[ویکی فقه] تقوا و قیامت (قرآن). انسان پس از زندگی در این دنیا، قیامت را در پیش دارد که باید بابت اعمالش پاسخگو باشد، لذا باید به قیامت و صحنه های بررسی اعمال باید توجه داشته باشد.
توجه به قیامت و صحنه های بررسی اعمال در آن روز، عامل رعایت تقوا و ترس از خداوند می گردد.«واتقوا یومـا لا تجزی نفس عن نفس شیــا ولا یقبل منها شفـعة ولا یؤخذ منها عدل ولا هم ینصرون؛ و از آن روز بترسید که کسی مجازات دیگری را نمی پذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته می شود؛ و نه غرامت از او قبول خواهد شد؛ و نه یاری می شوند».«واتقوا یومـا لا تجزی نفس عن نفس شیــا ولا یقبل منها عدل ولا تنفعها شفـعة ولا هم ینصرون؛ از روزی بترسید که هیچ کس از دیگری دفاع نمی کند؛ و هیچ گونه عوضی از او قبول نمی شود؛ و شفاعت، او را سود نمی دهد؛ و (از هیچ سوئی) یاری نمی شوند!».«نساؤکم حرث لکم فاتوا حرثکم انی شئتم وقدموا لانفسکم واتقوا الله واعلموا انکم ملـقوه وبشر المؤمنین؛ زنان شما، محل بذرافشانی شما هستند؛ پس هر زمان که بخواهید، می توانید با آنها آمیزش کنید. و (سعی نمائید از این فرصت بهره گرفته، با پرورش فرزندان صالح) اثر نیکی برای خود، از پیش بفرستید! و از خدا بپرهیزید و بدانید او را ملاقات خواهید کرد و به مؤمنان، بشارت ده!».«واتقوا یومـا ترجعون فیه الی الله ثم توفی کل نفس ما کسبت وهم لایظلمون؛ و از روزی بپرهیزید (و بترسید) که در آن روز، شما را به سوی خدا بازمی گردانند؛ سپس به هر کس، آنچه انجام داده، به طور کامل باز پس داده می شود، و به آنها ستم نخواهد شد. چون هر چه می بینند، نتایج اعمال خودشان است».«.. واتقوا الله واسمعوا والله لا یهدی القوم الفـسقین• یوم یجمع الله الرسل فیقول ماذا اجبتم قالوا لا علم لنا انک انت علـم الغیوب؛ این کار، نزدیکتر است به اینکه گواهی بحق دهند، (و از خدا بترسند،) و یا (از مردم) بترسند که (دروغشان فاش گردد، و) سوگندهایی جای سوگندهای آنها را بگیرد. از (مخالفت) خدا بپرهیزید، و گوش فرا دهید! و خداوند، جمعیّت فاسقان را هدایت نمی کند.• (از) روزی (بترسید) که خداوند، پیامبران را جمع می کند، و به آنها می گوید: (در برابر دعوت شما،) چه پاسخی به شما داده شد؟، می گویند: ما چیزی نمی دانیم؛ تو خود، از همه اسرار نهان آگاهی».(چنانچه «یوم»، مفعول برای «اذکروا» باشد، جمله «اذکروا یوم...» پس از «اتقوا الله» می تواند اشاره به علتی از علل لزوم تقوا و ترس از خدا داشته باشد.)«وانذر به الذین یخافون ان یحشروا الی ربهم لیس لهم من دونه ولی ولا شفیع لعلهم یتقون؛ و به وسیله آن (قرآن)، کسانی را که از روز حشر و رستاخیز می ترسند، بیم ده! (روزی که در آن،) یاور و سرپرست و شفاعت کننده ای جز او (= خدا) ندارند؛ شاید پرهیزگاری پیشه کنند!».یـایها الناس اتقوا ربکم واخشوا یومـا لایجزی والد عن ولده ولا مولود هو جاز عن والده شیــا...(فراخوانی به ترس از قیامت پس از دعوت به تقوا می تواند به منظور این نکته باشد که ترس از قیامت و توجه به آن در کسب تقوا ـ که توشه ای برای آخرت است ـ تاثیر دارد.) ای مردم! تقوای الهی پیشه کنید و بترسید از روزی که نه پدر کیفر اعمال فرزندش را تحمّل می کند، و نه فرزند چیزی از کیفر (اعمال) پدرش را؛ به یقین وعده الهی حقّ است؛ پس مبادا زندگانی دنیا شما را بفریبد، و مبادا (شیطان) فریبکار شما را (به کرم) خدا مغرور سازد!».«یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله ولتنظر نفس ما قدمت لغد واتقوا الله ان الله خبیر بما تعملون؛ ای کسانی که ایمان آورده اید از (مخالفت) خدا بپرهیزید؛ و هر کس باید بنگرد تا برای فردایش چه چیز از پیش فرستاده؛ و از خدا بپرهیزید که خداوند از آنچه انجام می دهید آگاه است!».«فکیف تتقون ان کفرتم یومـا یجعل الولدن شیبـا؛ شما (نیز) اگر کافر شوید، چگونه خود را (از عذاب الهی) بر کنار می دارید؟! در آن روز که کودکان را پیر می کند».
