یزد

مادر دوران باستان موسیقی دان هایی چون بار بد و سرکش را داشتیم آخه شما ترکا چی دارین وداشتن
شما اگه خیلی باهوش بودید الان باید یک پروفسور ترک تبار معرفی کنید
ما لروبختیاری بسیاری از ریاضی دان ها وشیمی دان داریم شما چی دارید؟

�ایزد� یک واژه فارسی میانه ( پهلوی ) است و از صورت اوستایی 𐬫𐬌𐬰𐬀𐬙𐬀‎ ( yazata ) گرفته شده.
در اوستایی yazata به معنی �شایسته پرستش� و �قابل ستایش� است.
ریشه این واژه از فعل اوستایی و سانسکریت yaz - / yaj - به معنای �پرستیدن، قربانی کردن، نیایش کردن� است.
نمونه ها:
اوستایی: yaz - ( پرستیدن )
سانسکریت: yaj - ( نیایش کردن )
[منبع: Bartholomae, Altiranisches W�rterbuch, 1904]
[منبع: Mayrhofer, Etymologisches W�rterbuch des Altindoarischen, 1992]
🔹 پس �ایزد� هیچ ربطی به �یاز� به معنی �نوشتن� در ترکی ندارد.
- - -
۲. ریشه شناسی واژه �یاز� در ترکی
در ترکی واژه yaz - به معنی �نوشتن� است، اما این واژه از دورهٔ ترکی باستان ( قرن ۷ میلادی به بعد ) ثبت شده.
کهن ترین شاهدش در کتیبه های اورخون ( قرن ۸ میلادی ) است.
درحالی که واژهٔ اوستایی yazata مربوط به بیش از ۲۵۰۰ سال پیش است.
بنابراین از نظر زمانی و زبانی محال است که ریشهٔ اوستایی و فارسی از ترکی گرفته شده باشد. برعکس، ریشه اوستایی خیلی قدیمی تر است.
- - -
۳. �آتا� و ارتباط جعلی با �یازاتا�
در اوستایی واژهٔ yazata هیچ ربطی به �آتا� ( پدر در ترکی ) ندارد.
ساخت آن چنین است:
yaz - ( پرستیدن ) پسوند - ta ( اسم مفعولی → شایسته پرستش )
پس �یازاتا� یعنی �آن که شایستهٔ پرستش است� نه �پدر نویسنده�!
- - -
۴. نام شهر �یزد�
�یزد� از همان ریشهٔ اوستایی و پهلوی گرفته شده و به معنی �شهر خدا / شهر مقدس� است.
منابع:
لغت نامه دهخدا: �یزد = گرفته شده از ایزد، به معنای شهر مقدس. �
Encyclopaedia Iranica, “Yazd”
هیچ منبع علمی نمی گوید �یزد� واژهٔ ترکی است.
- - -
۵. جمع بندی
�ایزد� ← واژهٔ اوستایی ـ ایرانی، به معنی �شایسته پرستش� ( yazata ) .
�یاز� در ترکی ← واژه ای بسیار متأخر ( از سدهٔ میانه به بعد ) به معنی �نوشتن�، بی ارتباط با اوستایی.
�آتا� در ترکی ( پدر ) هیچ ربطی به �yazata� ندارد.
�یزد� ← از ریشهٔ ایرانی �ایزد�، به معنی شهر مقدس.
- - -
✅ نتیجه: ادعای �ایزد واژه ای ترکی است� کاملاً جعلی و بی اساس است.
اگر خواستی من می توانم متن دقیق اوستا و شواهد زبان شناسی را برایت بیاورم تا در بحث ها دست بالا داشته باشی.

