[ویکی فقه] آل قدامه. آلِ قُدامه، خاندانی فلسطینیُ الاصل و حنبلی مذهب که فقیهان، مُسندان، حافظان و قاضیان بسیاری از آن برخاستند و فعالیت علمی ــ دینی آنان در اندیشۀ اسلامی آن روزگار و گسترش مذهب حنبلی تأثیر بزرگی به جای نهاد.
نام این خاندان از نیای بزرگشان قدامة بن مقدام بن نصر بن عبداللـه گرفته شده است. زادبوم او روستای جمّاعیل یا جمّاعین از توابع نابلس بود. محمد بن قدامه و سپس فرزندش احمد و نوه اش محمد ابوعمر ریاست مذهبی این روستا را به عهده داشتند. زندگی علمی و آوازۀ آل قدامه پس از حملۀ صلیبیان به فلسطین آغاز شد. به دنبال سقوط بیت المقدس در ۴۹۲ق/۱۰۹۹م به دست صلیبیان، امیران صلیبی به صورت فئودال درآمدند و زندگی را بر مردم سخت گرفتند.کشاورزان جمّاعیل و روستاهای پیرامون آن که از فشارهای گوناگونی گوناگونی هم چون بی گاری و پرداخت خراج و نیز از زندان و حتی بریدن پا رنج می کشیدند، تسلای خاطر خود را در سخنان صلیبیان بر جماعیل فرمان می راند، به بهانۀ آن که گرد آمدن کشاورزان پیرامون شیخ احمد آنان را از کار باز می دارد، در صدد کشتن وی برآمد.از این رو، احمد در ۵۵۱ق/۱۱۵۶م به دمشق که زیر فرمان نورالدین محمود بن زنگی بود، مهاجرت کرد. این کوچ سرآغاز فعالیت علمی مداومی شد که در چند سده از اواسط سدۀ ۶ تا ۱۱ق/۱۲ تا ۱۷م ادامه یافت.آل قدامه نخست در مسجد ابوصالح دمشق اقامت گزیدند و شیخ احمد در آن جا به امامت حنبلیان پرداخت، اما کوچیدن بسیاری از مردم جماعیل و روستاهای دیگر، جا را بر آوارگان تنگ کرد و شیوع بیماری بسیاری از آنان را از میان برد. از سوی دیگر داشتن مذهب حنبلی گرفتاری هایی را برای آنان پیش آورد.سرانجام، حدود ۳ سال بعد، مسجد ابوصالح را ترک گفتند و به دامنۀ کوه قاسیون که مردگان خود را از پیش در آن به خاک می سپردند، کوچیدند. از آن پس این منطقه به نام آنان صالحیه خوانده شد.شیخ احمد در آن جا دیرُ الْحَنابله را ساخت که اکنون جامعُ الْحنابله نام دارد و آثارش هنوز برجاست.سپس خانه ها، بازارها، مدارس و مساجد بی شماری ساخته شد و صالحیه به صورت یکی از کانون های فعالیت علمی و دینی درآمد و نقش مهمی را در گسترش مذهب حنبلی در دمشق، مصر، بعلبک و بغداد به عهده گرفت.
سابقه علمی
آل قدامه گذشته از عالمان، قاضیان بزرگی پروراند که منصب قاضی القضاتی دمشق بارها به آنان رسید. هم چنین توجه این خاندان به آموزش زنان، به رشد زنانی انجامید که در دانش های دینی روزگار خویش صاحب نام بودند.آل قدامه با خاندان های علمی سرشناسی هم چون بنی سرور، بنی عبدالواحد، راجح و جماعه پیوندهای خویشاوندی داشتند که گاه افراد آنان را در شمار خاندان آل قدامه نام برده اند.
ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّه فی تاریخ الصّالحیّه، ج۱، ص۶۵-۸۱، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
افراد سرشناس آل قدامه بدین قرارند:
← احمد بن محمد
...
نام این خاندان از نیای بزرگشان قدامة بن مقدام بن نصر بن عبداللـه گرفته شده است. زادبوم او روستای جمّاعیل یا جمّاعین از توابع نابلس بود. محمد بن قدامه و سپس فرزندش احمد و نوه اش محمد ابوعمر ریاست مذهبی این روستا را به عهده داشتند. زندگی علمی و آوازۀ آل قدامه پس از حملۀ صلیبیان به فلسطین آغاز شد. به دنبال سقوط بیت المقدس در ۴۹۲ق/۱۰۹۹م به دست صلیبیان، امیران صلیبی به صورت فئودال درآمدند و زندگی را بر مردم سخت گرفتند.کشاورزان جمّاعیل و روستاهای پیرامون آن که از فشارهای گوناگونی گوناگونی هم چون بی گاری و پرداخت خراج و نیز از زندان و حتی بریدن پا رنج می کشیدند، تسلای خاطر خود را در سخنان صلیبیان بر جماعیل فرمان می راند، به بهانۀ آن که گرد آمدن کشاورزان پیرامون شیخ احمد آنان را از کار باز می دارد، در صدد کشتن وی برآمد.از این رو، احمد در ۵۵۱ق/۱۱۵۶م به دمشق که زیر فرمان نورالدین محمود بن زنگی بود، مهاجرت کرد. این کوچ سرآغاز فعالیت علمی مداومی شد که در چند سده از اواسط سدۀ ۶ تا ۱۱ق/۱۲ تا ۱۷م ادامه یافت.آل قدامه نخست در مسجد ابوصالح دمشق اقامت گزیدند و شیخ احمد در آن جا به امامت حنبلیان پرداخت، اما کوچیدن بسیاری از مردم جماعیل و روستاهای دیگر، جا را بر آوارگان تنگ کرد و شیوع بیماری بسیاری از آنان را از میان برد. از سوی دیگر داشتن مذهب حنبلی گرفتاری هایی را برای آنان پیش آورد.سرانجام، حدود ۳ سال بعد، مسجد ابوصالح را ترک گفتند و به دامنۀ کوه قاسیون که مردگان خود را از پیش در آن به خاک می سپردند، کوچیدند. از آن پس این منطقه به نام آنان صالحیه خوانده شد.شیخ احمد در آن جا دیرُ الْحَنابله را ساخت که اکنون جامعُ الْحنابله نام دارد و آثارش هنوز برجاست.سپس خانه ها، بازارها، مدارس و مساجد بی شماری ساخته شد و صالحیه به صورت یکی از کانون های فعالیت علمی و دینی درآمد و نقش مهمی را در گسترش مذهب حنبلی در دمشق، مصر، بعلبک و بغداد به عهده گرفت.
سابقه علمی
آل قدامه گذشته از عالمان، قاضیان بزرگی پروراند که منصب قاضی القضاتی دمشق بارها به آنان رسید. هم چنین توجه این خاندان به آموزش زنان، به رشد زنانی انجامید که در دانش های دینی روزگار خویش صاحب نام بودند.آل قدامه با خاندان های علمی سرشناسی هم چون بنی سرور، بنی عبدالواحد، راجح و جماعه پیوندهای خویشاوندی داشتند که گاه افراد آنان را در شمار خاندان آل قدامه نام برده اند.
ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّه فی تاریخ الصّالحیّه، ج۱، ص۶۵-۸۱، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
افراد سرشناس آل قدامه بدین قرارند:
← احمد بن محمد
...
wikifeqh: آل_قدامه