[ویکی فقه] یمین عقد سوگندی است که برای انجام و یا عدم ارتکاب امری در آینده یاد می شود و سوگند خورده به موجب آن نسبت به مفاد سوگند متعهد می گردد.
این نوع سوگند از محدوده قاعده بیّنه بیرون است و احکام آن در فقه اسلامی در بابی تحت عنوان «کتاب النذر و العهد و الیمین» مورد بحث قرار گرفته است.
سوگند متعهد
از نظر تاریخی، از این نوع سوگند، به عنوان وسیله برای تعهدات استفاده می شده است، و افرادی که به وسیله سوگند، متعهد بر فعل و یا ترک فعلی می شدند، مقید بودند که به تعهد خویش عمل کنند و حتی المقدور تخلف نکنند، در فرض تخلف که در اصطلاح فقهی « حنث » سوگند تحقق می یابد و بر آن آثاری مترتب می شود که به « کفّاره » تعبیر می گردد.
← ضمانت اجرای تعهد سوگند
در زمان معاصر، سوگندی که متصدیان امور اجتماعی، قبل از تصدی، به موجب قوانین خاصی موظف به ادا می شود، مبنی بر آن که در انجام وظیفه ای که بر عهده دارند مسامحه و کوتاهی و از حدود حق و عدالت و قوانین تجاوزی ننمایند، شبیه مصادیق یمین عقد است.برای نمونه سوگند قضات ، گواهان ، (ماده ۴۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی ایران ، سوگند شاهد را قبل از ادای شهادت ضروری دانسته است. در حقوق مصر نیز شهادت بدون سوگنداعتباری ندارد. ماده ۲۱۲ قانون مرافعات مصر چنین اشعار می دارد«لا بد من تحلیفالشاهد قبل اداء الشهادة، و الّا کان التحقیق باطلا» قانون مدنی عثمانی نیز در صورتی که مشهود علیه از قاضی بخواهد که شاهد را سوگند دهد، قاضی را ملزم به سوگند شاهد دانسته است (ماده ۱۷۲۷).) وکلای دادگستری ، (ماده ۳۹ آئین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری مقرر می دارد: متقاضی پروانه باید در حضور ریاست کانون و لااقل دو نفر از اعضای هیأت مدیره سوگند یاد نماید. ) پزشکان ،(در قوانین مربوط به پزشکان، ادای سوگند لفظی نیامده،بلکه صرفا متن سوگندنامه را امضاء می کنند.) نمایندگان مجلس ، (طبق اصل ۶۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نمایندگان باید در نخستین جلسه مجلس سوگندنامه را و متن آن را امضاء نمایند.) ریاست جمهوری، (طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی رئیس جمهور در جلسه ای که با حضور رئیس قوه قضائیه و اعضای شورای نگهبان تشکیل می شود؛ سوگند یاد می کند.) و... را می توان نام برد. در این موارد گاهی قانون، صیغۀ خاصی را برای انجام آن معین کرده که با همان نحو و با همان تشریفات مخصوص سوگند یاد شود. و چنانچه قانون، صیغۀ خاصی را پیش بینی نکرده باشد، به نظر می رسد طبق اصل اولیه سوگند باید به نام خداوند ادا گردد.
یمین عقد در قانون مدنی
...
این نوع سوگند از محدوده قاعده بیّنه بیرون است و احکام آن در فقه اسلامی در بابی تحت عنوان «کتاب النذر و العهد و الیمین» مورد بحث قرار گرفته است.
سوگند متعهد
از نظر تاریخی، از این نوع سوگند، به عنوان وسیله برای تعهدات استفاده می شده است، و افرادی که به وسیله سوگند، متعهد بر فعل و یا ترک فعلی می شدند، مقید بودند که به تعهد خویش عمل کنند و حتی المقدور تخلف نکنند، در فرض تخلف که در اصطلاح فقهی « حنث » سوگند تحقق می یابد و بر آن آثاری مترتب می شود که به « کفّاره » تعبیر می گردد.
← ضمانت اجرای تعهد سوگند
در زمان معاصر، سوگندی که متصدیان امور اجتماعی، قبل از تصدی، به موجب قوانین خاصی موظف به ادا می شود، مبنی بر آن که در انجام وظیفه ای که بر عهده دارند مسامحه و کوتاهی و از حدود حق و عدالت و قوانین تجاوزی ننمایند، شبیه مصادیق یمین عقد است.برای نمونه سوگند قضات ، گواهان ، (ماده ۴۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی ایران ، سوگند شاهد را قبل از ادای شهادت ضروری دانسته است. در حقوق مصر نیز شهادت بدون سوگنداعتباری ندارد. ماده ۲۱۲ قانون مرافعات مصر چنین اشعار می دارد«لا بد من تحلیفالشاهد قبل اداء الشهادة، و الّا کان التحقیق باطلا» قانون مدنی عثمانی نیز در صورتی که مشهود علیه از قاضی بخواهد که شاهد را سوگند دهد، قاضی را ملزم به سوگند شاهد دانسته است (ماده ۱۷۲۷).) وکلای دادگستری ، (ماده ۳۹ آئین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری مقرر می دارد: متقاضی پروانه باید در حضور ریاست کانون و لااقل دو نفر از اعضای هیأت مدیره سوگند یاد نماید. ) پزشکان ،(در قوانین مربوط به پزشکان، ادای سوگند لفظی نیامده،بلکه صرفا متن سوگندنامه را امضاء می کنند.) نمایندگان مجلس ، (طبق اصل ۶۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نمایندگان باید در نخستین جلسه مجلس سوگندنامه را و متن آن را امضاء نمایند.) ریاست جمهوری، (طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی رئیس جمهور در جلسه ای که با حضور رئیس قوه قضائیه و اعضای شورای نگهبان تشکیل می شود؛ سوگند یاد می کند.) و... را می توان نام برد. در این موارد گاهی قانون، صیغۀ خاصی را برای انجام آن معین کرده که با همان نحو و با همان تشریفات مخصوص سوگند یاد شود. و چنانچه قانون، صیغۀ خاصی را پیش بینی نکرده باشد، به نظر می رسد طبق اصل اولیه سوگند باید به نام خداوند ادا گردد.
یمین عقد در قانون مدنی
...
wikifeqh: یمین_عقد