بلغارستان

[ویکی فقه] بُلْغارِسْتان ، کشوری در جنوب شرقی اروپا، و در بخش شرقی شبه جزیره بالکان . این کشور با مساحت ۹۱۲، ۱۱۰کم ۲، میان ۴۱ و ۱۴ تا ۴۴ و ۱۲ عرض شمالی ، و ۲۲ و ۲۱ تا ۲۸ و ۳۶ طول شرقی قرار دارد. و مرکز آن شهر صوفیه است .
این کشور از شمال به رومانی ، از غرب به صربستان و مونتنگرو و مقدونیه ، از شرق به دریای سیاه ، از جنوب به یونان و از جنوب شرقی به بخش اروپایی ترکیه محدود است . مرز مشترک بلغارستان با یونان ۴۹۴ کم، با مقدونیه ۱۴۸ کم، با رومانی ۶۰۸ کم، با صربستان و مونتنگرو ۳۱۸ کم، و با ترکیه ۲۴۰ کم است . جمعیت این کشور را در تیر (۱۳۸۱/ژوئیه ۲۰۰۲،) ۳۳۷، ۶۲۱، ۷ نفر نوشته اند.
جمعیت
در اواخر سده ۱۹م که جمعیت بلغارستان اندکی بیش از ۲میلیون نفر بوده ، شمار مسلمانان ۰ ۶۰، ۵۷۸ ذکر شده که اندکی بیش از یک چهارم کل جمعیت آن کشور را تشکیل می داده است . ولی در ۱۳۷۳ش /۱۹۹۴م نسبت شمار مسلمانان (با جمعیتی حدود ۰۰۰، ۲۰۰، ۱ نفر) به کل جمعیت کشور به ۱۵% رسیده ، و در ۱۳۷۷ش /۱۹۹۸م به ۱ /۱۲% کاهش یافته است . اقوام مسلمان بلغارستان را گروهی از بلغارهای ساکن اراضی کوهستانی رُدُپاخ در جنوب غرب کشور تشکیل می دهند. اینان از اخلاف بلغارهایی هستند که در دوران حکومت عثمانی اسلام آوردند. این گروه به زبان بلغاری سخن می گویند. (نک: ه د، بلغار) گروه دیگر ترک ها، و گروه سوم کولی ها هستند. افزون بر این ها، علویان در منطقه دُبروجا و دِلی اورْمان سکنی دارند که به «علیجانی » یا «قزلباش » معروفند و شمارشان بسیار اندک است .
بلغارهای ساکن بلغارستان
بلغارهای ساکن بلغارستان را شاخه ای از بلغارهای ساکن اطراف رود ولگا دانسته اند که در سده ۱ق /۷م به محدوده سواحل رود دانوب کوچ کردند و راه سرزمین بالکان را در پیش گرفتند. (نک: ه د، بلغار.) فرمانروای آنان شخصی به نام کووْرَت کوبرت بود که ظاهراً تا ۵۹ق / ۶۷۹م بر مسند قدرت تکیه داشت . و توانست ۳ گروه از بلغارها را متحد سازد و در رأس هر یک از این گروه ها، یکی از فرزندان خود - با نام های باتبای ، کُتراگ و اَسپروخ - را بگمارد. بنابر نوشته تئوفانس ، باتبای در محل بلغارهای اطراف رود ولگا باقی ماند و تابعیت خزران را گردن نهاد و در اواخر سده ۱ق خراجگزار آنان بود. گروه تابع باتبای بلغارهای ناحیه کوبان را تشکیل دادند و به بلغارهای سیاه شهرت یافتند. اما اسپروخ از چنگ خزران گریخت و روانه سواحل رود دانوب شد. درباره زمان حرکت گروه تابع اسپروخ ، اختلاف نظر وجود دارد. بعضی زمان حرکت آنان را پس از مرگ کوورت در ۵۹ق نوشته اند. به هر روی ، آنان که شامل سواران زبده بسیاری بودند، از رود دانوب گذشتند و در جزیره ای که میان شاخه رود پدید آمده بود، مستقر شدند؛ سپس از ساحل راست دانوب نیز عبور کرده ، در نزدیکی کوسْتانْدین استقرار یافتند. خزران نیز که از تعقیب بلغارها عاجز مانده بودند، به سرزمین خود بازگشتند و اراضی بلغارهای فراری را به تصرف خود آوردند. کنستانتین چهارم ، امپراتور بیزانس (حک ۴۸- ۶۵ق /۶۶۸ - ۶۸۵م ) در آغاز به مقابله بلغارهای تابع اسپروخ شتافت و عرصه را بر آنان تنگ کرد، ولی پس از مدتی بیمار شد و سپاهیان او بی سرپرست ماندند؛ در نتیجه ، بلغارها در ۵۹ق به سپاهیان وی حمله ور شدند و آنان را درهم شکستند و تا دبروجای کنونی پیش تاختند و سراسر اراضی میان رود دانوب و شبه جزیره بالکان را به تصرف آوردند و اسلاوهای ساکن این سرزمین را تابع خود کردند.
