صحابه

جمع صاحب، یاران، همراهان، همنشینان، معاشران، یاران پیمبراسلام وکسانی که مدتی باوی صحبت داشتند
( صفت اسم ) جمع صاحب ۱ - همنشینان مصاحبان دوستان یاران . ۲ - یاران پیغمبر ص کسانی که درک محضر پیغمبر ص کردند .

(صَ بَ یا بِ) [ ع . صحابة ] (اِ.) ۱ - یاران ، همراهان . ۲ - یاران پیغمبر.

یاران پیغمبر اسلام و کسانی که به خدمت پیغمبر رسیده و مدتی با وی صحبت داشته اند.

بحث پیرامون صحابه از این جهت ضروری می نماید که دین از طریق این افراد به نسل بعدی انتقال یافته است. به همین جهت صحابه در طریق ارسال پیام دین واقع می شوند. شیعه با توجه به تبعیت از مکتب اهل بیت (علیه السّلام) به هر صحابی و گفته هایش از رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) اعتماد نمی کند. اما در یک دیدگاه افراطی به دلیل نقص در مبانی اعتقادی، عده ای قائل به عدالت تمام صحابه شده اند. قبل از بیان این احکام باید به موضوع بحث یعنی صحابی پرداخت که در این مقاله به آن می پردازیم.
اصحاب و صحابی از مشتقات صحب، یصحب می باشند و مصدر آن صحبة است. صحابه به معنی اصحاب است و به لحاظ استعمال در موارد گوناگون چون یار و یاور و همنشین و رفیق و پیرو و مطیع بکار می رود. قیدی که در معنی لغوی این کلمه است، کثرت همنشینی است و به همین دلیل صرف دیدار و همنشینی به مصاحبت منجر نمی شود. اسلام و ایمان و هم کیش و یا هم شان بودن و... در معنی لغوی وجود ندارد به همین دلیل کافر و مسلمان در معنی لغوی می توانند با هم مصاحبت داشته باشند.
← مشتقات صحب در قرآن
از مهمترین مبانی در عدالت صحابه تعریف اصطلاحی این واژه است؛ زیرا این تعریف موضوع برای حکم به عدالت نزد اهل سنت است. اینک به تعاریف مختلفی که از سوی عالمان اهل سنت برای صحابه شده اشاره می کنیم.
صحابه در عرف
صحابه (به کسر صاد و فتح آن) جمع صاحب به معنای یار و در اصطلاح این فن، کسی را گویند که پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) را در حال اسلام دیدار کرده باشد و صحابی منسوب به آن است (الصحابی من لقی النبی صلی الله علیه وآله وسلم مؤمناً به و مات علی الایمان) ولی عرفاً صحابی به کسی می گویند که مدت مصاحبتش زیاد باشد (لکن العرف یخصص هذا الاسم بمن کثرت صحبته)
نظر مشهور در مورد صحابه
...

