تقوا و دوستی اخروی

[ویکی فقه] تقوا و دوستی اخروی (قرآن). از جلوه های تقواپیشگی استمرار دوستی پارسایان در آخرت در نتیجه دوستی آنان در دنیا می باشد.
استمرار دوستی و برادری پارسایان در آخرت، نتیجه دوستی توام با تقواپیشگی آنان در دنیا می باشد:ان المتقین فی جنـت وعیون• ونزعنا ما فی صدورهم من غل اخونـا علی سرر متقـبلین.به یقین، پرهیزگاران در باغ ها (ی سرسبز بهشت) و در کنار چشمه ها هستند. هر گونه غل (] و کینه و دشمنی) را از سینه آنها بر می کنیم (و روحشان را پاک می سازیم) در حالی که همه برابرند، و بر تخت ها رو به روی یکدیگر قرار دارند. الاخلاء یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین.دوستان در آن روز دشمن یکدیگرند، مگر پرهیزگاران!
دیدگاه آیت الله مکارم
این آیه از حالت دوستانی که در مسیر گناه و فساد، و یا زرق و برق دنیا، دست مودت به هم می دهند پرده برداشته می گوید: همه دوستان در آن روز دشمن یکدیگرند مگر پرهیزگاران! (الاخلاء یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین). این آیه که توصیفی از صحنه های قیامت است به خوبی نشان می دهد که منظور از ساعت در آیه قبل نیز روز رستاخیز است، روز از هم گسستن پیوندهای دوستی، مگر پیوندهایی که برای خدا و به نام خدا برقرار شده است. تبدیل شدن اینگونه دوستی ها به عداوت در آن روز طبیعی است، چرا که هر کدام از آنها دیگری را عامل بدبختی و بیچارگی خود می شمرد: تو بودی که این راه را به من نشان دادی و مرا به سوی آن دعوت کردی، تو بودی که دنیا را در نظر من زینت دادی و مرا به آن تشویق نمودی، آری تو بودی که مرا غرق غفلت و غرور ساختی و از سرنوشتم بی خبر کردی، هر یک از آنها به دیگری اینگونه مطالب را می گوید. نها پرهیزگارانند که پیوند دوستی آنها جاودانی است، چرا که بر محور ارزش های جاودانی دور می زند، و نتایج پربارش در قیامت آشکارتر می شود و آن را استحکام بیشتری می بخشد.طبیعی است که دوستان در امور زندگی کمک یکدیگرند اگر دوستی بر اساس شر و فساد باشد شریک در جرم یکدیگرند، و اگر بر اساس خیر و صلاح باشد شریک در پاداش یکدیگر می باشند، بنابراین جای تعجب نیست که دوستی از قسم اول در آنجا تبدیل به دشمنی گردد، و از قسم دوم به دوستی محکمتر. امام صادق علیه السلام می فرماید: الا کل خلة کانت فی الدنیا فی غیر الله عزّوجلّ فانها تصیر عداوة یوم القیامة:بدانید هر دوستی که در دنیا برای خاطر خدا نباشد در قیامت تبدیل به عداوت و دشمنی می شود.
دیدگاه علامه طباطبایی
الاخلاء یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین کلمه اخلاء جمع خلیل است که به معنای دوست است. و اگر دوست را خلیل گفته اند، بدان جهت است که آدمی خلت یعنی حاجت خود را به او می گوید، و او حاجت وی را بر می آورد. و ظاهرا مراد از اخلاء مطلق کسانی است که با یکدیگر محبت می کنند، چه متقین و اهل آخرت که دوستیشان با یکدیگر به خاطر خدا است، نه بخاطر منافع مادی، و چه اهل دنیا که دوستی هایشان به منظور منافع مادی است. این را بدان جهت گفتیم که متوجه شوی استثناء الا المتقین، استثناء متصل است، نه منقطع چون متقین در گروه اخلاء داخل هستند، و کلمه الا، آنها را استثناء می کند.و اما اینکه چرا همه دوستان، به استثناء متقین دشمن یکدیگرند، برای این است که لازمه دوستی طرفینی این است که یک طرف، طرف دیگر را در مهماتش کمک کند، و این کمک وقتی در غیر رضای خدا باشد، در حقیقت کمک به بدبختی و شقاوت و عذاب دائمی آن طرف است، هم چنان که در جای دیگر در حکایت گفتار ستمگران در قیامت فرموده: یا ویلتی لیتنی لم اتخذ فلانا خلیلا لقد اضلنی عن الذکر بعد اذ جاءنی به خلاف دوستی های متقین که همه مایه پیشرفت آنان در راه خدا است، و در روز قیامت همه به سود ایشان خواهد بود.و در خبری از رسول خدا هم آمده که: چون قیامت به پا شود، پیوند ارحام قطع، و همه نسب ها گسیخته می گردد، و برادری ها همه باطل می شود، مگر برادری در راه خدا، و این فرموده خداست که می فرماید: الاخلاء یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین و این روایت را الدر المنثور در تفسیر این آیه از سعد بن معاذ نقل کرده است.