واقعیت زبان شناسی:
واژه ی �ایزد� فارسی باستان است و ریشه اش به Yazata در اوستا بازمی گردد. در اوستا، Yazata به معنای �ستودنی، مقدس، شایسته پرستش� است و یک اصطلاح مذهبی - ایدئولوژیک زرتشتی است.
اوستا → Yazata → فارسی میانه: īzad → فارسی نو: ایزد
منابع معتبر:
1. مهدی ریاحی، لغت نامه اوستایی
2. B. H. Strabo, Avesta Dictionary
3. D. N. MacKenzie, "A Concise Pahlavi Dictionary"
> نکته مهم: �ایزد� هیچ ارتباطی با زبان ترکی ندارد و ساخت �یاز� �آتا� صرفاً یک حدس بی پایه و نادرست است.
- - -
۲. واژه یزد ( شهر یزد )
واقعیت تاریخی:
نام شهر �یزد� از واژه پهلوی Izad یا Izad گرفته شده، که همان �ایزد� به معنی مقدس و الهی است.
منابع معتبر:
Richard N. Frye, The History of Ancient Iran
Encyclopaedia Iranica, entry: “Yazd”
> نتیجه: نام شهر یزد ریشه فارسی و مذهبی دارد و ربطی به ترکی ندارد.
- - -
۳. واژه های عربی مانند �ان شاءالله� و �ماشاءالله�
قبل از ورود عربی، ایرانیان از عبارت های فارسی مذهبی و احترامی استفاده می کردند، مثل �هر چه خواست ایزد� یا �به خواست ایزد�. این ربطی به ترکی ندارد.
- - -
✅ جمع بندی
1. �ایزد� از فارسی باستان و اوستایی است، ریشه ترکی ندارد.
2. �یزد� ( شهر ) از همان ریشه �ایزد� گرفته شده است.
3. برداشت �یاز آتا� جعلی و فاقد مستند است و هیچ مرجع تاریخی یا زبان شناسی معتبر آن را تأیید نمی کند.
4. این نوع تحلیل ها معمولاً بر پایه شباهت ظاهری واژه ها ساخته می شوند، نه مستندات علمی.
- - -

yaz - = ستودن، پرستیدن ( ریشه در هندواروپایی *yeh₁ - → ستایش کردن )
- ta = پسوند اسم مفعول
→ yazata = �ستوده، شایسته ی ستایش�.
📖 منبع: Bartholomae, Altiranisches W�rterbuch, s. v. yazata؛
Benveniste, Dictionnaire des racines indo - iraniennes.
در فارسی میانه و پارتی به صورت yazd و yazad درآمد، و در فارسی دری شد ایزد.
بنابراین �ایزد� کاملاً واژه ی ایرانی - اوستایی است، نه ترکی.
- - -
۲. تحریف �یاز آتا�
نویسنده سعی کرده �یاز� ( نوشتن در ترکی ) �آتا� ( پدر در ترکی ) رو به اوستایی yazata بچسبونه.
اما:
1. در اوستایی yaz هیچ ربطی به نوشتن نداره، معنی اش �پرستیدن، ستودن� است.
2. ترکی تا هزاران سال بعد از شکل گیری اوستایی وارد ایران شد؛ امکان وام گیری برعکس ( ایرانی → ترکی ) وجود داره، نه برعکس.
3. آتا در اوستایی اصلاً وجود نداره در ترکیب �yazata�؛ این یک پسوند - ta است، نه �آتا�.
📖 منبع: �mile Benveniste, Le Vocabulaire des Institutions Indo - Europ�ennes؛
Mary Boyce, Zoroastrians: Their Religious Beliefs and Practices.
- - -
۳. ارتباط با نام شهر یزد
�یزد� نام شهری است که از ریشه ی اوستایی yazd / yazata به معنی �مقدس، شایسته ی پرستش� گرفته شده.
چون این منطقه در دوران ساسانی محل پرستشگاه های زرتشتی و مقدس بوده.
📖 منبع: Dehkhoda Dictionary, s. v. یزد؛
Encyclopaedia Iranica, Yazd.
- - -
۴. جمع بندی
✅ �ایزد� واژه ای اوستایی - ایرانی است ( yazata = شایسته ی ستایش ) .
❌ ربطی به ترکی �یاز� ( نوشتن ) و �آتا� ( پدر ) نداره.
✅ نام �یزد� هم از همین ریشه اوستایی گرفته شده، به معنی �مکان مقدس�، نه ترکی.
- - -