← شدت عذاب روز قیامت
توجه به زلزله بزرگ، هنگام فرا رسیدن قیامت، عامل آراسته شدن به تقوا می باشد.«یـایها الناس اتقوا ربکم ان زلزلة الساعة شیء عظیم؛ ای مردم! از (عذاب) پروردگارتان بترسید، که زلزله رستاخیز امر عظیمی است».نخست عموم مردم را بدون استثناء مخاطب ساخته و می گوید: (ای مردم از پروردگارتان بترسید، و پرهیز کاری پیشه کنید که زلزله رستاخیز، جریان مهم و عظیمی است (یا ایها الناس اتقوا ربکم ان زلزلة الساعة شی ء عظیم).خطاب (یا ایها الناس)، دلیل روشنی است بر اینکه هیچگونه تفاوت و تبعیضی از نظر نژاد و زبان و اعصار و قرون و مکانها و مناطق جغرافیائی و طوائف و قبائل در آن نیست، و مؤمن و کافر، کوچک و بزرگ، پیر و جوان، مرد و زن امروز و آینده همه در آن شریکند. جمله (اتقوا ربکم) عصاره تمام برنامه های سعادتبخش است، چرا که از یکسو (توحید) را بیان می کند (ربکم ) و از سوی دیگر تقوا را و به این ترتیب برنامه های عقیدتی و عملی در آن جمع است. و با ذکر جمله (ان زلزلة الساعة شی ء عظیم) حقیقتی را که در بسیاری از آیات قرآن آمده است به طور سربسته بازگو می کند، و آن اینکه رستاخیز با یک انقلاب و تحول شدید در سازمان عالم هستی بر پا می گردد: کوهها از جا کنده می شوند، دریاها به هم می ریزند، زمین و آسمان در هم کوبیده می شوند، و جهانی نو با زندگانی نو آغاز می گردد، مردم در آستانه قیامت در وحشت عظیمی فرو می روند، و سر از پا نمی شناسند.
توجه به قیامت و صحنه های بررسی اعمال در آن روز، عامل رعایت تقوا و ترس از خداوند می گردد.«واتقوا یومـا لا تجزی نفس عن نفس شیــا ولا یقبل منها شفـعة ولا یؤخذ منها عدل ولا هم ینصرون؛ و از آن روز بترسید که کسی مجازات دیگری را نمی پذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته می شود؛ و نه غرامت از او قبول خواهد شد؛ و نه یاری می شوند».«واتقوا یومـا لا تجزی نفس عن نفس شیــا ولا یقبل منها عدل ولا تنفعها شفـعة ولا هم ینصرون؛ از روزی بترسید که هیچ کس از دیگری دفاع نمی کند؛ و هیچ گونه عوضی از او قبول نمی شود؛ و شفاعت، او را سود نمی دهد؛ و (از هیچ سوئی) یاری نمی شوند!».«نساؤکم حرث لکم فاتوا حرثکم انی شئتم وقدموا لانفسکم واتقوا الله واعلموا انکم ملـقوه وبشر المؤمنین؛ زنان شما، محل بذرافشانی شما هستند؛ پس هر زمان که بخواهید، می توانید با آنها آمیزش کنید. و (سعی نمائید از این فرصت بهره گرفته، با پرورش فرزندان صالح) اثر نیکی برای خود، از پیش بفرستید! و از خدا بپرهیزید و بدانید او را ملاقات خواهید کرد و به مؤمنان، بشارت ده!».«واتقوا یومـا ترجعون فیه الی الله ثم توفی کل نفس ما کسبت وهم لایظلمون؛ و از روزی بپرهیزید (و بترسید) که در آن روز، شما را به سوی خدا بازمی گردانند؛ سپس به هر کس، آنچه انجام داده، به طور کامل باز پس داده می شود، و به آنها ستم نخواهد شد. چون هر چه می بینند، نتایج اعمال خودشان است».«.. واتقوا الله واسمعوا والله لا یهدی القوم الفـسقین• یوم یجمع الله الرسل فیقول ماذا اجبتم قالوا لا علم لنا انک انت علـم الغیوب؛ این کار، نزدیکتر است به اینکه گواهی بحق دهند، (و از خدا بترسند،) و یا (از مردم) بترسند که (دروغشان فاش گردد، و) سوگندهایی جای سوگندهای آنها را بگیرد. از (مخالفت) خدا بپرهیزید، و گوش فرا دهید! و خداوند، جمعیّت فاسقان را هدایت نمی کند.