یعقوب بن ابراهیم برزبینی

[ویکی فقه] بَرزبینی، یعقوب بن ابراهیم، فقیه و مدرّس و قاضی حنبلی بغداد در قرن پنجم است.
در ۴۰۹ در قریه برزبین از توابع عُکْبَرای بغداد متولد شد.
در عکبرا به تحصیل پرداخت و از مشایخ آن جا حدیث شنید.
در ۴۳۰ برای ادامه تحصیل به بغداد رفت و از علمای بزرگ آن جا علم آموخت.
فقه را از قاضی ابویعلی معروف به ابنِفرّاء فراگرفت و از مشایخی چون ابوبکر احمدبن عمر عُکبَری (متوفی ۴۳۷) و ابراهیم بن عمر برمکی (متوفی ۴۴۵) حدیث شنید.
پس از پایان تحصیلات و صاحبنظر شدن در علوم قرآنی و فقه و حدیث، به تدریس پرداخت و بسیاری از حنبلیان از وی علم آموختند، از جمله فرزند استادش ابوحازم محمّدبن ابی یعلی (متوفی ۵۲۷).
چند تن از علمای اصفهان نیز از او اجازه نقل روایت داشته اند.
آثار
برزبینی در اصول و فروع تألیفاتی داشته است، از جمله کتاب التعلیقه که تلخیصی است از التّعلیقة ابویعلی.
ابن رجب بعضی از آرای فقهی برزبینی را در کتاب خود آورده است.
فعالیت اجتماعی
برزبینی، گذشته از تدریس و تألیف، بیشتر در امر قضا و شهادت مشهور بوده است و مورخان قوّت رأی او را در امر قضا و داوری و حسن استشهاد او را ستوده اند.
وی بنا به سفارش استادش قاضی ابویعلی در ۴۵۲ قاضیِ باب الازْج بغداد شد و تا ۴۷۲ در این مقام بود؛ سپس بنا به عللی از قضاوت و شهادت کناره گرفت، در ۴۷۸ دوباره به مقام قضا رسید و تا پایان عمر در این مقام ماند.
وی در ۴۸۶ در ۷۷ سالگی درگذشت.