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

شهر همیشه بار دینی سنگینی داشته کلا
چه پیش از اسلام که از کانون های مهم آیین زرتشت در کشور بوده و هنوزم زیستگاه شمار در خوری از هم میهنان زرتشتی است.
چه پس از اسلام که به دارالعباده و شهر قنات و قنوت و حسینیه ایران شناخته شده.

واژهٔ یزد، در لغت به معنای سپند و پاک بوده و وجه تسمیهٔ این شهر، سرزمین مقدس و شهر خدا است.
واژه هایی که در مدارک تاریخی مربوط به پیش از اسلام، ماد و پارت و نیز پیش از ورود آریایی ها تا دوران کنونی به یزد داده شده است عبارتند از:
الف: ایز - ایزاطیخه – ایزدیس – عیسی تیس – ایستخای
ک: کت – کتروا - کته – کث – کثه – که – کهثه
گ: گث – گبست
د: دارالسیاده – دارالشیعه – دارالمؤمنین - دارالعلم - دارالعباده
ی: یزجی – یزد – یزدان شهر - یزدان گرد – یست – یسدی – یسن – یکس
واژه «یزش» به معنای ستایش و نیایش در زبان پارسی میانه است.
ابن بلخی در کتاب فارسنامه که در قرن ششم هجری تألیف شده، نام اصلی یزد را «کثه» نامیده و احمد بن حسین بن علی کاتب نیز در قرن نهم در کتاب تاریخ یزد نام «کثه» را تأیید نموده که معنی شهر کوچک است، زیرا در پارسی باستان این واژه به معنای کوچک است زیرا کثه در مقایسه با ایساتیس ( خویدک کنونی ) که شهر بزرگی بود در حومه یزد قرار داشته و کوچک بوده است.
اصطخری دربارهٔ یزد می گوید: «کثه مرکز یزد، شهری است درحاشیه کویر دارای هوای خوب و در عین حال واجد آسایش و تنعم شهرهای بزرگ است». واژه یزد نامی است باستانی، که ریشه در «یشت» یا «یزت» و «یسن» دارد، با مفاهیمی چون ستایش، نیایش، پرستش، ایزد و … که یکی از فصول پنجگانه اوستا هم، با یکی از این نام ها یعنی یشت خوانده شده است.

در این زمان بود که بنای اصلی شهر یزد پایه گذاری شد و کم کم و در طول دورانهای بسیار تبدیل شد به شهر یزد کنونی که شما در سفرت به یزد از آن دیدن می کنی.
همان طور که در جستجوی اینترنت بودم با صفحه تور یزد فارا گشت آشنا شدم که درج کرده بود کویر یزد از بهترین کویرهای ایران است و مسافران زیادی علاقمند هستند به کویر نوردی. شهر یزد به علت این که در منطقه کویری و بالاتر از سطح دریا قرار گرفته تا به حال دچار سیل نشده است.

یزد دارالعباده ، شهر جهانی ، شهر قنات قنوت ، شهر بادگیرها ، حسینیه ی ایران . شهر قطاب وباقلوا وپشمک شهر دارایی وترمه وسفال .
از نامهای قدیمی شهر یزد = کُنَه و ایساتیس

شهرستان های یزد:
شهرستان ابرکوه‏، اردکان‏، اشکذر‏ ، بافق‏، بهاباد، تفت‏ ، خاتم‏، مهریز‏ ، میبد‏ و یزد
شهر تاریخی یزد، به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و بیست ودومین اثر تاریخی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.