رأس دولت اسلاو
...

[ویکی شیعه] بلغارستان، از کشورهای جنوب شرقی اروپا است که در بخش شرقی منطقه بالکان قرار دارد. اسلام در قرن ۱۴ میلادی همزمان با فتوحات عثمانی در شرق اروپا، به این منطقه راه یافت. پس از سقوط دولت عثمانی، بسیاری از مسلمانان به دلیل فشارهای حکومت کمونیستی این منطقه را ترک کردند، پس از استقلال بلغارستان، مسلمانان از آزادی بیشتری برخوردار شدند و شماری از مهاجران مسلمان بلغاری به کشور خود بازگشتند.
بیش از ۱۰ تا ۱۲ درصد از جمعیت حدود ۸ میلیون نفری بلغارستان را مسلمانان تشکیل می دهند. بیشتر مسلمانان این کشور مذهب حنفی دارند، شماری شیعه، بکتاشی و علویان نیز در شهرهای رازگرد، توتارکان و سیلون زندگی می کنند که جمعیت آنها کمتر از ۱۰۰،۰۰۰ تن برآورد شده است.
بلغارستان کشوری در اروپای شرقی و در بخش شرقی منطقة بالکان است. مساحت آن ۹۹۴، ۱۱۰ کیلومترمربع، حکومت آن جمهوری و پایتختش شهر صوفیه است. این کشور با رومانی، صربستان، مقدونیه، یونان و ترکیه مرز مشترک دارد و زبان رسمی آن، بلغاری است.

بلغارستان ( به بلغاری: България ) با نام رسمی جمهوری بلغارستان ( به بلغاری: Република България ) کشوری در جنوب شرقی اروپا است. پایتخت این کشور شهر صوفیه است. جمعیت این کشور بالغ بر ۶٬۵۲۰٬۳۱۴ نفر است که هر ساله ۱٪ از آن کاسته می شود. بلغارستان بیشترین رشد منفی جمعیت را در جهان دارد. [ ۸]
زبان رسمی این کشور بلغاری و واحد پول آن لو با واحد جز ستونیکیی است. حدود ۸۵ درصد از مردم آن بلغاری تبار و بقیه بیشتر ترک و کولی هستند. بلغارستان ۱۱۰٬۹۹۳٫۶ کیلومتر مربع مساحت دارد و چهاردهمین کشور بزرگ در اروپا است.
بلغارستان در سال ۲۰۰۴ به عضویت ناتو درآمد و در سال ۲۰۰۵ اتحادیه اروپا، درخواست عضویت بلغارستان را در این اتحادیه پذیرفت و روز عضویت این کشور در اتحادیه اروپا را یک ژانویه ۲۰۰۷ اعلام کرد.
