[ویکی فقه] اِبْن ِ اَبی عَقیل ، ابومحمد حسن بن علی ، حَذّاءِ عُمانی یا عَمّانی ، محدّث ، فقیه و متکلّم شیعی ِ در سده ۴ق /۱۰م می باشد.گفته اند یمنی است؛ عمان از سواحل دریای یمن است.
حـسـیـن بـن ابـی عقیل ملقب به حذا معروف به عمانی و ابن عقیل، (عـمـان با ضم عین و تشدید میم، و آن منطقه ای است میان بلاد یمن و فارس حذا با فتح حا و تشدیدذال، کفاش و سازنده کفش می باشد) کنیه اش ابـوعـلـی، از فقهای بزرگ و از بزرگان امامیه و از متکلمین وارسته ای است که معاصر با ثقةالاسلام کلینی (متوفی ۳۲۹) بوده، و از اساتید شیخ مفید به شمار می آید.با این که غالب فقیهان و محدّثان شیعی در آثار خود از وی سخن گفته اند، تاریخ تولد و وفات او معلوم نیست ، حتی نمی دانیم که او منسوب به کدام عمان است .نظر به این که ابن قولویه از وی روایت کرده ، باید گفت وی در طبقه کلینی بوده و عصر غیبت صُغری (۲۶۰-۳۲۹ق /۸۷۹ -۹۴۱م ) را درک کرده است .تاریخ وفاتش معلوم نیست؛ بحر العلوم گفته است که او استاد جعفر بن قولویه بوده است و جعفر بن قولویه استاد شیخ مفید بوده است این قول از قول بالا که جعفر بن قولویه را هم دوره علی بن بابویه معرفی کرده است، اقرب به تحقیق است.آرا ایـن ابـی عـقـیـل در فقه زیـاد نـقـل مـی شـود او از چـهره هایی است که مکرر به نام او در فقه برمی خوریم.
قول نجاشی
نخستین کسی که از ابن ابی عقیل و آثارش یاد کرده ، شیخ طوسی (د ۴۶۰ق /۱۰۶۸م ) است که او را حسن بن عیسی نامیده است ، اما نجاشی (د ۴۵۰ق /۱۰۵۸م ) که با گستردگی و دقت بیشتر از ابن ابی عقیل سخن گفته ، نام پدرش را علی ضبط کرده است . همو ابن ابی عقیل را «فقیه » و «ثقه » می شمارد و از کتاب او المتمسّک بحبل آل الرّسول یاد می کند و می گوید این کتاب در میان امامیّه شهرت تام دارد و کسانی که از خراسان به قصد سفر حج از عراق می گذرند، از این کتاب سراغ می گیرند و آن را می خرند. بیان این نکته از زبان نجاشی اهمیت علمی نوشته های ابن ابی عقیل و شهرت فقهی وی را در جهان اسلام نشان می دهد.همو می افزاید که استادش مفید (د ۴۱۳ق /۱۰۲۲م ) ابن ابی عقیل را بسیار ستوده است . آن گاه نجاشی با دو واسطه از ابوالقاسم جعفر بن محمد (ابن قولویه ) نقل می کند که ابن ابی عقیل اجازه روایت کتاب المتمسّک و دیگر آثارش را به وی (ابن قولویه ) داده است .سپس نجاشی می نویسد که خود نیز کتاب الکَرّ و الفَرّ ابن ابی عقیل را که در امامت است ، نزد شیخ مفید خوانده است . بجز نجاشی دیگر رجال شناسان شیعی نیز «وثاقت » وی را تأیید کرده اند.
قول فقهای امامیه
فقهای امامیه از ابن ابی عقیل و ابن جنید اسکافی بغدادی (د ۳۸۱/ ۹۹۱م ) (ه م ) که تقریباً معاصر وی بود و سنت اجتهاد و استنباط را در سطح گسترده تر و عمیق تری پی گرفت ، با عنوان «قدیمَین » یاد کرده اند و برخی وی را نخستین فقیه شیعی دانسته اند که در آغاز غیبت کبری فقه را تهذیب کرد و نظر اجتهادی را به کار بست و بحث در اصول را از فروع جدا ساخت .
