حسبه در عثمانی

[ویکی فقه] حسبه در عثمانی، به سیر تاریخی حسبه و زمان تاسیس سازمان حسبه در دوره حکومت عثمانی، می پردازد.
براساس گزارش های تاریخی یا با استناد به پاره ای رفتارها و روش ها ، برخی بر آن اند که سازمان حسبه در دوره امویان یا دوره عمربن خطّاب و یا حتی در عصر خود پیامبر تأسیس شده است

قول قوی در زمان تاسیس سازمان حسبه
اما به گمان قوی این سازمان در دوره آغازین خلافت عباسی پدید آمده است، همچنان که اطلاق واژه حسبه بر اداره امور بازار نیز از اوایل دوره عباسی و اواخر دوره اموی فراتر نمی رود؛ چه، در دوره اموی عمدتاً از اصطلاحات عامل السوق و صاحب السوق استفاده شده است

← شواهد تاریخی این قول
درباره منشأ نهاد حسبه، برخی آن را برگرفته از سازمان های مشابه رومی و ساسانی و عده ای آن را دارای اصل اسلامی می دانند
چه حسبه را سازمانی اصیل و چه برگرفته از نظام های دیگر بدانیم، تحول و گسترش آن کار مسلمانان و حاصل ناگزیر توسعه نظام دیوان سالاری بوده است.
با این همه، حسبه و محتسب همواره وضع یکسانی نداشته اند و تحت تأثیر جریان های سیاسی و اجتماعی و دخالت های فردی و قابلیت های محتسب، کارکرد نهاد حسبه نیز دستخوش دگرگونی هایی می شده است.
این دگرگونی ها و تحولات کمابیش از طریق مطالعه سرگذشت و رفتار محتسبان ــ در حدّی که در منابع بدانها اشاره شده ــ قابل ردیابی است.
در دوره اول خلافت عباسی، در زمان مهدی (حک: ۱۵۸ـ۱۶۹) نیز، همچون عهد منصور، بغداد محتسبانی داشت که گاه، با حفظ سمت، عهده دار وظایف دیگر نیز می شدند.

← در دوره هارون
...