس اصحاب امیرالمؤمنین(ع) و به همین ترتیب تا امام حسن عسکری(ع) را به ترتیب زمانی برشمرده است. پس از آن، اسامی زنانی که از پیامبر(ص) و ائمه(ع)روایت نقل کرده اند را به ترتیب آورده است. در پایان کتاب نیز نام 12 تن از اصحاب پیامبر(ص) که در روز جمعه و در مسجد پیامبر(ص) به ابوبکر اعتراض کرده و بر علیه غصب خلافت او سخن گفتند، آورده شده است.
در مقدمه محقق، به شرح حال ابوجعفر احمد بن محمّد بن خالد برقی و بحث درباره انتساب این کتاب به وی پرداخته شده است. محقّق به درستی در مقدمه تأکید کرده است که انتساب این کتاب به برقی صغیر (احمد بن محمّد) نادرست است

[ویکی فقه] رجال البرقی (کتاب). نام این کتاب« طبقات الرجال» یا« الطبقات» است و معروف به« رجال برقی» می باشد. مؤلف آن ابو جعفر، احمد بن ابی عبد الله بن خالد برقی ، متوفای ۲۷۴ یا ۲۸۰ هجری، از راویان بزرگ حدیث در قرن سوم و از اصحاب ائمۀ بزرگوار علیهم السلام است.
شیخ ابو جعفر، احمد بن محمد بن خالد بن عبد الرحمن بن محمد بن علی برقی، از راویان حدیث و از فقهای بزرگ شیعه و از یاران ائمه علیهم السلام به شمار می آید.احمد در روستای« برق رود » از توابع شهر قم به دنیا آمد.او اصالتا از کوفه است. جد بزرگ او محمد بن علی از یاران زید بن علی بن الحسین علیهما السلام بود که در برابر حکومت ظلم و ستم بنی امیه قیام کرده و در زندان یوسف بن عمر به شهادت رسید.خالد، پدر بزرگ احمد در حالی که کودکی خردسال بود همراه پدرش عبد الرحمن بن محمد از کوفه آواره شدند و به شهر قم پناه آوردند. از برقی نزدیک به یکصد اثر بر جای مانده که از جملۀ آنها کتاب محاسن و کتاب تفسیر و رجال است. احمد بن محمد بن خالد برقی از مشایخ ثقه الاسلام کلینی است و از حیث اعتبار و وثاقت در بالاترین درجات قرار دارد.
← اشتراک
علم رجال را شاید بتوان مهمترین مقدمه و وسیله برای دستیابی به علوم اهل البیت و روایات معصومین علیهم السلام دانست. این علم در کنار علم درایه مانند دو بال، فقیه و محدث و مفسّر و... را کمک می کنند تا به وسیلۀ روایات، به بلندترین قله های معارف اسلامی دست یابند.علم رجال به عالم یاری می رساند تا روایات صحیح از حیث سند را از غیر صحیح جدا نماید و علم درایه روایات را از حیث متن و محتوا بررسی می نماید.توجه خاص به علم رجال از زمان ائمه علیهم السلام و قرون اولیۀ اسلامی پیوسته وجود داشته و بزرگانی چون« عبد الله بن جبله کنانی » متوفای ۲۱۹ هجری و ابو فضال و ابن محبوب تألیفاتی در این زمینه داشته اند که متأسفانه همۀ آنها در حوادث تاریخ از بین رفته اند.
اصول رجال
مهمترین کتب رجالی که نسخه های آنها تا این زمان باقی مانده است به اصول خمسه یا ثمانیۀ رجال معروفند که عبارتند از:۱- رجال کشی یا معرفة الناقلین که نسخۀ آن از زمان شیخ طوسی به بعد یافت نشده و تنها منتخب و مهذّب آن با نام« اختیار معرفة الرجال » که توسط شیخ طوسی تهیه شده موجود است. ۲- فهرست نجاشی، که به اعتراف اکثر بزرگان مهمترین و عمده ترین کتاب در این فن است و برای هر محدث مراجعه به آن امری اجتناب ناپذیر است.۳- رجال شیخ طوسی . ۴- فهرست شیخ طوسی . ۵- رجال برقی( کتاب حاضر). پس از این کتب، کتابهای فراوان دیگری نوشته شده که در تمام آنها منقولاتی از این کتب یافت می شود. البته بحثهای تحلیلی بسیار خوبی در کتب متأخر انجام شده که در شناخت بهتر روات و طبقۀ آنها بسیار مهم است.
شیوۀ نگارش
...

[ویکی شیعه] رجال البرقی (کتاب). رجال برقی از نخستین منابع رجالی شیعه است. این کتاب با عنوان طبقات الرجال یا الطبقات نیز شناخته می شود و در آن نام ۱۴۵۱ راوی حدیث به ترتیب طبقات آن ها ذکر شده است. بنابر دیدگاه رایج، این اثر تألیف احمد بن محمد بن خالد برقی، از اصحاب امام جواد(ع) و امام هادی(ع) است. برخی محققان با توجه به شواهد موجود، احتمال انتساب کتاب به نوه احمد بن محمد را تقویت کرده اند. برخی نیز معتقدند این کتاب، محصول تلاش خاندان برقی است.
این کتاب که نام اصلی آن طبقات الرجال یا الطبقات است، بنا بر نظر مشهور تألیف احمد بن محمد بن خالد برقی بوده و با عنوان رجال البرقی شناخته می شود. رجال برقی یکی از اصول پنج گانه رجالی شیعه (الأصول الرجالیة الخمسة) به حساب می آید که در کنار رجال کشی، رجال نجاشی، رجال شیخ طوسی و فهرست شیخ طوسی، نخستین کتاب های رجالی شیعه را تشکیل می دهند. اهمیت دانش رجال در فرایند اجتهاد و امتیاز خاصی که رجالیون برای قدمت منابع رجالی در نظر گرفته اند، کتاب برقی را به منبعی مهم در فقه استدلالی تبدل کرده است.
مؤلف کتاب الرجال، یکی از افراد خاندان برقی است، که البته درباره هویت دقیق وی اختلاف نظر وجود دارد. خاندان برقی از شیعیانی بودند که پس از کشته شدن جدّ بزرگ خاندان (محمد بن علی برقی) به دست امویان، از کوفه به قم هجرت کردند. بنابر قول مشهور این کتاب به احمد بن محمد بن خالد برقی منسوب است. با توجه به تاریخ تقریبی وفات احمد برقی (۲۷۴ یا ۲۸۰ قمری) وی را از یاران امام جواد(ع) و امام هادی(ع) دانسته اند.