صحابه یا اصحاب (به معنای یاران)، مردانی هستند که شخصاً محمد، پیامبر اسلام را دیده اند و سخنش را شنیده و در زمان حیات او اسلام آورده اند. مفرد آن را صحابی می گویند. یاران زن محمّد را صحابیات می گویند.
علی بن ابی طالب
فاطمه زهرا
حسن بن علی
حسین بن علی
زینب بنت علی
ام کلثوم بنت علی
خدیجه بنت خویلد
ام سلمه
جعفر بن ابی طالب
حمزه بن عبدالمطلب
مقداد بن اسود
سلمان فارسی
ابوذر غفاری
عمار بن یاسر
حذیفه بن یمان
خزیمه بن ثابت
سهل بن حنیف
عثمان بن حنیف
مالک بن تیهان
جابر بن عبدالله انصاری
ابوایوب انصاری
یاران پیامبر به سه دسته تقسیم می شود. مهاجرین مسلمانانی هستند، که در مکه اسلام آوردند و به مدینه مهاجرت کردند. انصار مسلمانانی هستند، که در مدینه زندگی می کردند و به پیامبر و مهاجران پناه دادند. این مسلمانان عمدتاً از دو قبیله اوس و خزرج می باشند. گروه سوم مسلمانانی هستند که بعد از فتح مکه اسلام آوردند. البته بعضی از مسلمانان که در مدینه با پیامبر دیدار کرده و در آن جا اسلام آوردند، در هیچ یک از این سه دسته جای نمی گیرند. از میان ایشان می توان سلمان فارسی را نام برد.
شیعیان صرف صحابی بودن را منشأ فضیلت خاصی نمی دانند. آن ها فضیلت افراد را بسته به درستی نیت، اعتقاد و عملکردشان در زمان محمد و بعد از وی می دانند؛ بنابراین معتقدند بسیاری از اصحاب بعد از مرگ او طبق دستورهای اسلام عمل نکردند. شیعیان معتقدند که پس از محمد علی بن ابی طالب باید به حکومت می رسید زیرا محمد در غدیر خم علی را جانشین وخلیفه خدا دانست. آن ها اعتقاد دارند تمام کسانی که روز غدیر خم با علی بن ابی طالب بیعت کردند، عهد شکستند و بعد از فوت محمد به اهل بیت او حمله کردند و خلافت را غصب نمودند. علمای شیعه کتاب های بسیاری دربارهٔ اصحاب نوشته اند و در تمامی آن ها اثبات کرده اند که صحابی بودن نه مدح است و نه ذم، و اصحاب مانند سایر مردم مورد قضاوت قرار می گیرند و این گونه نیست که عدالت همگی آن ها را به صوت پیش فرض قبول کنیم.
برخی صحابه مورد قبول و تکریم شیعه:

صحابه (به معنی: یاران) به یاران، مریدان، کاتبان و خانوادهٔ پیامبر اسلام، محمد اشاره دارد.
• «هیچ شک نیست که محبتِ هر محبوبی اقتضای محبت کند با هر که نسبت به قرب یا قرابت با وی دارد؛ و اهل بیت و صحابهٔ رسول بضعی هم نسبت صورت و معنی داشتند و بعضی مجربد نسبت معنی؛ و آن نسبتِ ایمان است که به واسطهٔ محبت و شرف صحبت رسول صلی الله علیه و آله مؤمنان را حاصل گشت … و نسبت معنوی از نسبت صوری کامل تر… پس محبتِ رسول به محبت اهل بیت و اصحاب او که ورثهٔ علم او، اول ایشان بودند و از ایشان به دیگر مؤمنان انتقال کرد، اقتضا کند.»
• «چگونه باشد دلی که در او ایمان و محبت رسول صلی الله علیه و آله بود و به محبتِ اهل بیت او ممتلی و طافح نبود.»
• «اصحاب رسول اگرچه به برکت قبول آثار وحی سماوی و مشاهدهٔ انوار اطوار نبوی، صفای قلوب و طهارت نفوس یافته بودند و دیدهٔ بصیرتشان به نور یقین روشن گشته و از دنیا و لذات آن اعراض نموده و روی به آخرت آورده، و لکن به حکم بشریت گاه گاه از ظهور نفوس خالی نبودند. پس باید که نظر به صفات قلوب ایشان کنند که اکثر اوقات در آن بوده اند. نه به صفات بشری و نفسانی که گاه گاه بر ظواهر ایشان رفته است..»
• «عقیدهٔ صحیحهٔ سلیمه آن است که همهٔ صحابه را دوست دارد و از ترجیح و تفضیل امساک کند؛ و اگر در باطن او، از جهت فضیلت، محبت یکی راجح بود آن را پنهان دارد، چه بر روی اظهار آن واجب نیست.»
• «اما مشاجرتی که میان امیرالمؤمنین علی علیه السلام و معاویه افتاده است اعتقاد کنیم که امیرالمؤمنین علی علیه السلام در اجتهاد خلافت، محق و مصیب بود و مباشرت امر خلافت را مستحق و معتین بود؛ و معاویه مخطی و مبطل و مذنب و غیر مستحق.» در مِصباحُ الهِدایة، باب اول، فصل نهم -> عزالدین محمود کاشانی

همراهی, یار, همدم ,یاران, همراهان,معاشرت

سلمان فارسی