مهم ترین صادرات بلغارستان اسانس گل رز است، همچنین شراب نیز از دیگر اقلام مهم صادراتی بلغارستان است، بلغارستان چهارمین صادرکننده شراب در جهان است، پوشاک، کفش، آهن و فولاد، ماشین آلات و تجهیزات و سوخت نیز از دیگر صادرات بلغارستان می باشد. جمهوری بلغارستان رسماً کشوری سکولار است اما در قانون اساسی آن مسیحیت ارتدکس به عنوان دین سنتی کشور ذکر شده است. [ ۹] ۶۴٫۷٪ جمعیت این کشور مسیحی هستند و ۹٫۸٪ جمعیت را مسلمانان تشکیل می دهند و ۱۵٫۹٪ نیز مذهبی نیستند. [ ۲]
منطقه امروزی بلغارستان در قدیم در قلمرو تراکیه ای ها قرار داشت و بعداً یونانی ها و رومی ها بر این منطقه چیره شدند. ظهور مردم بلغار به روزگار نخستین امپراتوری بلغار در قرون وسطی برمی گردد. منطقه بلغارستان حدود پانصد سال در تصرف عثمانی ها قرار داشت ( از ۱۳۹۶ تا ۱۸۷۸ میلادی ) .
در اواخر سده نوزدهم، مداخله روسیه در سرزمین های امپراتوری عثمانی در بالکان منجر به تشکیل کشور خودمختار بلغارستان در ۱۸۷۸ میلادی گشت. بلغارستان تا سال ۱۹۰۸ شاهزاده نشین و تا ۱۹۴۶ پادشاهی مستقلی بود. با این حال، مرزهایی که در پیمان برلین ( ۱۸۷۸ ) تعیین شده بود، بلغارها را راضی نکرد و برای به دست آوردن زمین هایی که برپایه پیمان سن استفانو ( ۱۸۷۷ ) به آنان وعده داده بودند پنج بار وارد جنگ شدند.
بلغارستان که در دو جنگ اول ( ۱۸۸۵ و ۱۹۱۲ ) پیروز گشت در جنگ نهایی بالکان ( ۱۹۱۳ ) و دو جنگ جهانی ( ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۸ و ۱۹۴۴ ) مغلوب شد و سرزمین هایی را از دست داد. پس از اشغال کشور به دست شوروی ( ۱۹۴۴ ) و جمهوری خلق بلغارستان برقرار و پادشاه تبعید شد ( ۱۹۴۶ ) و به دنبال تظاهرات مردمی در ۱۹۸۹، تودور ژیوکوف ( زاده ۱۹۱۱ ) رهبر تندروی رژیم را اصلاح طلبانی برکنار کردند و با وعده انتخابات آزاد، از نقش رهبری حزب کمونیست دست کشیدند. در ژوئن ۱۹۹۰ انتخابات آزاد برگزار شد و حزب سوسیالیست پیشین به قدرت بازگردانده شد. این حزب که با مشکلات شدید اقتصادی روبرو بود و نتوانست به تنهایی حکومت کند و در ۱۹۹۱ دولتی ائتلافی بدون برتری هیچ حزبی زمام امور را در دست گرفت و سه حزب اصلی روی کار آمده اند.