آرای فقهی
...
حـسـیـن بـن ابـی عقیل ملقب به حذا معروف به عمانی و ابن عقیل، (عـمـان با ضم عین و تشدید میم، و آن منطقه ای است میان بلاد یمن و فارس حذا با فتح حا و تشدیدذال، کفاش و سازنده کفش می باشد) کنیه اش ابـوعـلـی، از فقهای بزرگ و از بزرگان امامیه و از متکلمین وارسته ای است که معاصر با ثقةالاسلام کلینی (متوفی ۳۲۹) بوده، و از اساتید شیخ مفید به شمار می آید.با این که غالب فقیهان و محدّثان شیعی در آثار خود از وی سخن گفته اند، تاریخ تولد و وفات او معلوم نیست ، حتی نمی دانیم که او منسوب به کدام عمان است .نظر به این که ابن قولویه از وی روایت کرده ، باید گفت وی در طبقه کلینی بوده و عصر غیبت صُغری (۲۶۰-۳۲۹ق /۸۷۹ -۹۴۱م ) را درک کرده است .تاریخ وفاتش معلوم نیست؛ بحر العلوم گفته است که او استاد جعفر بن قولویه بوده است و جعفر بن قولویه استاد شیخ مفید بوده است این قول از قول بالا که جعفر بن قولویه را هم دوره علی بن بابویه معرفی کرده است، اقرب به تحقیق است.آرا ایـن ابـی عـقـیـل در فقه زیـاد نـقـل مـی شـود او از چـهره هایی است که مکرر به نام او در فقه برمی خوریم.
قول نجاشی
نخستین کسی که از ابن ابی عقیل و آثارش یاد کرده ، شیخ طوسی (د ۴۶۰ق /۱۰۶۸م ) است که او را حسن بن عیسی نامیده است ، اما نجاشی (د ۴۵۰ق /۱۰۵۸م ) که با گستردگی و دقت بیشتر از ابن ابی عقیل سخن گفته ، نام پدرش را علی ضبط کرده است . همو ابن ابی عقیل را «فقیه » و «ثقه » می شمارد و از کتاب او المتمسّک بحبل آل الرّسول یاد می کند و می گوید این کتاب در میان امامیّه شهرت تام دارد و کسانی که از خراسان به قصد سفر حج از عراق می گذرند، از این کتاب سراغ می گیرند و آن را می خرند. بیان این نکته از زبان نجاشی اهمیت علمی نوشته های ابن ابی عقیل و شهرت فقهی وی را در جهان اسلام نشان می دهد.همو می افزاید که استادش مفید (د ۴۱۳ق /۱۰۲۲م ) ابن ابی عقیل را بسیار ستوده است . آن گاه نجاشی با دو واسطه از ابوالقاسم جعفر بن محمد (ابن قولویه ) نقل می کند که ابن ابی عقیل اجازه روایت کتاب المتمسّک و دیگر آثارش را به وی (ابن قولویه ) داده است .سپس نجاشی می نویسد که خود نیز کتاب الکَرّ و الفَرّ ابن ابی عقیل را که در امامت است ، نزد شیخ مفید خوانده است . بجز نجاشی دیگر رجال شناسان شیعی نیز «وثاقت » وی را تأیید کرده اند.
قول فقهای امامیه
فقهای امامیه از ابن ابی عقیل و ابن جنید اسکافی بغدادی (د ۳۸۱/ ۹۹۱م ) (ه م ) که تقریباً معاصر وی بود و سنت اجتهاد و استنباط را در سطح گسترده تر و عمیق تری پی گرفت ، با عنوان «قدیمَین » یاد کرده اند و برخی وی را نخستین فقیه شیعی دانسته اند که در آغاز غیبت کبری فقه را تهذیب کرد و نظر اجتهادی را به کار بست و بحث در اصول را از فروع جدا ساخت .
آرای فقهی
...
wikifeqh: حسین_بن_ابی_عقیل