گیلوان

گیلوان روستایی است از توابع بخش شاهرود شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده است. این روستا در دهستان شال واقع است. [ ۲] مردم روستای گیلوان به زبان تاتی سخن می گویند. [ ۳] [ ۴] تاتی با توجه به اینکه یکی از زبان های ایرانی شمال غربی است بیشترین نزدیکی را به زبان پارسی دارد. [ ۵]
روستای گیلوان از توابع بخش شاهرود، در ۶۵ کیلومتری جنوب شرقی خلخال قرار دارد. ارتفاع این روستای کوهپایه ای از سطح دریا ۱۰۸۰ متر است و آب و هوای آن در زمستان ها سرد و در تابستان ها معتدل است. متوسط بارندگی سالیانه آن ۷۳۲ میلی متر گزارش شده است. گورستان باستانی روستا کشف شده در منطقه خانقاه گیلوان، نشانگر بومی بودن قوم گیلوان در این روستاست. مردم روستای گیلوان به زبان تاتی سخن می گویند. [ ۶] [ ۷]
براساس سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای گیلوان ۲۰۴ نفر جمعیت ساکن داشته است که در سال ۱۳۸۵ به ۱۲۰ نفر کاهش یافته است. گفتنی است در فصل تابستان جمعیت روستا به ۲۰۰۰ نفر نیز افزایش می یابد اقتصاد روستای گیلوان بر پایه فعالیت های زراعی، باغ داری، دام داری و صنایع دستی استوار است. زراعت عمده روستا، کشت دیم است و گندم مهم ترین محصول دیمی آن است. توتون، ذرت، سیب زمینی، یونجه و لوبیا از دیگر محصولات زراعی روستاست. زردآلو، سیب، به و گلابی از محصولات باغی آن است. محصولات مهم دامی آن عبارتند از: گوشت تازه و انواع لبنیات، پرورش طیور خانگی مانند مرغ و بوقلمون نیز بین روستاییان رونق دارد. مردم روستا به ویژه زنان، با بافت و تولید صنایع دستی مانند گلیم، جاجیم، شال و جوراب در بهبود وضعیت اقتصادی خانوار نقش مهمی ایفا می کنند. معماری روستای گیلوان به دلیل استقرار در ناحیه کوهستانی، از دیگر روستاهای استان اردبیل متفاوت است. سقف خانه ها گلی است و درهای ورودی و پنجره ها، برای جلوگیری از سرما کوچک انتخاب شده اند. در ساخت خانه های قدیمی از مصالح بومی سنگ، ملات کاهگل و چوب استفاده شده است.
چشم انداز رودخانه پرآب گیلوان، ارتفاعات پیرامون روستا، جنگل های انبوه و سرسبز و هوای مه آلود، تصویری رؤیایی پیشا روی گردشگران روستای گیلوان ترسیم می کند. مراتع سرسبز و مزارع طلایی گندم، گرداگرد روستای گیلوان را دربرگرفته اند. باغ های انبوه و پربار میوه از دیگر جاذبه های طبیعی این روستاست. مراتع زیبای روستا همانند گردنبند زیبایی روستا را در میان گرفته اند و درختان میوه و مزارع گندم جاذبه های آن را دو چندان کرده اند.