بُلغارستان (Bulgaria)
12303700.jpg
کلیسای الکساندر نوسکی، واقع در مرکز سوفیا
موقعیت. جمهوری بلغارستان در اروپای جنوب شرقی و در کرانۀ غربی دریای سیاه جا دارد و از شمال به رومانی، از شرق به دریای سیاه، از جنوب به ترکیه و یونان، و از غرب به مقدونیه و مونته نگرو محدود شده است. بلغارستان ۱۱۰,۹۹۵ کیلومتر مربع مساحت دارد و شهر صوفیه پایتخت آن است.سیمای. کشور بلغارستان که روزگاری یکی از اقمار متعصب و از هم پیمانان نزدیک و وفادار اتحاد جماهیر شوروی محسوب می شد، نیمه کوهستانی است و کوه های بالکان نواحی مرکزی آن را از گوشۀ شمال غربی به سوی شرق و ساحل دریای سیاه دربر گرفته و حوضه های دانوب و دریای اژه را از هم جدا کرده است. دامنه های شمالی کوه های بالکان به رودخانۀ مرزی دانوب که بلغارستان و رومانی را از هم جدا می کند منتهی می شود و قلۀ بوتف، که با ارتفاع ۲,۳۷۷ متر در مرکز بلغارستان قرار دارد، بلندترین قلّۀ رشته کوه های بالکان به شمار می آید. دامنۀ جنوبی بخش مرکزی رشته کوه های مزبور به دره های متعدد و جلگه های باریکی چون تراس (تراکیا) مشرف است و بیشتر کشتزارها و تأسیسات کشاورزی بلغارستان در آن قرار دارد. نواحی جنوبی کشور را کوه های رودوپه فراگرفته و بخشی از مرز بلغارستان و یونان را تشکیل داده است و انتهای غربی آن به کوه های ریلا می پیوندد که بلندترین نقطۀ کشور، کوه موسالا، با ارتفاع ۲,۹۲۷ متر را در خود جای داده است. کوه های ویتوشا، که شهر صوفیه، پایتخت کشور، در درّۀ شرقی آن واقع است، آن را از سوی شمال غرب به رشته کوه های بالکان متصل می کند. رودخانه های بسیاری در بلغارستان جریان دارند که مهم ترین آن ها عبارت اند از دانوب و ریزابه های آن چون ایسکر، اوسوم، و یانترا و نیز رودخانه های کامچیا، تونجا، ماریتسا، و استروما. کشور بلغارستان به نُه استان تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از صوفیه، پلوودیف، وارنا، بورگاس، روسه، و استارا زاگورا. اقلیم نواحی جنوبی بلغارستان مدیترانه ای است. زمستان های آن پربرف و باران و تابستان هایش خشک و بسیار گرم است. نواحی شمالی آن تحت تأثیر اقلیم قاره ای قرار دارد و تغییرات دما و بارندگی نسبتاً فراوان تابستانی از ویژگی های آن است. میانگین دمای شهر سوفیا در دی ماه ۲.۲ـ درجۀ سانتی گراد و در تیرماه۲۰.۶ درجۀ سانتی گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۶۳۵ میلی متر می رسد. حدود ۳۳ درصد از خاک بلغارستان را جنگل های کاج فرا گرفته و کوه های بالکان و کوهپایه های آن از درختان کاج و راش و بلوط پوشیده شده است. حیات وحش این کشور که عمدتاً در نواحی جنوب غربی کشور متمرکز است، از خرس، گرگ، گوزن، روباه، و گربۀ وحشی تشکیل شده است.
اقتصاد. بعد از تحوّلات ۱۹۸۹ و جداشدن بلغارستان از دنیای کمونیسم و کنار گذاردن سیاست اقتصاد متمرکز و دولتی، فعالیت بخش خصوصی در این کشور آغاز شد و مدتی آن را به سرگردانی و انتقال سامانه گرفتار کرده است. در حال حاضر دوران تحولات اقتصادی تقریباً رو به پایان است و چهره و دستاوردهای اقتصاد آزاد به مرور آشکار می شود. به طور کلی، بخش بزرگی از اقتصاد بلغارستان به کشاورزی وابسته است و غلات، سبزیجات، تخم گل آفتاب گردان، توتون و تنباکو، انگور، و ذرت از محصولات عمدۀ این کشور است. دا مداری و تولید فرآورده های دامی و لبنی و نیز ماهی گیری از فعالیت های جنبی کشاورزی بلغارستان به حساب می آیند. بلغارستان از نظر معدنِ مس و آهن غنی است و زغال سنگ و اندکی نفت و گاز طبیعی منابع سوختی آن را تشکیل می دهند. حدود یک سوم از نیروی الکتریسیتۀ این کشور به شیوۀ برقابی تأمین می شود و سه پنجم از انرژی مزبور از نیروگاه های حرارتی بدست می آید و بقیۀ انرژی الکتریسیته آن از نیروگاه های هسته ای تأمین می شود، میزان تولید الکتریسیتۀ بلغارستان ۳۸.۴میلیارد کیلووات ساعت است و سرانۀ مصرفی آن به ۳,۱۶۶ کیلووات ساعت می رسد. تولید ماشین آلات، مصنوعات فلزی و پتروشیمی، دخانیات، مواد غذایی، نوشابه؛ فرآورده های نفتی، و لوازم الکتریکی و الکترونیکی ازجمله فعالیت های صنعتی این کشور است. مساحت جنگل های بلغارستان حدود ۳.۹میلیون هکتار است و تولید چوب آن به ۳.۰۴میلیون متر مکعب می رسد.حکومت و سیاست. بلغارستان دارای نظام جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانون گذاری است. رئیس جمهور کشور را مردم برای حداکثر دو دورۀ پنج ساله انتخاب می کنند. مجلس شورای ملی بلغارستان دارای ۲۴۰ نمایندۀ منتخب مردم است که دورۀ نمایندگی آنان چهار سال است.