• (از) روزی (بترسید) که خداوند، پیامبران را جمع می کند، و به آنها می گوید: (در برابر دعوت شما،) چه پاسخی به شما داده شد؟، می گویند: ما چیزی نمی دانیم؛ تو خود، از همه اسرار نهان آگاهی».(چنانچه «یوم»، مفعول برای «اذکروا» باشد، جمله «اذکروا یوم...» پس از «اتقوا الله» می تواند اشاره به علتی از علل لزوم تقوا و ترس از خدا داشته باشد.)«وانذر به الذین یخافون ان یحشروا الی ربهم لیس لهم من دونه ولی ولا شفیع لعلهم یتقون؛ و به وسیله آن (قرآن)، کسانی را که از روز حشر و رستاخیز می ترسند، بیم ده! (روزی که در آن،) یاور و سرپرست و شفاعت کننده ای جز او (= خدا) ندارند؛ شاید پرهیزگاری پیشه کنند!».یـایها الناس اتقوا ربکم واخشوا یومـا لایجزی والد عن ولده ولا مولود هو جاز عن والده شیــا...(فراخوانی به ترس از قیامت پس از دعوت به تقوا می تواند به منظور این نکته باشد که ترس از قیامت و توجه به آن در کسب تقوا ـ که توشه ای برای آخرت است ـ تاثیر دارد.) ای مردم! تقوای الهی پیشه کنید و بترسید از روزی که نه پدر کیفر اعمال فرزندش را تحمّل می کند، و نه فرزند چیزی از کیفر (اعمال) پدرش را؛ به یقین وعده الهی حقّ است؛ پس مبادا زندگانی دنیا شما را بفریبد، و مبادا (شیطان) فریبکار شما را (به کرم) خدا مغرور سازد!».«یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله ولتنظر نفس ما قدمت لغد واتقوا الله ان الله خبیر بما تعملون؛ ای کسانی که ایمان آورده اید از (مخالفت) خدا بپرهیزید؛ و هر کس باید بنگرد تا برای فردایش چه چیز از پیش فرستاده؛ و از خدا بپرهیزید که خداوند از آنچه انجام می دهید آگاه است!».«فکیف تتقون ان کفرتم یومـا یجعل الولدن شیبـا؛ شما (نیز) اگر کافر شوید، چگونه خود را (از عذاب الهی) بر کنار می دارید؟! در آن روز که کودکان را پیر می کند».
← شدت عذاب روز قیامت
توجه به زلزله بزرگ، هنگام فرا رسیدن قیامت، عامل آراسته شدن به تقوا می باشد.«یـایها الناس اتقوا ربکم ان زلزلة الساعة شیء عظیم؛ ای مردم! از (عذاب) پروردگارتان بترسید، که زلزله رستاخیز امر عظیمی است».نخست عموم مردم را بدون استثناء مخاطب ساخته و می گوید: (ای مردم از پروردگارتان بترسید، و پرهیز کاری پیشه کنید که زلزله رستاخیز، جریان مهم و عظیمی است (یا ایها الناس اتقوا ربکم ان زلزلة الساعة شی ء عظیم).خطاب (یا ایها الناس)، دلیل روشنی است بر اینکه هیچگونه تفاوت و تبعیضی از نظر نژاد و زبان و اعصار و قرون و مکانها و مناطق جغرافیائی و طوائف و قبائل در آن نیست، و مؤمن و کافر، کوچک و بزرگ، پیر و جوان، مرد و زن امروز و آینده همه در آن شریکند. جمله (اتقوا ربکم) عصاره تمام برنامه های سعادتبخش است، چرا که از یکسو (توحید) را بیان می کند (ربکم ) و از سوی دیگر تقوا را و به این ترتیب برنامه های عقیدتی و عملی در آن جمع است. و با ذکر جمله (ان زلزلة الساعة شی ء عظیم) حقیقتی را که در بسیاری از آیات قرآن آمده است به طور سربسته بازگو می کند، و آن اینکه رستاخیز با یک انقلاب و تحول شدید در سازمان عالم هستی بر پا می گردد: کوهها از جا کنده می شوند، دریاها به هم می ریزند، زمین و آسمان در هم کوبیده می شوند، و جهانی نو با زندگانی نو آغاز می گردد، مردم در آستانه قیامت در وحشت عظیمی فرو می روند، و سر از پا نمی شناسند.
wikifeqh: تقوا_و_قیامت_(قرآن)