مردم و تاریخ. جمعیت بلغارستان حدود۷,۳۶۴,۵۷۰ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به۶۶.۳ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۰.۶ـ درصد است و بلغار ها ۸۵ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می دهند. حدود ۸۶ درصد از مردم آن مسیحی اند و ۶۹ درصدشان در شهرها به سر می برند و زبان رسمی آنان بلغاری است. میانگین امید به زندگی در بلغارستان حدود ۷۱ سال است و ۹۸ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. نام کشور بلغارستان برگرفته از نام بلغارهای ترک تباری است که در قرن ۷م از آسیای میانه به این سرزمین مهاجرت کرده اند. بلغارها با اقوام اسلاو، که از یکی دو قرن قبل از آنان در آن جا ساکن بود ند، درآمیختند و زبان آنان را برای گفت و گو برگزیدند. بلغارها کوتاه زمانی بعد از اسکانِ خویش، امپراتوری توانمندی در ناحیۀ بالکان تأسیس کردند و در ۱۰۱۸م مغلوب امپراتوری بیزانس شدند. در ۱۱۸۵م از امپراتوری مزبور جدا شدند و بار دیگر استقلال خود را به دست آوردند. این سرزمین در ۱۳۹۶م به تصرف ترکان عثمانی درآمد و حدود ۵۰۰ سال در حاکمیت آنان باقی ماند. در قرن ۱۹، هم زمان با رو به ضعف نهادن امپراتوری عثمانی، تمایلات ملی گرایانه و استقلال طلبانه در مردم آن شکل گرفت و تصمیم کنگرۀ برلین در ۱۸۷۸ آن را به امیرنشینی نیمه مستقل مبدل کرد و فردیناندِساکسکو کوبورگ گوتا (۱۸۶۱ـ۱۹۴۸)، امیر بلغارستان، در ۱۹۰۸ استقلال میهن خویش را اعلام داشت. در جنگ جهانی اول به دولت های مرکزی، آلمان، و اتریش پیوست و در پایان جنگ نواحی جنوبی و راه دسترسی به دریای اژه را از دست داد. در جنگ جهانی دوم نیز به دول محور پیوست و علیه متفقین به جنگ پرداخت. در پایان جنگ به تصرف ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی درآمد و در ۱۹۴۶ به جمهوری توده ای بلغارستان تبدیل شد، و در سلک یکی از نزدیک ترین هم پیمانان اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفت. با فضای باز سیاسی که میخائیل گورباچف اعلام کرد، تغییراتی در کادر رهبری حزب کمونیست بلغارستان صورت گرفت و درپی اعلام آزادی های نسبی، تظاهرات وسیعی در آن کشور بر پا شد و به درخواست تظاهرکنندگان، انتخابات آزاد در آن سامان برگزار شد و در ژوئیۀ ۱۹۹۱ قانون اساسی جدید کشور به تصویب رسید که حکومت بلغارستان به جمهوری پارلمانی چند حزبی تغییر یافت. این کشور در ۱۹۹۲ به عضویت شورای اروپا پذیرفته شد.
برای مطالعه بیشترمراجعه شود به:بالکان،اسلام_در_بالکان،بوگومیل ها